پلی استیشن
پلیاستیشن ۳ قرمز
در چهارم ژوئن ۲۰۱۲، سونی مدل قرمز رنگ متالیک پلی استیشن ۳ را به طور انحصاری در بریتانیا عرضه کرد. این کنسول قرمز رنگ مجهز به یک هارد ۳۲۰ گیگابایتی و مانند بقیه بستههای پلی استیشن ۳ دارای دو دسته بی سیم است. فروشگاه اینترنتی آمازون قیمت این کنسول قرمز رنگ را ۲۵۰ یورو اعلام کرد، ولی فروشگاه پلی دات کام قیمت آن را ۲۴۰ یورو قرار داد.
واحد پردازشگر مرکزی
واحد پردازشگر مرکزی در پلی استیشن ۳ نوعی از یک پردازنده به نام سل پروسسور (Cell processor) است، همچنین این دستگاه اولین محصولی است که از این نوع پردازندها در معماری آن به عنوان پردازنده مرکزی استفاده شده.
سل پروسسور مورد استفاده شده در این کنسول در کلاک ۳٫۲Ghz کار میکند و متشکل شده از یک PPE بر اساس ساختار PowerPC و هفت SPE یا دستیار که سازندگان بازیها تنها از شش عدد آنها میتوانند استفاده کنند زیرا یکی از آنها اختصاصاً در اختیار سیستمعامل خواهد بود.
سل پروسسورها برخلاف پردازندههای چند هستهای رایح ساختاری نامتقارن دارند و هدف اصلی از طراحی آنها استفاده در سینماهای خانگی، دستگاههای بازی و بالاتر بردن سطح کیفی آنها بوده.
ساختار آنها از این جهت نامتقارن نامیده میشود که به خلاف پردازندههای رایج دارای هستههای هم تراز و همسان نیستند و از یک هسته اصلی و چند هسته فرعی تشکیل شدهاند به همین دلیل برنامه نویسی بر روی آنها نسبت به شیوههای متداول تا حد زیادی متفاوت است.
دستههای پلی استیشن ۳
دستههای پلیاستیشن ۳ نسبت به نسخه قبل خود از نظر ظاهری تغییر چندانی نکردهاست و فقط دکمه آنالوگ جای خود را به نماد پلیاستیشن دادهاند و دکمههای R۲ و L۲ کمی رو به بالا متمایل شدهاند، نام دستهها از «دوال شوک» به «سیکس اکسیس» تغییر یافتهاست.
درست است که دستههای این کنسول از لحاظ ظاهری تغییر چندانی نکردهاند اما از لحاظ کارایی این دستهها دارای قابلیت بسیار جالبی به نام سنسیتیو موشن میباشند که به کاربر این امکان را میدهد که با حرکت دادن این دسته در راستای شش محور بسیاری از آیتمهای بازی را کنترل کند. نام SIXAXIS هم از روی عملکرد این دستهها برداشته شده که به معنای شش محور میباشد. تقریبااز اوایل سال ۲۰۰۸ دسته جدیدی برای این کنسول به بازار عرضه شده این دسته که با نام دالشوک ۳ شناخته میشود علاوه بر کاراییهای دسته نسل قبل دارای شوک هم میباشد. سونی، دستههایی با رنگهای مختلفی همچون طلایی، نقرهای، سفید و حتی قرمز و آبی منتشر کردهاست.
در ای۳ سال ۲۰۰۹ سونی از یک پروژه جدید که بعدها در GDC ۲۰۱۰ پلیاستیشن موو نام گذاری شد پرده برداری کرد. این محصول در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰ در اروپا، ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۰ در آمریکای شمالی و ۲۱ اکتبر ۲۰۱۰ در ژاپن انتشار یافت.
شبکه بازی
در پاسخ به موفقیتهای مایکروسافت در شبکه ایکسباکس لایو، سونی در سال ۲۰۰۶ در کنفرانس PlayStation Business Briefing meeting در توکیو رسماً خبر از راه اندازی شبکهای آنلاین برای پیاس۳ داد.
پلیاستیشن ۳ یک شبکه آنلاین به نام "پیاسان" دارد که نوعی دنیای مجازی است و در آن بازی خریداری میشود، گفتگو میشود و صد البته اگر کنسول شما آپدیت جدید نباشد نمیتوانید آنلاین بازی کنید. مگر با روشهای غیررسمی که در کشور موجود است.
برای بازی کردن در شبکه پلیاستیشن نیازی به پرداخت هزینه نیست. این کنسول دارای بخشی به نام مرورگر اینترنت میباشد که پیاس۳ را قادر میسازد همانند یک رایانه شخصی وارد اینترنت شود. برای استفاده از خدمات اینترنت باید کنسول را ثبت نام کنید. استفاده از اینترنت پلیاستیشن به جز پیاسان نیاز به ثبت نام ندارد.
فروشگاه پلیاستیشن
در ماه نوامبر ۲۰۰۶ سونی فروشگاه پلیاستیشن را برای کاربران کنسول خانگی پلیاستیشن ۳ راه اندازی کرد. فروشگاه پلی استیشن یک فروشگاه مجازی است که کاربران کنسولهای شرکت سونی یعنی پلیاستیشن ۳، پیاسپی و پلیاستیشن ویتا میتوانند از آن استفاده کنند. در این فروشگاه بازی، دموی بازیها، بازیهای آرکید، تم و آواتار پلیاستیشن و محصولات چند رسانهای دیگری برای کنسولهای شرکت سونی عرضه میشوند. در ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۹ شرکت سونی اعلام کرد که از زمان آغاز به کار فروشگاه پلیاستیشن ۶۰۰ میلیون محصول مختلف از این فروشگاه خریداری شدهاست.
تقریباً یک سال پس از راه اندازی فروشگاه پلیاستیشن برای کنسول پلیاستیشن ۳ سونی در سپتامبر ۲۰۰۸ امکان خرید از این فروشگاه از طریق رایانه شخصی را هم برای اعضای شبکه پلیاستیشن فراهم کرد و در اکتبر ۲۰۰۸ کاربران کنسول دستی پیاسپی هم این امکان را یافتند تا از این فروشگاه خرید کنند. خرید از فروشگاه پلیاستیشن از راه خرید کارت اعتباری شبکه پلیاستیشن انجام میشود. این کارتها در دو نوع ۲۵ و ۵۰ دلاری عرضه میشود و کاربر میتواند با وارد کردن شماره درج شده بر روی این کارتها در حساب کاربری خود، حساب شبکه پلی استیشن خودش را شارژ اعتباری کند و به وسیله آن از فروشگاه پلیاستیشن خرید کند.
فروشگاه پلیاستیشن ممکن است برای هر منطقه از جهان محتوایی مخصوص را عرضه کند؛ هر چند که بیشتر محتوای فروشگاه پلیاستیشن در مناطق مختلف یکسان است. فروشگاه پلیاستیشن برای چهار منطقه مختلف در دنیا طراحی شده که شامل مناطق: آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و ژاپن میشود. مناطق اقیانوسیه و خاورمیانه منطقه ۲ محسوب میشوند و دارای فروشگاه مشترکی با فروشگاه اروپایی پلیاستیشن هستند. سونی برای چین و آمریکای لاتین فروشگاه اختصاصی نساختهاست.
قیمت کنسول
قیمت رسمی آن در زمان عرضه ۴۹۹ دلار و ۵۹۹ دلار بودهاست اما در خود آمریکا هم با قیمتهای ۵۵۰ دلار و ۶۵۰ دلار فروخته میشد. در ایران این کنسول در اواخر سال ۱۳۹۱ با هارد۳۲۰ گیگابایت، حدود ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان داشته است.
پلیاستیشن ویتا
پلیاستیشن ویتا (به انگلیسی: PlayStation Vita) کنسول بازی دستی آینده شرکت سونی است. این کنسول بازی دستی٬ جانشینی برای کنسول بازی دستی پلیاستیشن همراه و عضوی از خانواده پلیاستیشن است.
از ویژگیهای این محصول٬ دو آنالوگ استیک٬ صفحه نمایشگر ۵ اینچی (۱۳۰ میلیمتری) اوالایدی با قابلیت صفحه لمسی است. این کنسول دستی٬ امکاناتی چون بلوتوث٬ وای-فای و 3G را نیز پشتیبانی میکند. این کنسول دارای پردازشگر قدرتمند ۴ هستهای ARM Cortex-A9 MPCore میباشد. همچنین٬ پلیاستیشن ویتا از شبکه PSN نیز پشتیبانی میکند.
این کنسول٬ به منظور رقابت با نینتندو سهدیاس عرضه خواهد شد.
سخت افزار
طراحی کلی پلی استیشن ویتا مشابه طراحی کنسول دستی پیشین سونی یعنی پی اس پی است. این کنسول دارای صفحه نمایش 5 اینچی (130 میلی متری) است و از یک صفحه او ال ای دی خازنی لمسی بهره می برد. برخلاف پی اس پی که از یک آنالوگ بهره می برد، پلی استیشن ویتا از دو آنالوگ استفاده می کند و چهار کلید اصلی کنسول های سونی یعنی (Triangle، Circle، Cross و Square) ، به همراه دو کلید L و R و کلید های پلی استیشن، استارت و سلکت هم بر روی این کنسول دستی وجود دارد.
این کنسول از پردازنده ARM Cortex- A9 MPcore استفاده می کند که چهار هسته ای است؛ اما سه هسته آن برای اپلیکیشن ها قابل استفاده است. پلی استیشن ویتا همچنین دارای پردازنده گرافیکی چهارهستهای مدل PowerVR SGX543MP4 است که ساخت شرکت ایمجینیشن تکنولوجیز است.
از دیگر امکانات سخت افزاری پلی استین ویتا می توان به دو پد لمسی در قسمت پشتی کنسول اشاره کرد. همچنین دو دوربین (یکی عقب، یکی جلو)، بلندگوی استریو، میکروفون، حسگر حرکتی شش محور (سه محور ژیروسکوپ و سه محور شتاب سنج) و قطب نمای الکتریکی در این کنسول دستی وجود دارد.
امکانات ارتباطی
بسته کامل پلی استیشن ویتا که هم از وای-فای و هم از 3G پشتیبانی می کند.
پلی استیشن ویتا از نسل سوم ارتباطات (3G)، وای-فای و بلوتوث 2.1 پشتیبانی می کند. البته مدل ارزان تر این کنسول از 3G پشتیبانی نمیکند و امکانات ارتباطی آن فقط محدود به وای-فای و بلوتوث می شود.
پلیاستیشن همراه
پِلیاستیشن همراه یا پیاسپی (به انگلیسی: PlayStation Portable به اختصار: PSP) نوعی کنسول بازیست که سرگرمیهای رایانهای سونی آنرا ساخته و عرضه کردهاست. این کنسول بازی قابلیت همراه دارد و میتوان بازیهای زیادی رویش انجام داد.
از دیگر ویژگیهای پلیاستیشن همراه میتوان به صفحهٔ نمایش بزرگ، گرافیک بالا، استفاده از دیسکهای نوری، داشتن ورودی کارت حافظه و قابلیت اتصال به پلیاستیشن ۳،پلی استیشن ۲ و اینترنت اشاره کرد.
نسخهها
پیاسپی نسخه یک که در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۴ پیش توسط سونی به بازار ارائه شد. به آن نسخه چاق هم میگویند.
پیاسپی نسخه دو (یا درستتر PSP Slim) که در کنفرانس ای۳ سال ۲۰۰۷ معرفی و ماه سپتامبر به بازار آمد. به آن نسخه باریک هم میگویند.
پیاسپی-۳۰۰۰: در تاریخ ۲۰ اوت ۲۰۰۸ سری ۳۰۰۰ در کنفرانس مطبوعاتی در شهر لایپزیگ آلمان معرفی شد. در طراحی مجدد، پیاسپی ۳۳٪ سبکتر و ۱۹٪ باریکتر شدهاست. از دیگر مشخصات psp ۳۰۰۰ میتوان به بهبود کیفیت السیدی٫ میکروفون داخلی٫ خروجی ویدیوئی توسعه یافته اشاره کرد. نکته بارز پیاسپی۳۰۰۰ السیدی این کنسول است که در آن نسبت تباین افزایش یافته همچنین زمان پاسخگویی کمتر شده، تعداد رنگها افزایش یافته و از همه مهمتر فناوری ضدّبازتاب به کار رفته در آن میباشد که باعث میشود که در نور خورشید نیز قابلیت دید مناسبی داشته باشد.
پی اس پی گو (psp go) : در ژوئیه سال ۲۰۰۹ در کنفرانسی مطرح شد . قرار شد که در هفتهٔ دوم مهر ماه ۱۳۸۸ در آمریکا و اروپا به قیمت ۲۵۰ دلار عرضه شود . در این psp با وجود حذف درایو umd و البته داشتن مموری ۱۶ گیگابایتی و صفحه ای بسیار نازک و صفحهٔ slide بسیار شکیل است .
سختافزار
ظاهر
پیاسپی دارای ابعاد ۲٫۲×۷٫۳×۱۷ و وزن ۲۸۰ گرم میباشد. در بخش جلوئی کنسول یک عدد السیدی ۴٫۳ اینچی تعبیه شدهاست. رزولوشن این السیدی ۴۸۰×۲۷۲ میباشد و دارای ۱۶٫۷۷ میلیون رنگ میباشد. همچنین در جلو کنسول چهار کلید همیشگی پلیاستیشن (Triangle, Circle, Cross, Square) به همراه دسته آنالوگ و چندین کلید کاربردی دیگر میباشد.
سی پی یو٫ گرافیک و رم
سی پی یو پیاسپی دارای قدرت پردازش ۵۰۰ مگا هرتز و ۳۲ بیتی میباشد. پیاسپی دارای جی پی یوئی با قدرت ۱۶۶ مگا هرتز و ۲ مگابایت حافظه VRAM میباشد. پیاسپی همچنین دارای ۳۲ مگابایت رم و ۴ مگابایت رم تعبیه شده از نوع DRAM میباشد.
باتری
پیاسپی دارای باتری ۱۸۰۰ mAh میباشد که قابلیت ۶-۴ ساعت در حال بازی ۵-۴ ساعت در حالت پخش ویدیوئی و ۱۱-۸ ساعت پخش صوتی میباشد.
تجهیزات دیگر
پورت یو اس بی مینی ۲
پورت فرو سرخ
درایو یو ام دی برای انتقال فیلم و بازی در قسمت پشت پی اس پی
خواننده کارت حافظه در سمت جپ
بلندگوهای استریو و خروجی هدفون
کارت شبکه بی سیم تحت استاندارد IEEE ۸۰۲٫۱۱b برای دسترسی به اینترنت.
نرمافزار
ورژن سیستمعامل
این کنسول دستی دارای سیستمعامل مخصوص به خود بوده که توسط شرکت سازنده آن یعنی سونی ساخته و پشتیبانی میشود. در اولین نسخههای آن (در سال ۲۰۰۴) این سیستمعامل دارای ورژن ۱٫۰۰ بود.
رابط گرافیکی کاربر
رابط گرافیکی پیاسپی نوع پیاسپی٫ اکس ام بی(XMB) (این رابط در محصولات دیگر سونی مانند پلیاستیشن ۳ و سری براویا نیز وجود دارد) میباشد. این رابط شامل منویی متشکل از هفت بخش میباشد، این هفت بخش عبارتند از تنظیمات، تصاویر، آهنگها، کلیپهای ویدیویی، بازی، شبکه، و شبکه پلیاستیشن میباشد. این رابط توانایی نمایش تصاویر و همچنین پخش آهنگها و کلیپهای موجود بر روی حافظه و ذخیره آراساس را دارا میباشد. از دیگر قابلیتهای این رابط میتوان به قابلیت ارسال تصاویر به صورت بی سیم و قابلیت سفارشی سازی توسط کاربر اشاره کرد.
مرورگر وب
مرورگر اینترنت پی اس پی از نوع ریز کاوشگر بوده که به طور رایگان به همراه نسخه ۲٫۰ نرمافزار پی اس پی عرضه شدهاست. این مرورگر از اغلب فناوریهای موجود در کاوشگرها پشتیبانی میکند. همچنین در ورژن ۲٫۷۰ نرمافزار پی اس پی٫ مرورگر از فایلهای فلش نیز پشتیبانی میکند.
بازی از راه دور
بازی از راه دور این قابلیت را به پی اس پی میدهد که به بیشتر خصوصیات پلیاستیشن ۳ از طریق بی سیم ( wi-fi ) دسترسی داشته باشد. از جمله این قابلیتها میتوان به نمایش تصاویر و پخش فایلهای صوتی و تصویری موجود بر روی هارد پلیاستیشن ۳ و همچنین کنترل از راه دور پلیاستیشن ۳ اشاره کرد.
مشخصات
نسخه یک
وزن:۲۸۰ گرم
حافظه داخلی:۳۲ مگابایت
نوع و عمر باتری:۱۸۰۰ mA ۵ تا ۶ ساعت
امکانات خاص:درگاه فروسرخ
رنگها :سیاه٬سفید و صورتی
قیمت در ایران :۲۰۰٬۰۰۰ تومان
نسخه دو
وزن:۱۸۹ گرم
حافظه داخلی:۶۴ مگابایت
سی پی یو CPU:MIPS R۴۰۰۰-based; clocked from 1 to 333 MHz
نمایش عکس با فرمتهای JPEG,BITMAP,PNG
نمایش فیلم با فرمتهای MPEG-۴,AVC
پخش موسیقی با فرمتهای ATRAC, AAC, MP3, WMA
نوع و عمر باتری:۲۲۰۰mA تا ۶ ساعت
امکانات خاص:درگاه فروسرخ حذف شده، خروجی تلویزیون
رنگها :سیاه٬سفید و خاکستری
قیمت در ایران :۲۱۰۰۰۰ تومان
پلیاستیشن موو
پلیاستیشن موو (به انگلیسی: PlayStation Move) یک کنترلکننده بازی دارای حسگر حرکتی که توسط بخش سرگرمی کامپیوتری سونی برای کنسول پلیاستیشن ۳ منتشر گردید. پلیاستیشن موو برای اولین بار در ۲ ژوئن ۲۰۰۹ رونمایی شد و در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰ در اروپا و بیشتر بازارهای آسیا، ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۰ در استرالیا و ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰ در آمریکا و انگلستان منتشر شده است. پلیاستیشن موو با کنترل از راه دور وی و کینکت که به ترتیب برای کنسولهای وی و ایکسباکس ۳۶۰ هستند، به رقابت میپردازد.
دریمکست
دریمکست (به انگلیسی: Dream cast) کنسول بازی ۱۲۸-بیت بود که توسط سگا در اواخر ۱۹۹۸ میلادی جانشین سگا سترن شد. این کنسول اولین کنسول از نسل ششم کنسولهای بازیهای ویدئویی در کنار پلی استیشن ۲، ایکسباکس و نینتندو گیم کیوب بود.
سگا تولید این کنسول را در مارس ۲۰۰۱ متوفق کرد و آن به آخرین نسل از کنسولهای سگا بدل گشت، اگرچه پشتیبانی از آن در اقیانوسیه و اروپا تا اواخر ۲۰۰۲ میلادی ادامه داشت و در ژاپن تا سال ۲۰۰۶ میلادی نیز همچنان به فروش میرسید. بر طبق گفته برنی استولار رئیس و مدیرعامل سابق سگا در آمریکا، توقف تولید این کنسول به واسطه جهت گیری تازه کمپانی برای تمرکز بر روی تولید نرمافزار صورت گرفت.
باوجود طول عمر کوتاه، این کنسول توانست جایگاه ویژهای بواسطه تاریخچه و ویژگیهایش کسب کند. دریم کست به دلیل آنکه پیشتر از زمان خود بود و بویژه امکان بازی آنلاین، مورد ستایش قرار میگیرد. دریم کست اولین کنسولی بود که به مودم و توانایی پشتیبانی از اینترنت برای بازیهای آنلاین مجهز گردید.
نینتندو گیمکیوب
نینتندو گیمکیوب (به ژاپنی: ニンテンドーゲームキューブ Nintendō Gēmukyūbu، به انگلیسی: Nintendo GameCube) (اغلب به صورت مختصره GCN نوشته میشود) چهارمین کنسول بازی ویدئویی نینتندو که بخشی از ششمین نسل در عصر کنسولها است. گیمکیوب جانشین نینتندو ۶۴ و کنسول قبل از نینتندو وی بود.
نینتندو گیمکیوب اولین کنسول نینتندو بود که از دیسک اپتیک به عنوان منبع اصلی ذخیره سازی استفاده میکرد، بعد از اینکه نینتندو چندین قدم بی نتیجه در زمینهٔ رسانههای دیسک ذخیره سازی انجام داد. گیمکیوب در مقایسه با کنسولهای رقیبش، ایکس باکس و پلی استیشن ۲، از مینیدیویدی به جای دیویدیهای بزرگ استفاده میکرد. به این سبب، مانند ایکس باکس و پلی استیشن ۲ قابلیت پشتیبانی از دیویدی ویدئو و لوح فشرده آئودیو را نداشت.
این کنسول در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۱ در ژاپن، ۱۸ نوامبر ۲۰۰۱ در آمریکای شمالی، ۳ مه ۲۰۰۲ در اروپا و ۱۷ مه ۲۰۰۲ در استرالیا منتشر شده است. گیمکیوب ۲۱٫۷۴ میلیون در سرتاسرجهان به فروش رساند.
وی
وی کنسول بازی خانگی نسل هفتم میباشد که توسط نینتندو در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۶ عرضه شد. به عنوان کنسول بازی نسل هفتم وی رقیب اصلی ایکسباکس ۳۶۰ از مایکروسافت و پلی استیشن ۳ از سونی است. نینتندو گفته است که این کنسول برای استفاده افراد بیشتری نسبت به دو رقیب خود طراحی شده. تا آوریل ۲۰۱۱ وی با فروش بالاتر از دو رقیب خود پلی استیشن ۳ و ایکسباکس ۳۶۰ پرفروشترین کنسول نسل خود به شمار میرود، و در دسامبر ۲۰۰۹ رکورد پرفروشترین کنسول بازی را در آمریکا طی یک ماه شکسته است.
یک ویژگی مشخص این کنسول، کنترلر وایرلس آن، وی ریموت میباشد که میتواند به عنوان یک وسیله اشاره کننده دستی به کار رود و حرکات را در فضای سهبعدی تشخیص دهد. یکی دیگر از مشخصات به کار رفته در این کنسول ویکانکت۲۴ میباشد، که قابلیت دریافت پیام و آپدیت را در زمانی که سیستم در حالت آماده به کار میباشد را دارد.
وی پنجمین کنسول خانگی نینتندو و جانشین نینتندو گیمکیوب است که به طور کامل قابلیت سازگاری عقبرو را با تمامی بازیها و بیشتر لوازم جانبی گیمکیوب دارد. نینتندو نخستین بار در مورد این کنسول در نشست خبری نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۳ سخن گفت و بعدها در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۵ از آن پردهبرداری کرد. مدیرعامل شرکت نینتندو ساتورو یاواتا یک نمونه اولیه از وی ریموت را در سپتامبر ۲۰۰۵ در نمایشگاه بازی توکیو نشان داد. در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۶، وی برای نخستین بار چندین جایزه را از آن خود کرد. در ۸ دسامبر ۲۰۰۶ وی فروش خود را در چهار بازار کلیدی به طور کامل آغاز کرد.
مشخصات
در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۶ عرضه شد.
آمار فروش آن برابر است با 52.62 میلیون دستگاه (تا آگوست 2009) است. همچنین وی پرفروشترین کنسول نسل هفتم تا این تاریخ است.
نام
در مورد دلیل انتخاب نام وی، نظرات مختلفی وجود دارد ولی احتمالاً بهترین توصیف، به هنگام معرفی کنسول برای اولین بار عنوان شده است:
تلفظ وی مانند we انگلیسی است که تاکیدی است بر این امر که این کنسول متعلق به همه ما است. وی به راحتی توسط مردم همه جای دنیا به خاطر سپرده میشود، مستقل از اینکه به چه زبانی صحبت میکنند. نه گیج شدنی هست و نه خلاصه کردنی. فقط همان وی.
شکل ظاهری
ابعاد این دستگاه عبارت است از ۱۷۵*۲۱۵.۴*۴۴ میلی متر و در رنگ سفید و مشکی منتشر میشود که البته با روکشهایی میتوان به رنگهای صورتی، آبی و حتی سبز تبدیل کرد. وزن «وی» برابر ۲.۱ کیلوگرم است که در مقابل رقیبان خود سبکترین وزن را دارد.
سیستم تهویه
یک سیستم تهویه ۶ سانتیمتری این کنسول را خنک میکند.
آرشیو نرمافزاری
کپی های بازی وی در بازار خرده فروشی بر روی دیسکهای نوری وی که مشابه با دیویدی می باشند عرضه می شود. این دیسکها در بسته بندی به همراه راهنمای بازی عرضه می شوند. دیسکهای ۱۲ سانتیمتری وی و دیسکهای ۸ سانتیمتری گیمکیوب را میتوان با وی اجرا کرد. علاوه بر دیسکهای نوری وی می توان از سرویسهای کنسول مجازی و ویویر که بخشی از خدمات برخط کانال ویشاپ می باشند برای خرید بازی به صورت آنلاین استفاده نمود.
سرویس کنسول مجازی اجازه می دهد دارندگان وی بازی هایی را که در اصل برای کنسولهای قدیمیتر نینتندو شامل انایاس - سوپر نینتندو - نینتندو ۶۴ به همراه کنسولهای قدیمی سایر شرکتها شامل سگا مستر سیستم و سگا مگا درایو از شرکت سگا. توربوگرافاکس-۱۶/پیسیانجین از شرکت انایسی به همراه کنسول نیو جیو از شرکت اسانکی و کمودور ۶۴ وهمچنین بازیهای انتخابی از دستگاههای آرکاد میباشد. بازیهای کنسول مجازی توسط اینترنت پرسرعت قابل دانلود بر روی حافظه داخلی و یا کارت SD می باشند که پس از دانلود از منوی وی یا منوی SD قابل اجرا میباشند.
سرویس ویویر سرویسی مشابه با کنسول مجازی بوده و برای بازیهایی است که فقط به صورت آنلاین منتشر میشوند و مشابه با سرویسهای ایکسباکس لایو آرکاد و پلی استیشن استور میباشد.
دستههای بازی
دستههای وی از تکنولوژی حس گر حرکات بهره مندند که به وسیلهٔ آن قطعه الکترونیکی حرکت را حس میکند. مثلاً میتوان دسته را مانند چوب بیسبال در دست گرفت و مانند ضربه زدن به توپ از آن استفاده کرد. قطعه با استفاده از سرعت و زاویه حرکت اطلاعات مشابه را در کنسول ثبت میکند و توپ فرضی به جایی میرود که اگر دسته، چوب بیسبال بود به طور واقعی میرفت. این مساله باعث برتری شدید نسبت به رقیبان شد و باعث شد فروش «وی» این چنین بالا برود وگرنه به علت سختافزار ضعیف نسبت به رقیبان نباید اصلاً در رده نسل هفتم کنسولها قرار بگیرد. نتایج نشان داده است که این ورزشها موجب لاغری و تناسب مطلوب بدن هم میشوند.
مشخصات درونی
سیپییو «وی» فقط ۷۲۹ مگاهرتز است که در مقابل پلی استیشن ۳ که دارای هفت SPEکه فرکانس هر کدام از آنها ۳.۲ گیگاهرتز است، ضعیفتر میباشدو بازیهای وی از گرافیک پایین تری برخوردارند. جیپییو «وی» هم ساخت شرکت ایتیآی است.
مصرف برق
«وی» یک یازدهم دو رقیب خود، ایکس باکس ۳۶۰ و پلی استیشن ۳، برق مصرف میکند.
قیمت
قیمت رسمی آن هم اکنون149.99 دلار است.
ایکسباکس
اکسباکس (به انگلیسی: Xbox) کنسولی از ششمین نسل کنسولهای بازی ویدئویی است که توسط شرکت مایکروسافت عرضه شد. این اولین حملهٔ مایکروسافت به بازار بازیهای رایانهای بود که با کنسولهای پلی استیشن ۲، نینتندو گیمکیوب و دریمکست به رقابت پرداخت. سرویس اکسباکس لایو به بازیبازها اجازه رقابت به صورت آنلاین را میداد. این کنسول در روز ۱۵ نوامبر ۲۰۰۱ در آمریکای شمالی؛ ۲۲ فوریه ۲۰۰۲ در ژاپن و در ۱۴ مارس ۲۰۰۲ در اروپا و استرالیا عرضه گشت و بعد از آن اکسباکس ۳۶۰ مایکروسافت وارد بازارها شد. اکسباکس اولین جسارت سازندهاش در میدان نبرد کنسولها بود. عناوین قابل ذکری که برای این کنسول منتشر شدند شامل: Halo: Combat Evolved ، Amped ، Project Gotham Racing , Oddworld و Ninja Gaiden
ایکسباکس لایو
اکسباکس لایو (به انگلیسی: Xbox Live) یک خدمت بازی چند نفرهٔ برخط و تحویل رسانههای دیجیتال است که توسط شرکت مایکروسافت ابداع شده و بهرهبرداری میشود. اکسباکس لایو هم اکنون تنها خدمت بازی برخط (روی کنسول بازی دستی) است که از کاربرانش وجهی را در قبال بازی کردن دریافت میکند. اکسباکس لایو اولین بار برای دستگاه اکسباکس در سال ۲۰۰۲ میلادی عرضه شد. نگارش به روز شدهای از این خدمت نیز در سال ۲۰۰۵ همزمان با دستگاه اکسباکس ۳۶۰ ارائه شد. برای بازیهای تحت ویندوز، این خدمت نام گیمز فور ویندوز - لایو (بازیهای ویندوز - لایو) را با خود دارد که بیشتر امکانات این خدمت را روی رایانههای تحت ویندوز ارائه میدهد. مایکروسافت اعلام کرده که به عنوان بخشی از ابتکار لایو همه جا، لایو را روی دستگاههای دیگری همچون تلفن همراه نیز گسترش میدهد.
تاریخچه
هنگامی که مایکروسافت دستگاه اکسباکس اولیه را ساخت، بازیهای برخط به عنوان یکی از اصول راهبردی اکسباکس به شمار میرفت. سگا در سال ۱۹۹۹ تلاش کرده بود تا روی روند رو به رشد بازیهای برخط، با ساخت دستگاه دریمکست سرمایهگذاری کند. اما از آنجایی که اینترنت پر سرعت هنوز رایج و در دسترس نبود، دریمکست با یک مودم آنالوگ عرضه شد که توفیق چندانی در بر نداشت.
مایکروسافت اما با وجود شکست دریمکست به پیروزی خدمات برخط امیدوار بود. این شرکت عقیده داشت برای پیروزی در بازیهای برخط بایستی به خطوط اینترنت پر سرعت و دیسک سخت داخلی برای ضبط اطلاعات توجه کرد و این امکانات را در دستگاه جدید گنجاند. این نه تنها این امکان را میدهد که امکانات جدید، مانند مراحل جدید، نقشهها، تفنگها و شخصیتهای جدیدی وارد بازی شوند، بلکه به لطف ارتباط اینترنت پرسرعت، امکاناتی نظیر ارتباط صوتی و تصویری نیز فراهم میشود. استیو بالمر و بیل گیتس هر دو عقیده داشتند که محتوای چشمگیر قابل بارگیری میتواند در جذب مشتریان جدید مؤثر باشد. با این استدلال، دستگاه بازی با یک درگاه اترنت (۱۰/۱۰۰) همراه شد تا ارتباط با شبکههای پهن باند را فراهم کند. البته دستگاه بازی تنها برای کاربران این نوع شبکهها طراحی شده بود و مودم و ارتباط آنالوگ را پشتیبانی نمیکرد.
هنگامی که اکسباکس در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۱ عرضه شد، قرار بود اکسباکس لایو که هنوز نامی نداشت، در تابستان ۲۰۰۲ شروع به کار کند. اکسباکس لایو بالاخره در نمایشگاه ای۳ ۲۰۰۲، زمانی که به طور کامل عرضه شد صاحب نام فعلی خود شد.
بازارچهٔ اکسباکس
این بازارچه اینترنتی محصولاتی مانند بازیهای آرکید،بازیهای Indie،بازیهای ارجینال اکسباکس،بازیهای تریال و دمو،DLC بازی ها(مانند نقشهٔ اضافی برای بازیهایی مانند COD،ماشینهای اضافی برای بازیهایی مانند GTA و Mafia 2،بستههای اهنگ برای بازیهای مانند Dance Central)،تریلر بازی ها،گیمر پیکچر و تم، برنامههای تلویزیون،موزیک ویدیو،و میتوان در آن فیلم اجاره کرد و غیره.
در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹،مایکروسافت App جدیدی را عرضه کرد که اسم آن Zune است. با استفاده از این App میتوانیم با 100 microsoft point فیلم اجاره کنیم و نیازی به اکانت گلد هم ندارد
بازارچه ویدیو در ۶ نوامبر ۲۰۰۶ مایکروسافت چیزی به نام بازارچه ویدیو را راه اندازی کرد که بتوان با آن شبکههایی مانند Syfy,ESPN,MSNBC,Sky go و غیره را با اکسباکس و با کیفیت HD دیدو appهایی مانند نت فلیکس و هولو پلاس را بیرون داد تا با ان بتوان فیلم هاو قسمتهایی که از سریالهای مختلف از دست دادهایم را با کیفیت HD دید. و این قابلیت اول در آمریکا در۲۲ نوامبر ۲۰۰۶ به بیرون آمد.
کنسول بازی دستی
کنسول بازی دستی یک ماشین الکترونیکی قابل حمل سبک برای اجرای بازیهای ویدئویی میباشد.
در چهارم ژوئن ۲۰۱۲، سونی مدل قرمز رنگ متالیک پلی استیشن ۳ را به طور انحصاری در بریتانیا عرضه کرد. این کنسول قرمز رنگ مجهز به یک هارد ۳۲۰ گیگابایتی و مانند بقیه بستههای پلی استیشن ۳ دارای دو دسته بی سیم است. فروشگاه اینترنتی آمازون قیمت این کنسول قرمز رنگ را ۲۵۰ یورو اعلام کرد، ولی فروشگاه پلی دات کام قیمت آن را ۲۴۰ یورو قرار داد.
واحد پردازشگر مرکزی
واحد پردازشگر مرکزی در پلی استیشن ۳ نوعی از یک پردازنده به نام سل پروسسور (Cell processor) است، همچنین این دستگاه اولین محصولی است که از این نوع پردازندها در معماری آن به عنوان پردازنده مرکزی استفاده شده.
سل پروسسور مورد استفاده شده در این کنسول در کلاک ۳٫۲Ghz کار میکند و متشکل شده از یک PPE بر اساس ساختار PowerPC و هفت SPE یا دستیار که سازندگان بازیها تنها از شش عدد آنها میتوانند استفاده کنند زیرا یکی از آنها اختصاصاً در اختیار سیستمعامل خواهد بود.
سل پروسسورها برخلاف پردازندههای چند هستهای رایح ساختاری نامتقارن دارند و هدف اصلی از طراحی آنها استفاده در سینماهای خانگی، دستگاههای بازی و بالاتر بردن سطح کیفی آنها بوده.
ساختار آنها از این جهت نامتقارن نامیده میشود که به خلاف پردازندههای رایج دارای هستههای هم تراز و همسان نیستند و از یک هسته اصلی و چند هسته فرعی تشکیل شدهاند به همین دلیل برنامه نویسی بر روی آنها نسبت به شیوههای متداول تا حد زیادی متفاوت است.
دستههای پلی استیشن ۳
دستههای پلیاستیشن ۳ نسبت به نسخه قبل خود از نظر ظاهری تغییر چندانی نکردهاست و فقط دکمه آنالوگ جای خود را به نماد پلیاستیشن دادهاند و دکمههای R۲ و L۲ کمی رو به بالا متمایل شدهاند، نام دستهها از «دوال شوک» به «سیکس اکسیس» تغییر یافتهاست.
درست است که دستههای این کنسول از لحاظ ظاهری تغییر چندانی نکردهاند اما از لحاظ کارایی این دستهها دارای قابلیت بسیار جالبی به نام سنسیتیو موشن میباشند که به کاربر این امکان را میدهد که با حرکت دادن این دسته در راستای شش محور بسیاری از آیتمهای بازی را کنترل کند. نام SIXAXIS هم از روی عملکرد این دستهها برداشته شده که به معنای شش محور میباشد. تقریبااز اوایل سال ۲۰۰۸ دسته جدیدی برای این کنسول به بازار عرضه شده این دسته که با نام دالشوک ۳ شناخته میشود علاوه بر کاراییهای دسته نسل قبل دارای شوک هم میباشد. سونی، دستههایی با رنگهای مختلفی همچون طلایی، نقرهای، سفید و حتی قرمز و آبی منتشر کردهاست.
در ای۳ سال ۲۰۰۹ سونی از یک پروژه جدید که بعدها در GDC ۲۰۱۰ پلیاستیشن موو نام گذاری شد پرده برداری کرد. این محصول در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰ در اروپا، ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۰ در آمریکای شمالی و ۲۱ اکتبر ۲۰۱۰ در ژاپن انتشار یافت.
شبکه بازی
در پاسخ به موفقیتهای مایکروسافت در شبکه ایکسباکس لایو، سونی در سال ۲۰۰۶ در کنفرانس PlayStation Business Briefing meeting در توکیو رسماً خبر از راه اندازی شبکهای آنلاین برای پیاس۳ داد.
پلیاستیشن ۳ یک شبکه آنلاین به نام "پیاسان" دارد که نوعی دنیای مجازی است و در آن بازی خریداری میشود، گفتگو میشود و صد البته اگر کنسول شما آپدیت جدید نباشد نمیتوانید آنلاین بازی کنید. مگر با روشهای غیررسمی که در کشور موجود است.
برای بازی کردن در شبکه پلیاستیشن نیازی به پرداخت هزینه نیست. این کنسول دارای بخشی به نام مرورگر اینترنت میباشد که پیاس۳ را قادر میسازد همانند یک رایانه شخصی وارد اینترنت شود. برای استفاده از خدمات اینترنت باید کنسول را ثبت نام کنید. استفاده از اینترنت پلیاستیشن به جز پیاسان نیاز به ثبت نام ندارد.
فروشگاه پلیاستیشن
در ماه نوامبر ۲۰۰۶ سونی فروشگاه پلیاستیشن را برای کاربران کنسول خانگی پلیاستیشن ۳ راه اندازی کرد. فروشگاه پلی استیشن یک فروشگاه مجازی است که کاربران کنسولهای شرکت سونی یعنی پلیاستیشن ۳، پیاسپی و پلیاستیشن ویتا میتوانند از آن استفاده کنند. در این فروشگاه بازی، دموی بازیها، بازیهای آرکید، تم و آواتار پلیاستیشن و محصولات چند رسانهای دیگری برای کنسولهای شرکت سونی عرضه میشوند. در ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۹ شرکت سونی اعلام کرد که از زمان آغاز به کار فروشگاه پلیاستیشن ۶۰۰ میلیون محصول مختلف از این فروشگاه خریداری شدهاست.
تقریباً یک سال پس از راه اندازی فروشگاه پلیاستیشن برای کنسول پلیاستیشن ۳ سونی در سپتامبر ۲۰۰۸ امکان خرید از این فروشگاه از طریق رایانه شخصی را هم برای اعضای شبکه پلیاستیشن فراهم کرد و در اکتبر ۲۰۰۸ کاربران کنسول دستی پیاسپی هم این امکان را یافتند تا از این فروشگاه خرید کنند. خرید از فروشگاه پلیاستیشن از راه خرید کارت اعتباری شبکه پلیاستیشن انجام میشود. این کارتها در دو نوع ۲۵ و ۵۰ دلاری عرضه میشود و کاربر میتواند با وارد کردن شماره درج شده بر روی این کارتها در حساب کاربری خود، حساب شبکه پلی استیشن خودش را شارژ اعتباری کند و به وسیله آن از فروشگاه پلیاستیشن خرید کند.
فروشگاه پلیاستیشن ممکن است برای هر منطقه از جهان محتوایی مخصوص را عرضه کند؛ هر چند که بیشتر محتوای فروشگاه پلیاستیشن در مناطق مختلف یکسان است. فروشگاه پلیاستیشن برای چهار منطقه مختلف در دنیا طراحی شده که شامل مناطق: آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و ژاپن میشود. مناطق اقیانوسیه و خاورمیانه منطقه ۲ محسوب میشوند و دارای فروشگاه مشترکی با فروشگاه اروپایی پلیاستیشن هستند. سونی برای چین و آمریکای لاتین فروشگاه اختصاصی نساختهاست.
قیمت کنسول
قیمت رسمی آن در زمان عرضه ۴۹۹ دلار و ۵۹۹ دلار بودهاست اما در خود آمریکا هم با قیمتهای ۵۵۰ دلار و ۶۵۰ دلار فروخته میشد. در ایران این کنسول در اواخر سال ۱۳۹۱ با هارد۳۲۰ گیگابایت، حدود ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان داشته است.
پلیاستیشن ویتا
پلیاستیشن ویتا (به انگلیسی: PlayStation Vita) کنسول بازی دستی آینده شرکت سونی است. این کنسول بازی دستی٬ جانشینی برای کنسول بازی دستی پلیاستیشن همراه و عضوی از خانواده پلیاستیشن است.
از ویژگیهای این محصول٬ دو آنالوگ استیک٬ صفحه نمایشگر ۵ اینچی (۱۳۰ میلیمتری) اوالایدی با قابلیت صفحه لمسی است. این کنسول دستی٬ امکاناتی چون بلوتوث٬ وای-فای و 3G را نیز پشتیبانی میکند. این کنسول دارای پردازشگر قدرتمند ۴ هستهای ARM Cortex-A9 MPCore میباشد. همچنین٬ پلیاستیشن ویتا از شبکه PSN نیز پشتیبانی میکند.
این کنسول٬ به منظور رقابت با نینتندو سهدیاس عرضه خواهد شد.
سخت افزار
طراحی کلی پلی استیشن ویتا مشابه طراحی کنسول دستی پیشین سونی یعنی پی اس پی است. این کنسول دارای صفحه نمایش 5 اینچی (130 میلی متری) است و از یک صفحه او ال ای دی خازنی لمسی بهره می برد. برخلاف پی اس پی که از یک آنالوگ بهره می برد، پلی استیشن ویتا از دو آنالوگ استفاده می کند و چهار کلید اصلی کنسول های سونی یعنی (Triangle، Circle، Cross و Square) ، به همراه دو کلید L و R و کلید های پلی استیشن، استارت و سلکت هم بر روی این کنسول دستی وجود دارد.
این کنسول از پردازنده ARM Cortex- A9 MPcore استفاده می کند که چهار هسته ای است؛ اما سه هسته آن برای اپلیکیشن ها قابل استفاده است. پلی استیشن ویتا همچنین دارای پردازنده گرافیکی چهارهستهای مدل PowerVR SGX543MP4 است که ساخت شرکت ایمجینیشن تکنولوجیز است.
از دیگر امکانات سخت افزاری پلی استین ویتا می توان به دو پد لمسی در قسمت پشتی کنسول اشاره کرد. همچنین دو دوربین (یکی عقب، یکی جلو)، بلندگوی استریو، میکروفون، حسگر حرکتی شش محور (سه محور ژیروسکوپ و سه محور شتاب سنج) و قطب نمای الکتریکی در این کنسول دستی وجود دارد.
امکانات ارتباطی
بسته کامل پلی استیشن ویتا که هم از وای-فای و هم از 3G پشتیبانی می کند.
پلی استیشن ویتا از نسل سوم ارتباطات (3G)، وای-فای و بلوتوث 2.1 پشتیبانی می کند. البته مدل ارزان تر این کنسول از 3G پشتیبانی نمیکند و امکانات ارتباطی آن فقط محدود به وای-فای و بلوتوث می شود.
پلیاستیشن همراه
پِلیاستیشن همراه یا پیاسپی (به انگلیسی: PlayStation Portable به اختصار: PSP) نوعی کنسول بازیست که سرگرمیهای رایانهای سونی آنرا ساخته و عرضه کردهاست. این کنسول بازی قابلیت همراه دارد و میتوان بازیهای زیادی رویش انجام داد.
از دیگر ویژگیهای پلیاستیشن همراه میتوان به صفحهٔ نمایش بزرگ، گرافیک بالا، استفاده از دیسکهای نوری، داشتن ورودی کارت حافظه و قابلیت اتصال به پلیاستیشن ۳،پلی استیشن ۲ و اینترنت اشاره کرد.
نسخهها
پیاسپی نسخه یک که در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۴ پیش توسط سونی به بازار ارائه شد. به آن نسخه چاق هم میگویند.
پیاسپی نسخه دو (یا درستتر PSP Slim) که در کنفرانس ای۳ سال ۲۰۰۷ معرفی و ماه سپتامبر به بازار آمد. به آن نسخه باریک هم میگویند.
پیاسپی-۳۰۰۰: در تاریخ ۲۰ اوت ۲۰۰۸ سری ۳۰۰۰ در کنفرانس مطبوعاتی در شهر لایپزیگ آلمان معرفی شد. در طراحی مجدد، پیاسپی ۳۳٪ سبکتر و ۱۹٪ باریکتر شدهاست. از دیگر مشخصات psp ۳۰۰۰ میتوان به بهبود کیفیت السیدی٫ میکروفون داخلی٫ خروجی ویدیوئی توسعه یافته اشاره کرد. نکته بارز پیاسپی۳۰۰۰ السیدی این کنسول است که در آن نسبت تباین افزایش یافته همچنین زمان پاسخگویی کمتر شده، تعداد رنگها افزایش یافته و از همه مهمتر فناوری ضدّبازتاب به کار رفته در آن میباشد که باعث میشود که در نور خورشید نیز قابلیت دید مناسبی داشته باشد.
پی اس پی گو (psp go) : در ژوئیه سال ۲۰۰۹ در کنفرانسی مطرح شد . قرار شد که در هفتهٔ دوم مهر ماه ۱۳۸۸ در آمریکا و اروپا به قیمت ۲۵۰ دلار عرضه شود . در این psp با وجود حذف درایو umd و البته داشتن مموری ۱۶ گیگابایتی و صفحه ای بسیار نازک و صفحهٔ slide بسیار شکیل است .
سختافزار
ظاهر
پیاسپی دارای ابعاد ۲٫۲×۷٫۳×۱۷ و وزن ۲۸۰ گرم میباشد. در بخش جلوئی کنسول یک عدد السیدی ۴٫۳ اینچی تعبیه شدهاست. رزولوشن این السیدی ۴۸۰×۲۷۲ میباشد و دارای ۱۶٫۷۷ میلیون رنگ میباشد. همچنین در جلو کنسول چهار کلید همیشگی پلیاستیشن (Triangle, Circle, Cross, Square) به همراه دسته آنالوگ و چندین کلید کاربردی دیگر میباشد.
سی پی یو٫ گرافیک و رم
سی پی یو پیاسپی دارای قدرت پردازش ۵۰۰ مگا هرتز و ۳۲ بیتی میباشد. پیاسپی دارای جی پی یوئی با قدرت ۱۶۶ مگا هرتز و ۲ مگابایت حافظه VRAM میباشد. پیاسپی همچنین دارای ۳۲ مگابایت رم و ۴ مگابایت رم تعبیه شده از نوع DRAM میباشد.
باتری
پیاسپی دارای باتری ۱۸۰۰ mAh میباشد که قابلیت ۶-۴ ساعت در حال بازی ۵-۴ ساعت در حالت پخش ویدیوئی و ۱۱-۸ ساعت پخش صوتی میباشد.
تجهیزات دیگر
پورت یو اس بی مینی ۲
پورت فرو سرخ
درایو یو ام دی برای انتقال فیلم و بازی در قسمت پشت پی اس پی
خواننده کارت حافظه در سمت جپ
بلندگوهای استریو و خروجی هدفون
کارت شبکه بی سیم تحت استاندارد IEEE ۸۰۲٫۱۱b برای دسترسی به اینترنت.
نرمافزار
ورژن سیستمعامل
این کنسول دستی دارای سیستمعامل مخصوص به خود بوده که توسط شرکت سازنده آن یعنی سونی ساخته و پشتیبانی میشود. در اولین نسخههای آن (در سال ۲۰۰۴) این سیستمعامل دارای ورژن ۱٫۰۰ بود.
رابط گرافیکی کاربر
رابط گرافیکی پیاسپی نوع پیاسپی٫ اکس ام بی(XMB) (این رابط در محصولات دیگر سونی مانند پلیاستیشن ۳ و سری براویا نیز وجود دارد) میباشد. این رابط شامل منویی متشکل از هفت بخش میباشد، این هفت بخش عبارتند از تنظیمات، تصاویر، آهنگها، کلیپهای ویدیویی، بازی، شبکه، و شبکه پلیاستیشن میباشد. این رابط توانایی نمایش تصاویر و همچنین پخش آهنگها و کلیپهای موجود بر روی حافظه و ذخیره آراساس را دارا میباشد. از دیگر قابلیتهای این رابط میتوان به قابلیت ارسال تصاویر به صورت بی سیم و قابلیت سفارشی سازی توسط کاربر اشاره کرد.
مرورگر وب
مرورگر اینترنت پی اس پی از نوع ریز کاوشگر بوده که به طور رایگان به همراه نسخه ۲٫۰ نرمافزار پی اس پی عرضه شدهاست. این مرورگر از اغلب فناوریهای موجود در کاوشگرها پشتیبانی میکند. همچنین در ورژن ۲٫۷۰ نرمافزار پی اس پی٫ مرورگر از فایلهای فلش نیز پشتیبانی میکند.
بازی از راه دور
بازی از راه دور این قابلیت را به پی اس پی میدهد که به بیشتر خصوصیات پلیاستیشن ۳ از طریق بی سیم ( wi-fi ) دسترسی داشته باشد. از جمله این قابلیتها میتوان به نمایش تصاویر و پخش فایلهای صوتی و تصویری موجود بر روی هارد پلیاستیشن ۳ و همچنین کنترل از راه دور پلیاستیشن ۳ اشاره کرد.
مشخصات
نسخه یک
وزن:۲۸۰ گرم
حافظه داخلی:۳۲ مگابایت
نوع و عمر باتری:۱۸۰۰ mA ۵ تا ۶ ساعت
امکانات خاص:درگاه فروسرخ
رنگها :سیاه٬سفید و صورتی
قیمت در ایران :۲۰۰٬۰۰۰ تومان
نسخه دو
وزن:۱۸۹ گرم
حافظه داخلی:۶۴ مگابایت
سی پی یو CPU:MIPS R۴۰۰۰-based; clocked from 1 to 333 MHz
نمایش عکس با فرمتهای JPEG,BITMAP,PNG
نمایش فیلم با فرمتهای MPEG-۴,AVC
پخش موسیقی با فرمتهای ATRAC, AAC, MP3, WMA
نوع و عمر باتری:۲۲۰۰mA تا ۶ ساعت
امکانات خاص:درگاه فروسرخ حذف شده، خروجی تلویزیون
رنگها :سیاه٬سفید و خاکستری
قیمت در ایران :۲۱۰۰۰۰ تومان
پلیاستیشن موو
پلیاستیشن موو (به انگلیسی: PlayStation Move) یک کنترلکننده بازی دارای حسگر حرکتی که توسط بخش سرگرمی کامپیوتری سونی برای کنسول پلیاستیشن ۳ منتشر گردید. پلیاستیشن موو برای اولین بار در ۲ ژوئن ۲۰۰۹ رونمایی شد و در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰ در اروپا و بیشتر بازارهای آسیا، ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۰ در استرالیا و ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰ در آمریکا و انگلستان منتشر شده است. پلیاستیشن موو با کنترل از راه دور وی و کینکت که به ترتیب برای کنسولهای وی و ایکسباکس ۳۶۰ هستند، به رقابت میپردازد.
دریمکست
دریمکست (به انگلیسی: Dream cast) کنسول بازی ۱۲۸-بیت بود که توسط سگا در اواخر ۱۹۹۸ میلادی جانشین سگا سترن شد. این کنسول اولین کنسول از نسل ششم کنسولهای بازیهای ویدئویی در کنار پلی استیشن ۲، ایکسباکس و نینتندو گیم کیوب بود.
سگا تولید این کنسول را در مارس ۲۰۰۱ متوفق کرد و آن به آخرین نسل از کنسولهای سگا بدل گشت، اگرچه پشتیبانی از آن در اقیانوسیه و اروپا تا اواخر ۲۰۰۲ میلادی ادامه داشت و در ژاپن تا سال ۲۰۰۶ میلادی نیز همچنان به فروش میرسید. بر طبق گفته برنی استولار رئیس و مدیرعامل سابق سگا در آمریکا، توقف تولید این کنسول به واسطه جهت گیری تازه کمپانی برای تمرکز بر روی تولید نرمافزار صورت گرفت.
باوجود طول عمر کوتاه، این کنسول توانست جایگاه ویژهای بواسطه تاریخچه و ویژگیهایش کسب کند. دریم کست به دلیل آنکه پیشتر از زمان خود بود و بویژه امکان بازی آنلاین، مورد ستایش قرار میگیرد. دریم کست اولین کنسولی بود که به مودم و توانایی پشتیبانی از اینترنت برای بازیهای آنلاین مجهز گردید.
نینتندو گیمکیوب
نینتندو گیمکیوب (به ژاپنی: ニンテンドーゲームキューブ Nintendō Gēmukyūbu، به انگلیسی: Nintendo GameCube) (اغلب به صورت مختصره GCN نوشته میشود) چهارمین کنسول بازی ویدئویی نینتندو که بخشی از ششمین نسل در عصر کنسولها است. گیمکیوب جانشین نینتندو ۶۴ و کنسول قبل از نینتندو وی بود.
نینتندو گیمکیوب اولین کنسول نینتندو بود که از دیسک اپتیک به عنوان منبع اصلی ذخیره سازی استفاده میکرد، بعد از اینکه نینتندو چندین قدم بی نتیجه در زمینهٔ رسانههای دیسک ذخیره سازی انجام داد. گیمکیوب در مقایسه با کنسولهای رقیبش، ایکس باکس و پلی استیشن ۲، از مینیدیویدی به جای دیویدیهای بزرگ استفاده میکرد. به این سبب، مانند ایکس باکس و پلی استیشن ۲ قابلیت پشتیبانی از دیویدی ویدئو و لوح فشرده آئودیو را نداشت.
این کنسول در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۱ در ژاپن، ۱۸ نوامبر ۲۰۰۱ در آمریکای شمالی، ۳ مه ۲۰۰۲ در اروپا و ۱۷ مه ۲۰۰۲ در استرالیا منتشر شده است. گیمکیوب ۲۱٫۷۴ میلیون در سرتاسرجهان به فروش رساند.
وی
وی کنسول بازی خانگی نسل هفتم میباشد که توسط نینتندو در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۶ عرضه شد. به عنوان کنسول بازی نسل هفتم وی رقیب اصلی ایکسباکس ۳۶۰ از مایکروسافت و پلی استیشن ۳ از سونی است. نینتندو گفته است که این کنسول برای استفاده افراد بیشتری نسبت به دو رقیب خود طراحی شده. تا آوریل ۲۰۱۱ وی با فروش بالاتر از دو رقیب خود پلی استیشن ۳ و ایکسباکس ۳۶۰ پرفروشترین کنسول نسل خود به شمار میرود، و در دسامبر ۲۰۰۹ رکورد پرفروشترین کنسول بازی را در آمریکا طی یک ماه شکسته است.
یک ویژگی مشخص این کنسول، کنترلر وایرلس آن، وی ریموت میباشد که میتواند به عنوان یک وسیله اشاره کننده دستی به کار رود و حرکات را در فضای سهبعدی تشخیص دهد. یکی دیگر از مشخصات به کار رفته در این کنسول ویکانکت۲۴ میباشد، که قابلیت دریافت پیام و آپدیت را در زمانی که سیستم در حالت آماده به کار میباشد را دارد.
وی پنجمین کنسول خانگی نینتندو و جانشین نینتندو گیمکیوب است که به طور کامل قابلیت سازگاری عقبرو را با تمامی بازیها و بیشتر لوازم جانبی گیمکیوب دارد. نینتندو نخستین بار در مورد این کنسول در نشست خبری نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۳ سخن گفت و بعدها در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۵ از آن پردهبرداری کرد. مدیرعامل شرکت نینتندو ساتورو یاواتا یک نمونه اولیه از وی ریموت را در سپتامبر ۲۰۰۵ در نمایشگاه بازی توکیو نشان داد. در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۰۶، وی برای نخستین بار چندین جایزه را از آن خود کرد. در ۸ دسامبر ۲۰۰۶ وی فروش خود را در چهار بازار کلیدی به طور کامل آغاز کرد.
مشخصات
در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۶ عرضه شد.
آمار فروش آن برابر است با 52.62 میلیون دستگاه (تا آگوست 2009) است. همچنین وی پرفروشترین کنسول نسل هفتم تا این تاریخ است.
نام
در مورد دلیل انتخاب نام وی، نظرات مختلفی وجود دارد ولی احتمالاً بهترین توصیف، به هنگام معرفی کنسول برای اولین بار عنوان شده است:
تلفظ وی مانند we انگلیسی است که تاکیدی است بر این امر که این کنسول متعلق به همه ما است. وی به راحتی توسط مردم همه جای دنیا به خاطر سپرده میشود، مستقل از اینکه به چه زبانی صحبت میکنند. نه گیج شدنی هست و نه خلاصه کردنی. فقط همان وی.
شکل ظاهری
ابعاد این دستگاه عبارت است از ۱۷۵*۲۱۵.۴*۴۴ میلی متر و در رنگ سفید و مشکی منتشر میشود که البته با روکشهایی میتوان به رنگهای صورتی، آبی و حتی سبز تبدیل کرد. وزن «وی» برابر ۲.۱ کیلوگرم است که در مقابل رقیبان خود سبکترین وزن را دارد.
سیستم تهویه
یک سیستم تهویه ۶ سانتیمتری این کنسول را خنک میکند.
آرشیو نرمافزاری
کپی های بازی وی در بازار خرده فروشی بر روی دیسکهای نوری وی که مشابه با دیویدی می باشند عرضه می شود. این دیسکها در بسته بندی به همراه راهنمای بازی عرضه می شوند. دیسکهای ۱۲ سانتیمتری وی و دیسکهای ۸ سانتیمتری گیمکیوب را میتوان با وی اجرا کرد. علاوه بر دیسکهای نوری وی می توان از سرویسهای کنسول مجازی و ویویر که بخشی از خدمات برخط کانال ویشاپ می باشند برای خرید بازی به صورت آنلاین استفاده نمود.
سرویس کنسول مجازی اجازه می دهد دارندگان وی بازی هایی را که در اصل برای کنسولهای قدیمیتر نینتندو شامل انایاس - سوپر نینتندو - نینتندو ۶۴ به همراه کنسولهای قدیمی سایر شرکتها شامل سگا مستر سیستم و سگا مگا درایو از شرکت سگا. توربوگرافاکس-۱۶/پیسیانجین از شرکت انایسی به همراه کنسول نیو جیو از شرکت اسانکی و کمودور ۶۴ وهمچنین بازیهای انتخابی از دستگاههای آرکاد میباشد. بازیهای کنسول مجازی توسط اینترنت پرسرعت قابل دانلود بر روی حافظه داخلی و یا کارت SD می باشند که پس از دانلود از منوی وی یا منوی SD قابل اجرا میباشند.
سرویس ویویر سرویسی مشابه با کنسول مجازی بوده و برای بازیهایی است که فقط به صورت آنلاین منتشر میشوند و مشابه با سرویسهای ایکسباکس لایو آرکاد و پلی استیشن استور میباشد.
دستههای بازی
دستههای وی از تکنولوژی حس گر حرکات بهره مندند که به وسیلهٔ آن قطعه الکترونیکی حرکت را حس میکند. مثلاً میتوان دسته را مانند چوب بیسبال در دست گرفت و مانند ضربه زدن به توپ از آن استفاده کرد. قطعه با استفاده از سرعت و زاویه حرکت اطلاعات مشابه را در کنسول ثبت میکند و توپ فرضی به جایی میرود که اگر دسته، چوب بیسبال بود به طور واقعی میرفت. این مساله باعث برتری شدید نسبت به رقیبان شد و باعث شد فروش «وی» این چنین بالا برود وگرنه به علت سختافزار ضعیف نسبت به رقیبان نباید اصلاً در رده نسل هفتم کنسولها قرار بگیرد. نتایج نشان داده است که این ورزشها موجب لاغری و تناسب مطلوب بدن هم میشوند.
مشخصات درونی
سیپییو «وی» فقط ۷۲۹ مگاهرتز است که در مقابل پلی استیشن ۳ که دارای هفت SPEکه فرکانس هر کدام از آنها ۳.۲ گیگاهرتز است، ضعیفتر میباشدو بازیهای وی از گرافیک پایین تری برخوردارند. جیپییو «وی» هم ساخت شرکت ایتیآی است.
مصرف برق
«وی» یک یازدهم دو رقیب خود، ایکس باکس ۳۶۰ و پلی استیشن ۳، برق مصرف میکند.
قیمت
قیمت رسمی آن هم اکنون149.99 دلار است.
ایکسباکس
اکسباکس (به انگلیسی: Xbox) کنسولی از ششمین نسل کنسولهای بازی ویدئویی است که توسط شرکت مایکروسافت عرضه شد. این اولین حملهٔ مایکروسافت به بازار بازیهای رایانهای بود که با کنسولهای پلی استیشن ۲، نینتندو گیمکیوب و دریمکست به رقابت پرداخت. سرویس اکسباکس لایو به بازیبازها اجازه رقابت به صورت آنلاین را میداد. این کنسول در روز ۱۵ نوامبر ۲۰۰۱ در آمریکای شمالی؛ ۲۲ فوریه ۲۰۰۲ در ژاپن و در ۱۴ مارس ۲۰۰۲ در اروپا و استرالیا عرضه گشت و بعد از آن اکسباکس ۳۶۰ مایکروسافت وارد بازارها شد. اکسباکس اولین جسارت سازندهاش در میدان نبرد کنسولها بود. عناوین قابل ذکری که برای این کنسول منتشر شدند شامل: Halo: Combat Evolved ، Amped ، Project Gotham Racing , Oddworld و Ninja Gaiden
ایکسباکس لایو
اکسباکس لایو (به انگلیسی: Xbox Live) یک خدمت بازی چند نفرهٔ برخط و تحویل رسانههای دیجیتال است که توسط شرکت مایکروسافت ابداع شده و بهرهبرداری میشود. اکسباکس لایو هم اکنون تنها خدمت بازی برخط (روی کنسول بازی دستی) است که از کاربرانش وجهی را در قبال بازی کردن دریافت میکند. اکسباکس لایو اولین بار برای دستگاه اکسباکس در سال ۲۰۰۲ میلادی عرضه شد. نگارش به روز شدهای از این خدمت نیز در سال ۲۰۰۵ همزمان با دستگاه اکسباکس ۳۶۰ ارائه شد. برای بازیهای تحت ویندوز، این خدمت نام گیمز فور ویندوز - لایو (بازیهای ویندوز - لایو) را با خود دارد که بیشتر امکانات این خدمت را روی رایانههای تحت ویندوز ارائه میدهد. مایکروسافت اعلام کرده که به عنوان بخشی از ابتکار لایو همه جا، لایو را روی دستگاههای دیگری همچون تلفن همراه نیز گسترش میدهد.
تاریخچه
هنگامی که مایکروسافت دستگاه اکسباکس اولیه را ساخت، بازیهای برخط به عنوان یکی از اصول راهبردی اکسباکس به شمار میرفت. سگا در سال ۱۹۹۹ تلاش کرده بود تا روی روند رو به رشد بازیهای برخط، با ساخت دستگاه دریمکست سرمایهگذاری کند. اما از آنجایی که اینترنت پر سرعت هنوز رایج و در دسترس نبود، دریمکست با یک مودم آنالوگ عرضه شد که توفیق چندانی در بر نداشت.
مایکروسافت اما با وجود شکست دریمکست به پیروزی خدمات برخط امیدوار بود. این شرکت عقیده داشت برای پیروزی در بازیهای برخط بایستی به خطوط اینترنت پر سرعت و دیسک سخت داخلی برای ضبط اطلاعات توجه کرد و این امکانات را در دستگاه جدید گنجاند. این نه تنها این امکان را میدهد که امکانات جدید، مانند مراحل جدید، نقشهها، تفنگها و شخصیتهای جدیدی وارد بازی شوند، بلکه به لطف ارتباط اینترنت پرسرعت، امکاناتی نظیر ارتباط صوتی و تصویری نیز فراهم میشود. استیو بالمر و بیل گیتس هر دو عقیده داشتند که محتوای چشمگیر قابل بارگیری میتواند در جذب مشتریان جدید مؤثر باشد. با این استدلال، دستگاه بازی با یک درگاه اترنت (۱۰/۱۰۰) همراه شد تا ارتباط با شبکههای پهن باند را فراهم کند. البته دستگاه بازی تنها برای کاربران این نوع شبکهها طراحی شده بود و مودم و ارتباط آنالوگ را پشتیبانی نمیکرد.
هنگامی که اکسباکس در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۱ عرضه شد، قرار بود اکسباکس لایو که هنوز نامی نداشت، در تابستان ۲۰۰۲ شروع به کار کند. اکسباکس لایو بالاخره در نمایشگاه ای۳ ۲۰۰۲، زمانی که به طور کامل عرضه شد صاحب نام فعلی خود شد.
بازارچهٔ اکسباکس
این بازارچه اینترنتی محصولاتی مانند بازیهای آرکید،بازیهای Indie،بازیهای ارجینال اکسباکس،بازیهای تریال و دمو،DLC بازی ها(مانند نقشهٔ اضافی برای بازیهایی مانند COD،ماشینهای اضافی برای بازیهایی مانند GTA و Mafia 2،بستههای اهنگ برای بازیهای مانند Dance Central)،تریلر بازی ها،گیمر پیکچر و تم، برنامههای تلویزیون،موزیک ویدیو،و میتوان در آن فیلم اجاره کرد و غیره.
در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹،مایکروسافت App جدیدی را عرضه کرد که اسم آن Zune است. با استفاده از این App میتوانیم با 100 microsoft point فیلم اجاره کنیم و نیازی به اکانت گلد هم ندارد
بازارچه ویدیو در ۶ نوامبر ۲۰۰۶ مایکروسافت چیزی به نام بازارچه ویدیو را راه اندازی کرد که بتوان با آن شبکههایی مانند Syfy,ESPN,MSNBC,Sky go و غیره را با اکسباکس و با کیفیت HD دیدو appهایی مانند نت فلیکس و هولو پلاس را بیرون داد تا با ان بتوان فیلم هاو قسمتهایی که از سریالهای مختلف از دست دادهایم را با کیفیت HD دید. و این قابلیت اول در آمریکا در۲۲ نوامبر ۲۰۰۶ به بیرون آمد.
کنسول بازی دستی
کنسول بازی دستی یک ماشین الکترونیکی قابل حمل سبک برای اجرای بازیهای ویدئویی میباشد.
جهتیابی با نشانههای طبیعی
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.