تاریخچه کنسول بازی
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل چهارم)
در تاریخچه بازیهای ویدئویی، ارائه نسل چهارم سامانههای بازی ویدئوی از اهمیت بالایی برخوردار است. این نسل از کنسولها که در رتبهبندی خود، کنسولهای ۱۶-بیتی بهشمار میآیند، برای نخستین بار در ۳۰ اکتبر ۱۹۸۵ وارد بازار شدند. آغاز این عرضه با ارائه کنسول توربوگرافاکس-۱۶ شرکت انایسی بود. گرچه NEC شرکتی بود که نخستین کنسول در این نسل را عرضه نمود، اما رقابت و سلطه بر بازارهای مطبوع، در ادامه دراختیار نینتندو و سگا قرار گرفت. نینتندو با عرضه سوپر نینتندو و سگا با کنسول سگا مگا درایو انحصار بازارها و رقابت در این عرصه را به شکلی جدی ادامه دادند.
نینتندو با اتکا به تجربهی بسیار موفق خود در نسل سوم کنسولهای بازی ویدئویی توانست به خوبی این موفقیت را تداوم بخشیده و بازارهای بزرگ و معتبری را برای خود ایجاد کند. ازسویی دیگر شرکت سگا، با اتکا به تجارب پیشین و نوآوریهای ارزندهای چون بازی سونیک خارپشت توانست تا رقابت تنگاتنگی با نینتدو داشته باشد. گرچه سونیک محبوبیت فراوانی را کسب کرد، اما رقیبی بسیار قدرتمند به نام ماریو همواره دربرابر او قرار داشت. این بازیها محبوبیت گستردهای در سطح جهانی پیدا کرده و ادامههایی نیز برای آنها ساخته شد.
کنسولهای نسل چهارم با رسانهی کارتریج سرگرمی را برای مخاطبان خود ایجاد میکردند. همچنین به همراه کنسولهای این نسل، افزونههایی نیز ارائه شد. مانند سگا سیدی که افزونهای برای استفاده از لوح فشرده مخصوص در کنسول سگا مگا درایو بود.
توربوگرافاکس-۱۶
توربوگرافاکس-۱۶ که با نام کامل TurboGrafx-16 Entertainment SuperSystem و در ژاپن با نام PCエンジン, Pī Shī Enjin - PC-Engine شناخته میشود، یک کنسول بازی می باشد که در تاریخ ۳۰ اکتبر ۱۹۸۷ در ژاپن و در تاریخ ۲۹ آگوست ۱۹۸۹ در آمریکای شمالی عرضه شد و توسط شرکتهای انایسی و هادسون سافت طراحی گردید.
توربوگرافاکس-۱۶ دارای یک پردازنده ۸ بیتی و دو پردازنده گرافیکی ۱۶ بیتی با تواتایی نمایش همزمان ۴۸۲ رنگ از پالت ۵۱۲ رنگی میباشد. ابعاد آن ۱۴x۱۴x۳/۸ سانتیمتر میباشد که کوچکترین کنسول بازی ساخته شده تا به حال میباشد. (کتاب رکوردهای گینس ویرایش گیمره)
توربوگرافاکس-سیدی
توربوگرافاکس-۱۶ نخستین کنسول بازی است که می توانست از لوح فشرده به صورت لوازم جانبی اختیاری استفاده کند. توربوگرافاکس-سیدی در ۱ آگوست ۱۹۹۰ با قیمت ۳۹۹ دلار به بازار عرضه شد.
سگا مگا درایو
سگا مگا درایو (به انگلیسی: Sega Mega Drive) و (به ژاپنی: メガドライブ Mega Doraibu) نام یک کنسول بازی ویدئویی نسل چهارم است که توسط شرکت سگا ساخته شد. سگا مگا درایو برای نخستین بار در ۲۹ اکتبر سال ۱۹۸۸ در ژاپن منتشر شد. ویرایش دیگری از این کنسول با نام سگا جنسیس (به انگلیسی: Sega Genesis) در ۱۴ آگوست ۱۹۸۹ (در منطقه آمریکای شمالی) منتشر شد. این کنسول در ۳۰ نوامبر ۱۹۹۰ در مناطق پال نیز پخش شد.
سگا مگا درایو یک کنسول از نسل چهارم کنسولهای بازی رایانهای است که در میان هم نسلهای خود، نخستین محصولی بود که تلاش کرد تا سهم عمدهای از بازار فروش مناطق اروپا و آمریکای شمالی را در اختیار گیرد. درابتا هدف آن بود که کنسول مگا درایو یک رقیب جدی برای نینتندوانایاس باشد اما پس از دوسال، نینتندو کنسول سوپر نینتندو را روانه بازارها کرد. این سرآغازی برای رقابت میان این دو کنسول ۱۶-بیتی بود که از سال ۱۹۸۸ آغاز و با انتشار آخرین بازی برای این نسل در برزیل به پایان رسید.
مگادرایو گرچه کنسول بسیار موفقی در زمینه فروش بود، اما هرگز برآوردهای اولیه را نتوانست پوشش دهد. به هر حال، بازیهای منتشر شده برای این کنسول، همچنان برای بازیبازان، کاربران و علاقهمندان به این صنعت، محبوب و به یاد ماندنی است.
وبگاه آیجیان نام این کنسول را از میان ۲۵ کنسول مورد اشاره خود در رده پنجم بهترین کنسولهای بازی در تمام دورانها قرار داد.
سوپر نینتندو
سوپر نینتندو انترتیمنت سیستم(به انگلیسی: Super Nintendo Entertainment System) یا سوپر انایاس (یا SNES و Super Nintendo) یک کنسول ۱۶-بیتی منتشر شده توسط نینتندو و برای اروپا، آمریکای شمالی، استرالزی و آمریکای جنوبی در بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ است . در ژاپن و آسیای جنوبی این کنسول با نام سوپر فامیلی کامپیوتر و یا سوپر فامیکام(به ژاپنی: スーパーファミコン) منتشر شد.این کنسول پرفروشترین کنسول نسل چهارم(۱۶ بیتی) به شمار میآید.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل پنجم)
در تاریخچه بازیهای ویدئویی نسل پنجم کنسولها، در فرمانرو کنسولهای ۳۲-بیتی دستهبندی میگردند. البته در میان کنسولهای این نسل، هستند مورادی که این دسته بندی را نقض نمودهاند. نینتندو ۶۴ کنسولی ۶۴-بیتی بود که در حیطه کنسولهای نسل پنجمی قرار میگیرد. پشتیبانی از فضاهای سهبعدی در زمینه طراحی بازی، از ویژگیهای نوینی بود که با ارائه کنسولهای این نسل، محبوبیت یافته و ادامه یافت. کنسولهای نسل پنجمی در بازهی زمانی ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ عرضه شدند. سگا سترن سگا در سال ۱۹۹۴، پلیاستیشن سونی در سال ۱۹۹۴، نینتندو ۶۴ نینتندو در سال ۱۹۹۶، اصلیترین و محبوبترین کنسولهای عرضه شده در این نسل هستند.
تقسیمبندی کنسولها برپایه مقدار توانایی پردازشگر آنها در مقدار بیت پردازش شده، از نسل سوم کنسولهای بازی رونق یافت. زمانی که ژاپنیها ابتکارعمل را از آمریکا دراختیار گرفتند و بازارهای بزرگی را در این صنعت به خود اختصاص دادند. اما این تقسیمبندی، نمیتوانست تقسیمبندی درستی باشد. نمونه بارز آن کنسول نینتندو ۶۴ شرکت نینتندو بود که با پردازشگری قدرتمند، از رسانه کارتریج استفاده میکرد. این کنسول با توجه به پردازشگر ۶۴-بیتی خود در برابر همنسلهای ۳۲-بیتیاش، و همچنین نفوذ و تجربه بالای سازنده خود، نتوانست تا بازارهای قابل توجهی را در قیاس با پلیاستیشن به خود اختصاص دهد. گرچه بازاریابی قوی شکل گرفت اما محبوبیت تنها معطوف به بازاریابی نشد و ویژگیهای منحصر بهفرد پلیاستیشن، همواره یک سد بزرگ دربرابر نینتندو ۶۴ بود.
کنسولهای این نسل، برای نخستین بار در این عرصه، به شکل گسترده و پیشفرض از رسانه لوح فشرده استفاده نمودند.
۳دیاو
۳دیاو (به انگلیسی: ۳DO Interactive Multiplayer) که به اختصار ۳DO نیز نامیده میشود، نام یک کنسول بازی ویدئویی از نسل پنجم است که برای نخستین بار در سال ۱۹۹۳ توسط شرکت پاناسونیک عرضه شد. در سال ۱۹۹۴، دو شرکت سانیو و شرکت الجی ویرایش دیگری از سختافزارهای این کنسول را ارائه کردند. این کنسول با درنظرگرفته شدن سختافزارهای جدید، توسط شرکت سازنده مورد بازنگری قرار گرفت و توسط گروهی جدید یعنی دیو نیدل و آرجی میکل طراحی شد.
۳دیاو با وجود آنکه دچار یک ارتقاء محسوس در زمینه طراحی و عرضه خود شده بود (از جمله آنکه در مجله تایم به عنوان محصول سال ۱۹۹۴ نام برده شده بود) اما قیمت بالای آن ٫۹۵ دلار) مانع از آن شد که به موفقیتهای بالای به دست امده توسط رقیبانش، نینتندو و سگا دست یابد. این سامانه بازی ویدئویی در ۴ اکتبر ۱۹۹۳ در آمریکای شمالی و در ۲۰ مارس ۱۹۹۴ در ژاپن وارد بازار شد.
وبگاه آیجیان این کنسول را در میان ۲۵ کنسول مورد اشاره خود، در رده ۲۲ برترین کنسولهای بازی رایانهای در تمام دورانها قرار داد.
سگا سترن
سگا سترن (به انگلیسی: Sega Saturn) (به ژاپنی: セガサターン Sega Satān)، یک کنسول بازی ویدئویی ۳۲-بیتی است که برای نخستین بار در ۲۲ نوامبر ۱۹۹۴ در ژاپن وارد بازار شد. این کنسول بازی نسل پنجمی در ۱۱ می ۱۹۹۵ در آمریکای شمالی و ۸ ژوئیه همان سال در اروپا و مناطق استرالزی عرضه شد.
زمانیکه این کنسول در ژاپن دارای محبوبیت و فروشی قابل توجه بود، اما در رقابت با دو کنسول رقیب خود، یعنی پلیاستیشن و نینتندو ۶۴ در بازارهای آمریکای شمالی و اروپا شکست خورد.
براساس مقاله منتشر شده گیمپرو در ژوئیه ۲۰۰۷، آمار فروش این کنسول، از فروش ۹٫۵ میلیون نسخهای در سطح جهانی حکایت دارد.
در سال ۲۰۰۹، وبگاه تخصصی آیجیان، سگا سترن را در رده ۱۸ بهترین کنسولهای بازیهای رایانهای در همه دورانها از ۲۵ کنسول مورد اشاره خود قرار داد.
مشخصات فنی
پردازشگر: ۲ × Hitachi SH-۲ ۳۲-بیت (۲۸٫۶ مگاهرتز)
مدیا: لوح فشرده
کنترلر: دو ورودی کنترلر اختصاصی
گرافیک: VDP۱ و VDP۲
خدمات برخط: سگانت
بازیها
Die Hard Arcade
Die Hard Trilogy
Digimon BOX Light & Dark
رستاخیز
رزیدنت ایول
جنگنده مجازی ۲
SimCity ۲۰۰۰
Sonic 3D Blast
مبارزان خیابانی آلفا
مبارزان خیابانی آلفا ۲
مبارزان خیابانی آلفا ۳
توم ریدر
مورتال کامبت ۲
نینتندو ۶۴
نینتندو ۶۴ (به انگلیسی: Nintendo 64) (به اختصار N64) سومین کنسول ویدئویی نینتندو برای بازار جهانی است. این کنسول به خاطر پردازنده ۶۴ بیت خود، ان۶۴ نامگذاری و در ۲۳ ژوئن ۱۹۹۶ در ژاپن عرضه شد. نیز در ۲۹ سپتامبر همان سال در آمریکای شمالی، در ۱ مارس ۱۹۹۷ در اروپا و استرالی (عرضه در فرانسه ۱ سپتامبر)، و در ۱۰ دسامبر ۱۹۹۷ در برزیل انتشار یافت.
این دستگاه، آخرین کنسول خانگی شرکت نینتندو است که از کارتریج برای عرضهٔ بازی استفاده میکند. در کنسول بعدی نینتندو گیمکیوب از فرمت مینیدیویدی و در کنسول بعد از آن وی دیسکهایی با اندازه استاندارد دیویدی برای عرضه بازی استفاده شده است. اگرچه در دستههای سری گیم بوی استفاده از نوار ادامه یافت. عرضهٔ نینتندو ۶۴ در سال ۲۰۰۱ در ژاپن و در سال ۲۰۰۲ در آمریکای شمالی و مناطق پال، به علت ورود گیمکیوب متوقف شد.
ان۶۴ به همراه دو بازی سوپر ماریو ۶۴ و پیلوتوینگز ۶۴ و در ژاپن به همراه بازی سومی با نام سایکیو هابو شوگی عرضه شد. قیمت پیشنهادی ان۶۴ در هنگام ورود به بازار ۱۹۹ دلار آمریکا بود و به میزان ۳۲٫۹۳ واحد میلیون از این کنسول فروخته شد.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل ششم)
کنسولهایی که برمبنای درجهبندی با مقیاس مقدار بیت، در فرمانرو کنسولهای ۱۲۸-بیتی هستند. این نسل از کنسولهای بازی ویدئویی از پردازشگر قدرتمند ۱۲۸-بیتی برخوردار بوده و قدرت زیادی را برای پردازش محیطهای پویای سهبعدی دراختیار داشتند. ازدیگر ویژگیهای کنسولهای این نسل، بازگشت سازندگان آمریکایی به این عرصه و حضور جدی آنان در زمانی بود که ژاپنیها بازارها و انحصار این صنعت را به شکلی سنتی دراختیار داشتند. نخستین کنسول این نسل توسط شرکت سگا ارائه گشت. زمانیکه سگا در سال ۱۹۹۸، با عرضه دریمکست نخستین کنسول ۱۲۸-بیتی را معرفی کرد. سونی با پلیاستیشن ۲، نینتندو با گیمکیوب و سرانجام مایکروسافت با کنسول ایکسباکس، هرکدام بهگونهای برای افزایش نفوذ خود در بازارهای این صنعت برآمدند. همچنین در این نسل، تعدادی کنسول بازی دستی نیز عرضه شد. که برخی از آنها مانند گیم بوی ادوانس با اقبال کمنظیری روبهرو شد. سر انجام با توقف عرضه پلیاستیشن ۲ در ۴ ژانویه ۲۰۱۳ میلادی، دوران نسل ششم کنسولهای بازی،خاتمه یافت.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل هفتم)
نسل هفتم کنسولهای بازی، از دیدگاه فنی، نسبت به نسل ششم دچار پیشرفتهای جهشوار شده اند. نخستین کنسول این نسل توسط مایکروسافت ارائه گشت. مایکروسافت در ۲۲ نوامبر سال ۲۰۰۵ کنسول ایکسباکس ۳۶۰ را عرضه نمود. این درحالی بود که مایکروسافت، پیش از این تجربه عرضه کنسول را در کنسولهای نسل ششم داشت. هرچند بهلحاظ نفوذ در بازارها و فروش، ایکسباکس از دو رقیب خود شکست خورد، اما یک تجربه بزرگ برای مایکروسافت به حساب میآمد. سونی با پلیاستیشن ۳ و نینتندو با وی نیز در این نسل از کنسولها نیز حضور داشتند. ویژگی بارز این نسل از کنسولها، توانایی بسیار بالای آنها در زمینه پردازش بسیار قوی در زمینه محیطهای سهبعدی، کیفیت بسیار بالای صوتی و تصویری، پشتیبانی گسترده خدمات آنلاین، افزونهها و امکانات جانبی جالب و نوآورانه بود.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل هشتم)
پرده برداری از نخستین کنسول جدیدتر از نسل هفتم توسط شرکت نینتندو با کنسول وی یو آغاز شد. نینتندو کنسول نسل جدید خود را برای نخستین بار در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۲ عرضه نمود. سونی و مایکروسافت نیز با فاصلهای یک ساله در تاریخهای ۱۵ و ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳، به ترتیب کنسولهای نسل جدید خود را با نامهای پلیاستیشن ۴ و ایکسباکس وان عرضه نمودند. در عرصه کنسولهای دستی نیز نینتندو پرچمدار آغاز این نسل بود و در فوریه ۲۰۱۱ کنسول دستی نینتندو ۳دیاس را عرضه کرد. در دسامبر همان سال، سونی نیز با عرضه پلیاستیشن ویتا پا به میدان رقابت با نینتندو در دنیای کنسولهای دستی شد.
نسل هشتم کنسولهای بازی همزمان با اوج گیری فروش و محبوبیت دستگاههای جدیدتری چون تلفن همراه هوشمند، تبلت و تلویزیون هوشمند همراه بوده است. با توجه به گسترش روزافزون این دستگاهها، برخی تحلیلگران از احتمال اینکه نسل هشتم، آخرین نسل از کنسولهای بازی باشد خبر میدهند. در سال ۲۰۱۳ درآمد حاصل از بازیهای عرضه شده بر روی اندروید از میزان درآمد بازیهای کنسولهای دستی پیشی گرفت؛ حال آنکه در رتبه دوم این فهرست، بازیهای عرضه شده برای آیاواس قرار داشت. در سال مالی ۲۰۱۳، نینتندو تنها ۲۳/۷ میلیون نسخه از هر نوع کنسول خود به فروش رساند، در حالی که اپل توانست با فروش ۵۸٫۲ میلیون نسخه آیپد را در سال مالی ۲۰۱۲ را به ثبت برساند.
در نسل هشتم کنسولهای بازی، میتوان به رشد چشمگیر فعالیت Advanced Micro Devices در ساخت پردازشگر برای کنسولها اشاره کرد به طوری که دو کنسول از سه کنسول اصلی این نسل از پردازشگرهای AMD استفاده میکنند. همچنین هر سه کنسول اصلی این نسل از GPUهای شرکت AMD استفاده نمودند. البته سونی، نینتندو و مایکروسافت تا زمان عرضه کنسولهای خود از این موضوع آگاهی نداشتند. این کنسولها همچنین از ارتباط بسیار گستردهتر تحت شبکه نسبت به کنسولهای نسل پیش هستند.
وی یو
کنسول بازی وی یو (به انگلیسی Wii U به ژاپنی ウィー・ユー, Wī Yū) کنسول بازی خانگی جدید شرکت نینتندو است به عنوان جانشین وی معرفی شدهاست. به احتمال زیاد این کنسول در سال ۲۰۱۲ عرضه خواهد شد. این کنسول در کنفرانس خبری نینتندو در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۱۱ در ۷ جون ۲۰۱۱ میلادی معرّفی شد. گفته شده که این کنسول به نسل هشتم کنسولهای بازی تعلق دارد.
وی یو ششمین کنسول بازی نینتندو میباشد و نخستین کنسول این شرکت است که قابلیت نمایش ویدیوی اچدی با کیفیت ۱۰۸۰P را دارد. از ویژگیهای این کنسول دارا بودن یک کنترلر جدید با قابلیت صفحه لمسی است. این کنترلر این امکان را دارد که بازیها را به تنهایی و حتی بدون تلویزیون نشان دهد. این دستگاه به طور کامل قابلیت سازگاری با بازیهای وی را با استفاده از وی ریموت و تخته تعادل وی را دارد. با این وجود امکان سازگاری عقبرو با بازیهای نینتندو گیمکیوب را ندارد.
پلیاستیشن ۴
پلیاستیشن ۴ (به انگلیسی: PlayStation 4) نام یک کنسول بازی رایانهای خانگی از نسل هشتم است که از سوی شرکت سرگرمی کامپیوتری سونی عرضه شدهاست. این کنسول نخستین بار در ۲۰ فوریه ۲۰۱۳ در یک کنفرانس اختصاصی از سوی سونی که در شهر نیویورک برگزار شده بود معرفی شد. در این کنفرانس خود کنسول نمایش داده نشد و تنها از دستهٔ جدید دالشاک ۴ و پلیاستیشن آی جدید رونمایی شد. این کنسول در تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ در آمریکای شمالی و در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۳ در اروپا و استرالیا عرضه شدهاست، و در نسل هشتم کنسولهای بازی رایانهای با نینتندو وی یو و مایکروسافت ایکسباکس وان به رقابت میپردازد.
ویژگیهای کنترلی
در طول کنفرانس اختصاصی معرفی این کنسول سونی از دسته جدید دالشوک ۴ و در ای۳ ۲۰۱۳ از نسل بعد دوربین پلیاستیشن به طور انحصاری برای این کنسول پرده برداری کرد.
ویژگیهای آنلاین
این کنسول در زمینه قابلیتهای آنلاین ویژگیهای جدیدی از جمله امکان بازی کردن در حین دانلود بازی، قابلیت اشتراک گذاری فراوان نظیر قابلیت مشاهده بازی توسط دیگران در حین بازی و امکان مجانی بازی کردن بازیها به صورت آزمایشی پیش از خرید را فراهم آورده است، همچنین سرویسهای فیسبوک و شبکه استریم ویدیویی Ustream نیز با پلیاستیشن ۴ سازگار شدهاند و دسترسی به آنها نیز وجود دارد. همچنین برای دسته جدید دالشوک ۴ دکمه اشتراک گذاری قرار داده شده که به وسیله آن به امر اشتراک گذاری تسریع بخشیده میشود.
بازیها
بازیها در پلیاستیشن ۴ همانند نسل قیلی فاقد قفل منطقهای هستند، بنابراین بازیهای خریداری شده در یک منطقه توانایی اجرا در بر روی کنسولهای مناطق دیگر را خواهند داشت. در حال حاضر بیش از ۹۰ بازی برای این کنسول قدرتمند تایید شده است که بیش از ۳۰ عنوان آن انحصارا برای این کنسول در دست ساخت است. از جمله عنواین انحصاری تایید شده برای این کنسول میتوان به بازیهای قتلگاه: شدو فال، باشگاه رانندگی، بدنام: فرزند دوم که توسط خود سونی انتشار مییابند و همچنین دو شرکت ژاپنی کپکام و اسکوئرانیکس دو بازی دیپداون و فاینال فانتزی ۱۴ را به صورت انحصاری برای این کنسول در دست ساخت دارند.
سختافزار
در این کنسول بازی برای اولین بار است که در خانواده پلیاستیشن از پردازندهای با معماری x86 و همچنین ساخت ایامدی استفاده میشود. این کنسول بازی مجهز به یک APU (واحد پردازش شتاب داده شده) که دارای ۸ هسته قدرمند AMD Jaguar و پردازشگری گرافیکی که بر اساس معماری AMD GCN طراحی شده است و توانایی پردازش ۱٫۸۴ ترافلاپ را دارد میباشد و همچنین این کنسول بازی دارای ۸ گیگابایت حافظه جانبی از نوع GDDR5 با پهنای باند ۱۷۸ گیگابایت بر ثانیه میباشد.
اظهار نظرها
ایامدی سازنده اصلی پردازنده این کنسول بازی اعلام داشت که آنان برای ساخت پردازنده پلی استیشن ۴ از جدیدترین فناوریهای خود بهره بردهاند و پردازنده پلیاستیشن ۴ یکی از بهترین دستاوردهای آنها میباشد.
انویدیا یکی از بزرگترین تولید کنندگان پردازندههای گرافیکی و رقیب اصلی ایامدی در این صنعت و همچنین سازنده پردازنده گرافیکی پلیاستیشن ۳ موسوم به RSX اعلام داشت که قدرت پردازنده گرافیکی پلیاستیشن ۴ یک سوم قدرت یکی از قویترین پردازندههای گرافیکی این شرکت موسوم به Geforce GTX Titan میباشد و همچنین این کنسول بازی در مقایسه با رایانههای شخصی قدرتمند فعلی بسیار ضعیف تر است و توانایی مقابله و رقابت با آنها را ندارد.
ایامدی در جواب اظهار نظرهای انویدیا اعلام داشت: ما با پلیاستیشن ۴ تجربه جدیدی ایجاد کردیم که انویدیا در ایجاد آن ناتوان بود.
مدیر عامل استدیویی یوبی سافت مونترال، آقای Yannis Mallat در گفتگویی که با CVG داشت، در مورد پلی استیشن ۴ اعلام داشت: این یک سورپرایز بزرگ است. زیرا معماری این کنسول برای ما بسیار آشنا و سادهتر است. من فکر میکنم که با توجه به این مبلغی که به ما پرداخته شده است، ما قادر هستیم برای کنسول پلی استیشن ۴، عناوینی را بسازیم که همانند رایانههای شخصی قدرتمند باشد. زیرا از پیچیدگی کمتری برخوردار است.
آقای Rajat Taneja مدیر ارشد بخش فناوری شرکت الکترونیک آرتز در مورد پلی استیشن ۴ اعلام داشت که این کنسول بازی حدود ۸ الی ۱۰ برابر قویتر از کنسول پلی استیشن ۳ میباشد و سونی توانسته است با پلی استیشن ۴، جهش بزرگی را در این صنعت ایجاد کند.
مایکروسافت سازنده کنسول ایکس باکس و رقیب اصلی سونی در این صنعت اعلام داشت که ما از پلی استیشن ۴ نگران نیستیم و همچنین سازندگان از طرح نهایی ایکس باکس نسل بعد خبر دارند و همینطور آنها از طرح و معماری این کنسول راضی هستند و آن را ستایش میکنند.
۸ گیگابایت حافظه جانبی GDDR5 این کنسول بازی موجب رضایت خاطر و همچنین واکنشها و اظهار نظرهای مثبت زیادی از سوی بازیسازان شد.
عملکرد ضعیف این کنسول در اجرای دموی موتور گرافیکی جدید اپیک گیم موسوم به آنریل انجاین ۴ در مقایسه با نسخه دیگری از این دمو که بر روی یک رایانه شخصی مجهز به یکی از پردازندههای گرافیکی قدرتمند انویدیا موسوم به Geforce GTX 680 اجرا میشد موجب به اظهار نظرهای مختلفی پیرامون پلیاستیشن ۴ و نسل بعدی کنسولهای بازی شد.
اکسباکس وان
اکسباکس وان (به انگلیسی: Xbox One) کنسول جدید معرفی شده توسط مایکروسافت در ۲۱ می ۲۰۱۳ و از نسل هشتم کنسولهای بازی است. این کنسول جانشین اکسباکس ۳۶۰ شدهاست. طبق برنامه ریزی ها، اکسباکس وان ابتدا روز ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳ در آمریکای شمالی، تعدادی کشورهای اروپایی، استرالیا و نیوزیلند و بعد در ژاپن و سپس باقی کشورهای اروپایی عرضه و به فروش خواهد رسید.
بازیها
تعدادی از عناوین مشهوری که قرار است برای کنسول اکسباکس وان توسعه یابند به شرح زیر هستند:
Call of Duty: Ghosts
FIFA 14
Forza Motorsport 5
NBA Live 14
Madden NFL 14
Quantum Break
Rape Simulator 2013
assassins creed iv(4)black flag
watch dogs
minecraft
Ryse
هارد دستگاه
بعداز بازکردن قاب و رسیدن به مادربورد کنسول Xbox One میتوایند فن بزرگ و درایور Blu-ray/DVD این کنسول را مشاهده کنید که رو هارد 500 گیگابایتی قرار گرفته است. درایور Blu-ray/DVD این کنسول از طریق یک کابل SATA II به مادربورد کنسول متصل شده است. برای رسیدن به هارد ابتدا کابل برق و SATA II درایور را جدا میکنیم. برای مشاهده چیپ های درایور بلوری میتوانید قاب آن را که توسط 8 پیچ چهار گوش احاطه شده است باز کنید. چیپ های موجود بر روی بورد درایور شامل:
چیپ Microsoft MS0DDDSPB1 1326-BTSL ATNGS501
چیپ 37T AVY7 و که توسط صنایع Texas Instruments ساخته شده است.
پس از جدا سازی کامل درایور Blu-ray/DVD به هارد 2.5 اینچی میرسیم که از رابط SATA II برای ارتباط با مادربورد استفاده میکند.این هارد دیسک متعلق به سری Spinpiont سامسونگ با کد M8 ST500LM012 است. سرعت چرخش این هارد 5400 دور در دقیقه است که به همراه یک کش 8MB با رابط SATA II 3.0 مدل 3 گیگابایت بر روی کنسول Xbox One قرار گرفته است. سایت معتبر و مطرح Newegg بررسی مطلوبی از این درایور انجام داده است که دراینجا میتوانید مشاهده کنید.
نینتندو ۳دیاس
نینتندو ۳دیاس (به انگلیسی: Nintendo 3DS) نوعی کنسول بازی دستی است که شرکت نینتندو آن را ساخته. این کنسول جایگزین خانواده دی اس و دی اس آی می باشدکه در ۲۳ مارچ ۲۰۱۰ در نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۰ معرفی شد و در ۲۶ فوریه ۲۰۱۱ در بازار ژاپن ارایه گردید از قابلیتهای این کنسول نمایش بازیها به صورت برجستهبینی بدون نیاز به عینک سهبعدی میباشد و دارای دو نمایشگر خواهد بود و ویژگی تاچ اسکرین (صفحه لمسی) دارد از حیث کیفیت جلوههای گرافیکی اچدی مشابه کنسولهای ایکسباکس ۳۶۰ و پلیاستیشن ۳ عمل میکند. نینتندو قصد دارد با عرضهٔ کنسول بسیار قدرتمند سهدیاس، کنسول دستی پلیاستیشن همراه و آیپاد را پشتسر بگذارد، پروفسور لایتون و نقاب معجزه پرفروشترین بازی این کنسول در زمان عرضه اولیه آن میباشد که ۱۱۹۵۹۱ نسخه را در زمان فروش اولیه کنسول فروخته و پیش از یک ماه از انتشار کنسول موفق به فروش ۲۰۷۸۸۵ نسخه گردیده.
بازتابها
کاز هیرای مدیر عامل شرکت سونی از تکنولوژی به کار رفته در سهدیاس انتقاد کرده و میگوید، سهدیاس از دقت کافی برخوردار نیست. نینتندو توصیه کردهاست کودکان زیر هفت سال از سهدیاس استفاده نکنند. سهدیاس میتواند برای کودکان زیر هفت سال همراه با مشکلاتی باشد، دلیل آن هم این است که عضلات چشم در کودکان زیر هفت سال هنوز کاملاً شکل خود را پیدا نکردهاند. البته این مسئله برای فیلمهای سهبعدی نیز صادق است. هاروهیرو سوجیموتو، مدیر عامل شرکت کپکام به قابلیتهای سهبعدی سهدیاس بشدت ابراز علاقه کردهاست. البته وی اذعان داشته بیشتر علاقه دارد تا ببیند نینتندو در ساخت این دستگاه چه درسهایی از محصولات شرکت اپل گرفتهاست. در مقابل ساتورو ایواتا، مدیرعامل نینتندو تاکید کرد این شرکت در طراحی و ساخت سهدیاس، هرگز از آیفون یا آیپاد الهام نگرفتهاست.
ویژگیها
نینتندو سهدیاس برای تجربه بازی با فناوری سهبعدی بدون نیاز به هیچ گونه عینک طراحی شدهاست. همچنین این دستگاه از یک کلید تنظیم کننده برای افزایش یا حذف افکت سه بعدی، صفحه نمایش سه بعدی ۳٫۵ اینچ در بالا (رزولوشن ۲۴۰×۸۰۰)، تنظیم کننده افکت سه بعدی، صفحه نمایش لمسی غیر سه بعدی در پایین، حسگر حرکتی و چرخشی، یک دوربین داخلی و دودوربین خارجی برخوردار است. روی سهدیاس دوربینی سهبعدی تعبیه شده که ساخت شرکت شارپ است. تصویر صفحهٔ بالایی بسیار پهن است تا بتواند گرافیک سهبعدی با کیفیتی برابر با وی را نشان دهد. صفحه لمسی که در پایین قرار گرفته، به همان اندازه سابق است. همچنین کنسول دستی سهدیاس به حسگر شتابسنج و آنالوگ کوچکی مجهز خواهد بود.
بازیها
پروفسور لایتون و نقاب معجزه
اسپلینترسل: فرضیهٔ بینظمی
متال گیر سالید سهدی
هالیوود ۶۱: این بازی از ۱۵۰ پازل و معما تشکیل شده که باید به حل کردن آنها بپردازید
Giants: Dino Strike: که در صدها میلیون سال پیش اتفاق میافتد و تمرکز آن بر روی مبارزات بین حیوانات آن دوره (دایناسورها) خواهد بود.
نینتندو ۳دیاس ایکسال
نینتندو در ۲۱ جون ۲۰۱۲، ۳دیاس ایکسال (به انگلیسی: 3DS XL) را به بازار عرضه کرد. این دستگاه از نظر سخت افزاری همان ۳دیاس میباشد که با یک صفحه نمایش ۴٫۸۸ اینچی (۱۲۴ میلیمتر) در بالا و یک صفحه نمایش ۴٫۱۸ اینچی (۱۰۶ میلیمتر) در پایین، ۹۰٪ مساحت نمایش بیشتری را دارا میباشد. این دستگاه ۴۶٪ سنگینتیر شده است و وزنی برابر با ۳۳۶ گرم دارد. ظرفیت باتری آن ۱۷۵۰ آمپر ساعت (۸۶٪ بیشتر) میباشد که میتواند تا ۶٫۵ ساعت (به جای ۵ ساعت) کار کند.
در ۲۸ آگوست ۲۰۱۳ نینتندو دستگاهی با نام نینتندو ۲دیاس را معرفی کرد که هم سایز با نینتندو ۳دیاس ایکی ال میباشد اما صفحه نمایش بالایی آن دو بعدی میباشد و دستگاه مانند یک تبلت بدون لولا است.
نینتندو ۲دیاس
نینتندو ۲دیاس (به انگلیسی: Nintendo 2DS) یک کنسول بازی دستی است که شرکت نینتندو آن را در ۲۸ آگوست ۲۰۱۳ معرفی کرد و تاریخ عرضه آن ۱۲ اکتبر ۲۰۱۳ میباشد. این دستگاه یک نینتندو ۳دیاس ایکسال می باشد که صفحه نمایش بالایی آن قابلیت برجستهبینی را ندارد و همچنین این دستگاه به جای مدل کتابی ۳دیاس، شبیه به یک تبلت بوده و لولا ندارد. به گفته رجی فیلس-امای مدیر نینتندو آمریکا، ایده ۲دیاس از پیام هشدار برای مصرف کنندگان جوانتر آمده، زیرا ۳دیاس برای ۷ سال و بالاتر می باشد.
ایپیاسایکسای
ایپیاسایکسای (به انگلیسی: ePSXe) نرمافزار امولاتور کنسول پلیاستیشن ۱ است. این نرمافزار به منظور برابرسازی عملکرد کنسول پلیاستیشن ۱ در محیط رایانه٬ برای انجام بازیهای اختصاصی کنسول در رایانه طراحی شده است. این نرمافزار نخستین بار٬ در ۱۴ اکتبر ۲۰۰۰ عرضه شد. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد. این نرمافزارف متداولترین برابرساز برای کنسول پلیاستیشن میباشد.
پیسیاسایکس
پیسیاسایکس (به انگلیسی: PCSX) نرمافزار امولاتور کنسول پلیاستیشن ۱ است. این نرمافزار به منظور برابرسازی عملکرد کنسول پلیاستیشن ۱ در محیط رایانه٬ برای انجام بازیهای اختصاصی کنسول در رایانه طراحی شده است. این نرمافزار نخستین بار٬ در ۳۱ آگوست ۲۰۰۰ توسط تیم پیسیاسایکس طراحی و عرضه شد. از ویژگیهای این برابرساز٬ قابلیت چندسکویی است و نسخههای اختصاصی برای سیستم عاملهای مختلفی را در بر میگیرد. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد.
پیسیاسایکس۲
پیسیاسایکس۲ (به انگلیسی: PCSX2) نرمافزار امولاتور کنسول بازی پلیاستیشن ۲ در محیط رایانه است. این نرمافزار که برای دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس طراحی شده است، قابلیت انجام اکثر بازیهای انتشاریافته برای پلیاستیشن ۲ را در محیط ویندوز و لینوکس فراهم میکند. نرمافزار از ۲۱ زبان پشتیبانی میکند. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد. این نرمافزار نمیتواند بازیهای کنسول پیاس ۱ را برابرسازی کند.
پیپیاساسپیپی
شبیهساز پلیاستیشن همراه مناسب برای بازیکردن همراه (به انگلیسی: PlayStation Portable Simulator Suitable for Playing Portably) به اختصار پیپیاساسپیپی (به انگلیسی: PPSSPP) شبیهساز آزاد پلیاستیشن همراه برای مایکروسافت ویندوز، اواس ده، لینوکس، آیاواس، اندروید، بلکبری ۱۰ و سیمبیان با توجه زیاد به سرعت و قابلیت حمل است. در ابتدا در ۱ نوامبر ۲۰۱۲ بهصورت عمومی تحت مجوز پروانه عمومی همگانی گنو نسخهٔ ۲ یا بعد منتشر شد. پروژهٔ پیپیاساسپیپی توسط Henrik Rydgård یکی از مؤسسهای دلفین به صورت عمومی منتشر شد.
در تاریخچه بازیهای ویدئویی، ارائه نسل چهارم سامانههای بازی ویدئوی از اهمیت بالایی برخوردار است. این نسل از کنسولها که در رتبهبندی خود، کنسولهای ۱۶-بیتی بهشمار میآیند، برای نخستین بار در ۳۰ اکتبر ۱۹۸۵ وارد بازار شدند. آغاز این عرضه با ارائه کنسول توربوگرافاکس-۱۶ شرکت انایسی بود. گرچه NEC شرکتی بود که نخستین کنسول در این نسل را عرضه نمود، اما رقابت و سلطه بر بازارهای مطبوع، در ادامه دراختیار نینتندو و سگا قرار گرفت. نینتندو با عرضه سوپر نینتندو و سگا با کنسول سگا مگا درایو انحصار بازارها و رقابت در این عرصه را به شکلی جدی ادامه دادند.
نینتندو با اتکا به تجربهی بسیار موفق خود در نسل سوم کنسولهای بازی ویدئویی توانست به خوبی این موفقیت را تداوم بخشیده و بازارهای بزرگ و معتبری را برای خود ایجاد کند. ازسویی دیگر شرکت سگا، با اتکا به تجارب پیشین و نوآوریهای ارزندهای چون بازی سونیک خارپشت توانست تا رقابت تنگاتنگی با نینتدو داشته باشد. گرچه سونیک محبوبیت فراوانی را کسب کرد، اما رقیبی بسیار قدرتمند به نام ماریو همواره دربرابر او قرار داشت. این بازیها محبوبیت گستردهای در سطح جهانی پیدا کرده و ادامههایی نیز برای آنها ساخته شد.
کنسولهای نسل چهارم با رسانهی کارتریج سرگرمی را برای مخاطبان خود ایجاد میکردند. همچنین به همراه کنسولهای این نسل، افزونههایی نیز ارائه شد. مانند سگا سیدی که افزونهای برای استفاده از لوح فشرده مخصوص در کنسول سگا مگا درایو بود.
توربوگرافاکس-۱۶
توربوگرافاکس-۱۶ که با نام کامل TurboGrafx-16 Entertainment SuperSystem و در ژاپن با نام PCエンジン, Pī Shī Enjin - PC-Engine شناخته میشود، یک کنسول بازی می باشد که در تاریخ ۳۰ اکتبر ۱۹۸۷ در ژاپن و در تاریخ ۲۹ آگوست ۱۹۸۹ در آمریکای شمالی عرضه شد و توسط شرکتهای انایسی و هادسون سافت طراحی گردید.
توربوگرافاکس-۱۶ دارای یک پردازنده ۸ بیتی و دو پردازنده گرافیکی ۱۶ بیتی با تواتایی نمایش همزمان ۴۸۲ رنگ از پالت ۵۱۲ رنگی میباشد. ابعاد آن ۱۴x۱۴x۳/۸ سانتیمتر میباشد که کوچکترین کنسول بازی ساخته شده تا به حال میباشد. (کتاب رکوردهای گینس ویرایش گیمره)
توربوگرافاکس-سیدی
توربوگرافاکس-۱۶ نخستین کنسول بازی است که می توانست از لوح فشرده به صورت لوازم جانبی اختیاری استفاده کند. توربوگرافاکس-سیدی در ۱ آگوست ۱۹۹۰ با قیمت ۳۹۹ دلار به بازار عرضه شد.
سگا مگا درایو
سگا مگا درایو (به انگلیسی: Sega Mega Drive) و (به ژاپنی: メガドライブ Mega Doraibu) نام یک کنسول بازی ویدئویی نسل چهارم است که توسط شرکت سگا ساخته شد. سگا مگا درایو برای نخستین بار در ۲۹ اکتبر سال ۱۹۸۸ در ژاپن منتشر شد. ویرایش دیگری از این کنسول با نام سگا جنسیس (به انگلیسی: Sega Genesis) در ۱۴ آگوست ۱۹۸۹ (در منطقه آمریکای شمالی) منتشر شد. این کنسول در ۳۰ نوامبر ۱۹۹۰ در مناطق پال نیز پخش شد.
سگا مگا درایو یک کنسول از نسل چهارم کنسولهای بازی رایانهای است که در میان هم نسلهای خود، نخستین محصولی بود که تلاش کرد تا سهم عمدهای از بازار فروش مناطق اروپا و آمریکای شمالی را در اختیار گیرد. درابتا هدف آن بود که کنسول مگا درایو یک رقیب جدی برای نینتندوانایاس باشد اما پس از دوسال، نینتندو کنسول سوپر نینتندو را روانه بازارها کرد. این سرآغازی برای رقابت میان این دو کنسول ۱۶-بیتی بود که از سال ۱۹۸۸ آغاز و با انتشار آخرین بازی برای این نسل در برزیل به پایان رسید.
مگادرایو گرچه کنسول بسیار موفقی در زمینه فروش بود، اما هرگز برآوردهای اولیه را نتوانست پوشش دهد. به هر حال، بازیهای منتشر شده برای این کنسول، همچنان برای بازیبازان، کاربران و علاقهمندان به این صنعت، محبوب و به یاد ماندنی است.
وبگاه آیجیان نام این کنسول را از میان ۲۵ کنسول مورد اشاره خود در رده پنجم بهترین کنسولهای بازی در تمام دورانها قرار داد.
سوپر نینتندو
سوپر نینتندو انترتیمنت سیستم(به انگلیسی: Super Nintendo Entertainment System) یا سوپر انایاس (یا SNES و Super Nintendo) یک کنسول ۱۶-بیتی منتشر شده توسط نینتندو و برای اروپا، آمریکای شمالی، استرالزی و آمریکای جنوبی در بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ است . در ژاپن و آسیای جنوبی این کنسول با نام سوپر فامیلی کامپیوتر و یا سوپر فامیکام(به ژاپنی: スーパーファミコン) منتشر شد.این کنسول پرفروشترین کنسول نسل چهارم(۱۶ بیتی) به شمار میآید.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل پنجم)
در تاریخچه بازیهای ویدئویی نسل پنجم کنسولها، در فرمانرو کنسولهای ۳۲-بیتی دستهبندی میگردند. البته در میان کنسولهای این نسل، هستند مورادی که این دسته بندی را نقض نمودهاند. نینتندو ۶۴ کنسولی ۶۴-بیتی بود که در حیطه کنسولهای نسل پنجمی قرار میگیرد. پشتیبانی از فضاهای سهبعدی در زمینه طراحی بازی، از ویژگیهای نوینی بود که با ارائه کنسولهای این نسل، محبوبیت یافته و ادامه یافت. کنسولهای نسل پنجمی در بازهی زمانی ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ عرضه شدند. سگا سترن سگا در سال ۱۹۹۴، پلیاستیشن سونی در سال ۱۹۹۴، نینتندو ۶۴ نینتندو در سال ۱۹۹۶، اصلیترین و محبوبترین کنسولهای عرضه شده در این نسل هستند.
تقسیمبندی کنسولها برپایه مقدار توانایی پردازشگر آنها در مقدار بیت پردازش شده، از نسل سوم کنسولهای بازی رونق یافت. زمانی که ژاپنیها ابتکارعمل را از آمریکا دراختیار گرفتند و بازارهای بزرگی را در این صنعت به خود اختصاص دادند. اما این تقسیمبندی، نمیتوانست تقسیمبندی درستی باشد. نمونه بارز آن کنسول نینتندو ۶۴ شرکت نینتندو بود که با پردازشگری قدرتمند، از رسانه کارتریج استفاده میکرد. این کنسول با توجه به پردازشگر ۶۴-بیتی خود در برابر همنسلهای ۳۲-بیتیاش، و همچنین نفوذ و تجربه بالای سازنده خود، نتوانست تا بازارهای قابل توجهی را در قیاس با پلیاستیشن به خود اختصاص دهد. گرچه بازاریابی قوی شکل گرفت اما محبوبیت تنها معطوف به بازاریابی نشد و ویژگیهای منحصر بهفرد پلیاستیشن، همواره یک سد بزرگ دربرابر نینتندو ۶۴ بود.
کنسولهای این نسل، برای نخستین بار در این عرصه، به شکل گسترده و پیشفرض از رسانه لوح فشرده استفاده نمودند.
۳دیاو
۳دیاو (به انگلیسی: ۳DO Interactive Multiplayer) که به اختصار ۳DO نیز نامیده میشود، نام یک کنسول بازی ویدئویی از نسل پنجم است که برای نخستین بار در سال ۱۹۹۳ توسط شرکت پاناسونیک عرضه شد. در سال ۱۹۹۴، دو شرکت سانیو و شرکت الجی ویرایش دیگری از سختافزارهای این کنسول را ارائه کردند. این کنسول با درنظرگرفته شدن سختافزارهای جدید، توسط شرکت سازنده مورد بازنگری قرار گرفت و توسط گروهی جدید یعنی دیو نیدل و آرجی میکل طراحی شد.
۳دیاو با وجود آنکه دچار یک ارتقاء محسوس در زمینه طراحی و عرضه خود شده بود (از جمله آنکه در مجله تایم به عنوان محصول سال ۱۹۹۴ نام برده شده بود) اما قیمت بالای آن ٫۹۵ دلار) مانع از آن شد که به موفقیتهای بالای به دست امده توسط رقیبانش، نینتندو و سگا دست یابد. این سامانه بازی ویدئویی در ۴ اکتبر ۱۹۹۳ در آمریکای شمالی و در ۲۰ مارس ۱۹۹۴ در ژاپن وارد بازار شد.
وبگاه آیجیان این کنسول را در میان ۲۵ کنسول مورد اشاره خود، در رده ۲۲ برترین کنسولهای بازی رایانهای در تمام دورانها قرار داد.
سگا سترن
سگا سترن (به انگلیسی: Sega Saturn) (به ژاپنی: セガサターン Sega Satān)، یک کنسول بازی ویدئویی ۳۲-بیتی است که برای نخستین بار در ۲۲ نوامبر ۱۹۹۴ در ژاپن وارد بازار شد. این کنسول بازی نسل پنجمی در ۱۱ می ۱۹۹۵ در آمریکای شمالی و ۸ ژوئیه همان سال در اروپا و مناطق استرالزی عرضه شد.
زمانیکه این کنسول در ژاپن دارای محبوبیت و فروشی قابل توجه بود، اما در رقابت با دو کنسول رقیب خود، یعنی پلیاستیشن و نینتندو ۶۴ در بازارهای آمریکای شمالی و اروپا شکست خورد.
براساس مقاله منتشر شده گیمپرو در ژوئیه ۲۰۰۷، آمار فروش این کنسول، از فروش ۹٫۵ میلیون نسخهای در سطح جهانی حکایت دارد.
در سال ۲۰۰۹، وبگاه تخصصی آیجیان، سگا سترن را در رده ۱۸ بهترین کنسولهای بازیهای رایانهای در همه دورانها از ۲۵ کنسول مورد اشاره خود قرار داد.
مشخصات فنی
پردازشگر: ۲ × Hitachi SH-۲ ۳۲-بیت (۲۸٫۶ مگاهرتز)
مدیا: لوح فشرده
کنترلر: دو ورودی کنترلر اختصاصی
گرافیک: VDP۱ و VDP۲
خدمات برخط: سگانت
بازیها
Die Hard Arcade
Die Hard Trilogy
Digimon BOX Light & Dark
رستاخیز
رزیدنت ایول
جنگنده مجازی ۲
SimCity ۲۰۰۰
Sonic 3D Blast
مبارزان خیابانی آلفا
مبارزان خیابانی آلفا ۲
مبارزان خیابانی آلفا ۳
توم ریدر
مورتال کامبت ۲
نینتندو ۶۴
نینتندو ۶۴ (به انگلیسی: Nintendo 64) (به اختصار N64) سومین کنسول ویدئویی نینتندو برای بازار جهانی است. این کنسول به خاطر پردازنده ۶۴ بیت خود، ان۶۴ نامگذاری و در ۲۳ ژوئن ۱۹۹۶ در ژاپن عرضه شد. نیز در ۲۹ سپتامبر همان سال در آمریکای شمالی، در ۱ مارس ۱۹۹۷ در اروپا و استرالی (عرضه در فرانسه ۱ سپتامبر)، و در ۱۰ دسامبر ۱۹۹۷ در برزیل انتشار یافت.
این دستگاه، آخرین کنسول خانگی شرکت نینتندو است که از کارتریج برای عرضهٔ بازی استفاده میکند. در کنسول بعدی نینتندو گیمکیوب از فرمت مینیدیویدی و در کنسول بعد از آن وی دیسکهایی با اندازه استاندارد دیویدی برای عرضه بازی استفاده شده است. اگرچه در دستههای سری گیم بوی استفاده از نوار ادامه یافت. عرضهٔ نینتندو ۶۴ در سال ۲۰۰۱ در ژاپن و در سال ۲۰۰۲ در آمریکای شمالی و مناطق پال، به علت ورود گیمکیوب متوقف شد.
ان۶۴ به همراه دو بازی سوپر ماریو ۶۴ و پیلوتوینگز ۶۴ و در ژاپن به همراه بازی سومی با نام سایکیو هابو شوگی عرضه شد. قیمت پیشنهادی ان۶۴ در هنگام ورود به بازار ۱۹۹ دلار آمریکا بود و به میزان ۳۲٫۹۳ واحد میلیون از این کنسول فروخته شد.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل ششم)
کنسولهایی که برمبنای درجهبندی با مقیاس مقدار بیت، در فرمانرو کنسولهای ۱۲۸-بیتی هستند. این نسل از کنسولهای بازی ویدئویی از پردازشگر قدرتمند ۱۲۸-بیتی برخوردار بوده و قدرت زیادی را برای پردازش محیطهای پویای سهبعدی دراختیار داشتند. ازدیگر ویژگیهای کنسولهای این نسل، بازگشت سازندگان آمریکایی به این عرصه و حضور جدی آنان در زمانی بود که ژاپنیها بازارها و انحصار این صنعت را به شکلی سنتی دراختیار داشتند. نخستین کنسول این نسل توسط شرکت سگا ارائه گشت. زمانیکه سگا در سال ۱۹۹۸، با عرضه دریمکست نخستین کنسول ۱۲۸-بیتی را معرفی کرد. سونی با پلیاستیشن ۲، نینتندو با گیمکیوب و سرانجام مایکروسافت با کنسول ایکسباکس، هرکدام بهگونهای برای افزایش نفوذ خود در بازارهای این صنعت برآمدند. همچنین در این نسل، تعدادی کنسول بازی دستی نیز عرضه شد. که برخی از آنها مانند گیم بوی ادوانس با اقبال کمنظیری روبهرو شد. سر انجام با توقف عرضه پلیاستیشن ۲ در ۴ ژانویه ۲۰۱۳ میلادی، دوران نسل ششم کنسولهای بازی،خاتمه یافت.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل هفتم)
نسل هفتم کنسولهای بازی، از دیدگاه فنی، نسبت به نسل ششم دچار پیشرفتهای جهشوار شده اند. نخستین کنسول این نسل توسط مایکروسافت ارائه گشت. مایکروسافت در ۲۲ نوامبر سال ۲۰۰۵ کنسول ایکسباکس ۳۶۰ را عرضه نمود. این درحالی بود که مایکروسافت، پیش از این تجربه عرضه کنسول را در کنسولهای نسل ششم داشت. هرچند بهلحاظ نفوذ در بازارها و فروش، ایکسباکس از دو رقیب خود شکست خورد، اما یک تجربه بزرگ برای مایکروسافت به حساب میآمد. سونی با پلیاستیشن ۳ و نینتندو با وی نیز در این نسل از کنسولها نیز حضور داشتند. ویژگی بارز این نسل از کنسولها، توانایی بسیار بالای آنها در زمینه پردازش بسیار قوی در زمینه محیطهای سهبعدی، کیفیت بسیار بالای صوتی و تصویری، پشتیبانی گسترده خدمات آنلاین، افزونهها و امکانات جانبی جالب و نوآورانه بود.
تاریخچه کنسولهای بازیهای ویدئویی (نسل هشتم)
پرده برداری از نخستین کنسول جدیدتر از نسل هفتم توسط شرکت نینتندو با کنسول وی یو آغاز شد. نینتندو کنسول نسل جدید خود را برای نخستین بار در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۲ عرضه نمود. سونی و مایکروسافت نیز با فاصلهای یک ساله در تاریخهای ۱۵ و ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳، به ترتیب کنسولهای نسل جدید خود را با نامهای پلیاستیشن ۴ و ایکسباکس وان عرضه نمودند. در عرصه کنسولهای دستی نیز نینتندو پرچمدار آغاز این نسل بود و در فوریه ۲۰۱۱ کنسول دستی نینتندو ۳دیاس را عرضه کرد. در دسامبر همان سال، سونی نیز با عرضه پلیاستیشن ویتا پا به میدان رقابت با نینتندو در دنیای کنسولهای دستی شد.
نسل هشتم کنسولهای بازی همزمان با اوج گیری فروش و محبوبیت دستگاههای جدیدتری چون تلفن همراه هوشمند، تبلت و تلویزیون هوشمند همراه بوده است. با توجه به گسترش روزافزون این دستگاهها، برخی تحلیلگران از احتمال اینکه نسل هشتم، آخرین نسل از کنسولهای بازی باشد خبر میدهند. در سال ۲۰۱۳ درآمد حاصل از بازیهای عرضه شده بر روی اندروید از میزان درآمد بازیهای کنسولهای دستی پیشی گرفت؛ حال آنکه در رتبه دوم این فهرست، بازیهای عرضه شده برای آیاواس قرار داشت. در سال مالی ۲۰۱۳، نینتندو تنها ۲۳/۷ میلیون نسخه از هر نوع کنسول خود به فروش رساند، در حالی که اپل توانست با فروش ۵۸٫۲ میلیون نسخه آیپد را در سال مالی ۲۰۱۲ را به ثبت برساند.
در نسل هشتم کنسولهای بازی، میتوان به رشد چشمگیر فعالیت Advanced Micro Devices در ساخت پردازشگر برای کنسولها اشاره کرد به طوری که دو کنسول از سه کنسول اصلی این نسل از پردازشگرهای AMD استفاده میکنند. همچنین هر سه کنسول اصلی این نسل از GPUهای شرکت AMD استفاده نمودند. البته سونی، نینتندو و مایکروسافت تا زمان عرضه کنسولهای خود از این موضوع آگاهی نداشتند. این کنسولها همچنین از ارتباط بسیار گستردهتر تحت شبکه نسبت به کنسولهای نسل پیش هستند.
وی یو
کنسول بازی وی یو (به انگلیسی Wii U به ژاپنی ウィー・ユー, Wī Yū) کنسول بازی خانگی جدید شرکت نینتندو است به عنوان جانشین وی معرفی شدهاست. به احتمال زیاد این کنسول در سال ۲۰۱۲ عرضه خواهد شد. این کنسول در کنفرانس خبری نینتندو در نمایشگاه الکترونیک اکسپو ۲۰۱۱ در ۷ جون ۲۰۱۱ میلادی معرّفی شد. گفته شده که این کنسول به نسل هشتم کنسولهای بازی تعلق دارد.
وی یو ششمین کنسول بازی نینتندو میباشد و نخستین کنسول این شرکت است که قابلیت نمایش ویدیوی اچدی با کیفیت ۱۰۸۰P را دارد. از ویژگیهای این کنسول دارا بودن یک کنترلر جدید با قابلیت صفحه لمسی است. این کنترلر این امکان را دارد که بازیها را به تنهایی و حتی بدون تلویزیون نشان دهد. این دستگاه به طور کامل قابلیت سازگاری با بازیهای وی را با استفاده از وی ریموت و تخته تعادل وی را دارد. با این وجود امکان سازگاری عقبرو با بازیهای نینتندو گیمکیوب را ندارد.
پلیاستیشن ۴
پلیاستیشن ۴ (به انگلیسی: PlayStation 4) نام یک کنسول بازی رایانهای خانگی از نسل هشتم است که از سوی شرکت سرگرمی کامپیوتری سونی عرضه شدهاست. این کنسول نخستین بار در ۲۰ فوریه ۲۰۱۳ در یک کنفرانس اختصاصی از سوی سونی که در شهر نیویورک برگزار شده بود معرفی شد. در این کنفرانس خود کنسول نمایش داده نشد و تنها از دستهٔ جدید دالشاک ۴ و پلیاستیشن آی جدید رونمایی شد. این کنسول در تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ در آمریکای شمالی و در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۳ در اروپا و استرالیا عرضه شدهاست، و در نسل هشتم کنسولهای بازی رایانهای با نینتندو وی یو و مایکروسافت ایکسباکس وان به رقابت میپردازد.
ویژگیهای کنترلی
در طول کنفرانس اختصاصی معرفی این کنسول سونی از دسته جدید دالشوک ۴ و در ای۳ ۲۰۱۳ از نسل بعد دوربین پلیاستیشن به طور انحصاری برای این کنسول پرده برداری کرد.
ویژگیهای آنلاین
این کنسول در زمینه قابلیتهای آنلاین ویژگیهای جدیدی از جمله امکان بازی کردن در حین دانلود بازی، قابلیت اشتراک گذاری فراوان نظیر قابلیت مشاهده بازی توسط دیگران در حین بازی و امکان مجانی بازی کردن بازیها به صورت آزمایشی پیش از خرید را فراهم آورده است، همچنین سرویسهای فیسبوک و شبکه استریم ویدیویی Ustream نیز با پلیاستیشن ۴ سازگار شدهاند و دسترسی به آنها نیز وجود دارد. همچنین برای دسته جدید دالشوک ۴ دکمه اشتراک گذاری قرار داده شده که به وسیله آن به امر اشتراک گذاری تسریع بخشیده میشود.
بازیها
بازیها در پلیاستیشن ۴ همانند نسل قیلی فاقد قفل منطقهای هستند، بنابراین بازیهای خریداری شده در یک منطقه توانایی اجرا در بر روی کنسولهای مناطق دیگر را خواهند داشت. در حال حاضر بیش از ۹۰ بازی برای این کنسول قدرتمند تایید شده است که بیش از ۳۰ عنوان آن انحصارا برای این کنسول در دست ساخت است. از جمله عنواین انحصاری تایید شده برای این کنسول میتوان به بازیهای قتلگاه: شدو فال، باشگاه رانندگی، بدنام: فرزند دوم که توسط خود سونی انتشار مییابند و همچنین دو شرکت ژاپنی کپکام و اسکوئرانیکس دو بازی دیپداون و فاینال فانتزی ۱۴ را به صورت انحصاری برای این کنسول در دست ساخت دارند.
سختافزار
در این کنسول بازی برای اولین بار است که در خانواده پلیاستیشن از پردازندهای با معماری x86 و همچنین ساخت ایامدی استفاده میشود. این کنسول بازی مجهز به یک APU (واحد پردازش شتاب داده شده) که دارای ۸ هسته قدرمند AMD Jaguar و پردازشگری گرافیکی که بر اساس معماری AMD GCN طراحی شده است و توانایی پردازش ۱٫۸۴ ترافلاپ را دارد میباشد و همچنین این کنسول بازی دارای ۸ گیگابایت حافظه جانبی از نوع GDDR5 با پهنای باند ۱۷۸ گیگابایت بر ثانیه میباشد.
اظهار نظرها
ایامدی سازنده اصلی پردازنده این کنسول بازی اعلام داشت که آنان برای ساخت پردازنده پلی استیشن ۴ از جدیدترین فناوریهای خود بهره بردهاند و پردازنده پلیاستیشن ۴ یکی از بهترین دستاوردهای آنها میباشد.
انویدیا یکی از بزرگترین تولید کنندگان پردازندههای گرافیکی و رقیب اصلی ایامدی در این صنعت و همچنین سازنده پردازنده گرافیکی پلیاستیشن ۳ موسوم به RSX اعلام داشت که قدرت پردازنده گرافیکی پلیاستیشن ۴ یک سوم قدرت یکی از قویترین پردازندههای گرافیکی این شرکت موسوم به Geforce GTX Titan میباشد و همچنین این کنسول بازی در مقایسه با رایانههای شخصی قدرتمند فعلی بسیار ضعیف تر است و توانایی مقابله و رقابت با آنها را ندارد.
ایامدی در جواب اظهار نظرهای انویدیا اعلام داشت: ما با پلیاستیشن ۴ تجربه جدیدی ایجاد کردیم که انویدیا در ایجاد آن ناتوان بود.
مدیر عامل استدیویی یوبی سافت مونترال، آقای Yannis Mallat در گفتگویی که با CVG داشت، در مورد پلی استیشن ۴ اعلام داشت: این یک سورپرایز بزرگ است. زیرا معماری این کنسول برای ما بسیار آشنا و سادهتر است. من فکر میکنم که با توجه به این مبلغی که به ما پرداخته شده است، ما قادر هستیم برای کنسول پلی استیشن ۴، عناوینی را بسازیم که همانند رایانههای شخصی قدرتمند باشد. زیرا از پیچیدگی کمتری برخوردار است.
آقای Rajat Taneja مدیر ارشد بخش فناوری شرکت الکترونیک آرتز در مورد پلی استیشن ۴ اعلام داشت که این کنسول بازی حدود ۸ الی ۱۰ برابر قویتر از کنسول پلی استیشن ۳ میباشد و سونی توانسته است با پلی استیشن ۴، جهش بزرگی را در این صنعت ایجاد کند.
مایکروسافت سازنده کنسول ایکس باکس و رقیب اصلی سونی در این صنعت اعلام داشت که ما از پلی استیشن ۴ نگران نیستیم و همچنین سازندگان از طرح نهایی ایکس باکس نسل بعد خبر دارند و همینطور آنها از طرح و معماری این کنسول راضی هستند و آن را ستایش میکنند.
۸ گیگابایت حافظه جانبی GDDR5 این کنسول بازی موجب رضایت خاطر و همچنین واکنشها و اظهار نظرهای مثبت زیادی از سوی بازیسازان شد.
عملکرد ضعیف این کنسول در اجرای دموی موتور گرافیکی جدید اپیک گیم موسوم به آنریل انجاین ۴ در مقایسه با نسخه دیگری از این دمو که بر روی یک رایانه شخصی مجهز به یکی از پردازندههای گرافیکی قدرتمند انویدیا موسوم به Geforce GTX 680 اجرا میشد موجب به اظهار نظرهای مختلفی پیرامون پلیاستیشن ۴ و نسل بعدی کنسولهای بازی شد.
اکسباکس وان
اکسباکس وان (به انگلیسی: Xbox One) کنسول جدید معرفی شده توسط مایکروسافت در ۲۱ می ۲۰۱۳ و از نسل هشتم کنسولهای بازی است. این کنسول جانشین اکسباکس ۳۶۰ شدهاست. طبق برنامه ریزی ها، اکسباکس وان ابتدا روز ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳ در آمریکای شمالی، تعدادی کشورهای اروپایی، استرالیا و نیوزیلند و بعد در ژاپن و سپس باقی کشورهای اروپایی عرضه و به فروش خواهد رسید.
بازیها
تعدادی از عناوین مشهوری که قرار است برای کنسول اکسباکس وان توسعه یابند به شرح زیر هستند:
Call of Duty: Ghosts
FIFA 14
Forza Motorsport 5
NBA Live 14
Madden NFL 14
Quantum Break
Rape Simulator 2013
assassins creed iv(4)black flag
watch dogs
minecraft
Ryse
هارد دستگاه
بعداز بازکردن قاب و رسیدن به مادربورد کنسول Xbox One میتوایند فن بزرگ و درایور Blu-ray/DVD این کنسول را مشاهده کنید که رو هارد 500 گیگابایتی قرار گرفته است. درایور Blu-ray/DVD این کنسول از طریق یک کابل SATA II به مادربورد کنسول متصل شده است. برای رسیدن به هارد ابتدا کابل برق و SATA II درایور را جدا میکنیم. برای مشاهده چیپ های درایور بلوری میتوانید قاب آن را که توسط 8 پیچ چهار گوش احاطه شده است باز کنید. چیپ های موجود بر روی بورد درایور شامل:
چیپ Microsoft MS0DDDSPB1 1326-BTSL ATNGS501
چیپ 37T AVY7 و که توسط صنایع Texas Instruments ساخته شده است.
پس از جدا سازی کامل درایور Blu-ray/DVD به هارد 2.5 اینچی میرسیم که از رابط SATA II برای ارتباط با مادربورد استفاده میکند.این هارد دیسک متعلق به سری Spinpiont سامسونگ با کد M8 ST500LM012 است. سرعت چرخش این هارد 5400 دور در دقیقه است که به همراه یک کش 8MB با رابط SATA II 3.0 مدل 3 گیگابایت بر روی کنسول Xbox One قرار گرفته است. سایت معتبر و مطرح Newegg بررسی مطلوبی از این درایور انجام داده است که دراینجا میتوانید مشاهده کنید.
نینتندو ۳دیاس
نینتندو ۳دیاس (به انگلیسی: Nintendo 3DS) نوعی کنسول بازی دستی است که شرکت نینتندو آن را ساخته. این کنسول جایگزین خانواده دی اس و دی اس آی می باشدکه در ۲۳ مارچ ۲۰۱۰ در نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۰ معرفی شد و در ۲۶ فوریه ۲۰۱۱ در بازار ژاپن ارایه گردید از قابلیتهای این کنسول نمایش بازیها به صورت برجستهبینی بدون نیاز به عینک سهبعدی میباشد و دارای دو نمایشگر خواهد بود و ویژگی تاچ اسکرین (صفحه لمسی) دارد از حیث کیفیت جلوههای گرافیکی اچدی مشابه کنسولهای ایکسباکس ۳۶۰ و پلیاستیشن ۳ عمل میکند. نینتندو قصد دارد با عرضهٔ کنسول بسیار قدرتمند سهدیاس، کنسول دستی پلیاستیشن همراه و آیپاد را پشتسر بگذارد، پروفسور لایتون و نقاب معجزه پرفروشترین بازی این کنسول در زمان عرضه اولیه آن میباشد که ۱۱۹۵۹۱ نسخه را در زمان فروش اولیه کنسول فروخته و پیش از یک ماه از انتشار کنسول موفق به فروش ۲۰۷۸۸۵ نسخه گردیده.
بازتابها
کاز هیرای مدیر عامل شرکت سونی از تکنولوژی به کار رفته در سهدیاس انتقاد کرده و میگوید، سهدیاس از دقت کافی برخوردار نیست. نینتندو توصیه کردهاست کودکان زیر هفت سال از سهدیاس استفاده نکنند. سهدیاس میتواند برای کودکان زیر هفت سال همراه با مشکلاتی باشد، دلیل آن هم این است که عضلات چشم در کودکان زیر هفت سال هنوز کاملاً شکل خود را پیدا نکردهاند. البته این مسئله برای فیلمهای سهبعدی نیز صادق است. هاروهیرو سوجیموتو، مدیر عامل شرکت کپکام به قابلیتهای سهبعدی سهدیاس بشدت ابراز علاقه کردهاست. البته وی اذعان داشته بیشتر علاقه دارد تا ببیند نینتندو در ساخت این دستگاه چه درسهایی از محصولات شرکت اپل گرفتهاست. در مقابل ساتورو ایواتا، مدیرعامل نینتندو تاکید کرد این شرکت در طراحی و ساخت سهدیاس، هرگز از آیفون یا آیپاد الهام نگرفتهاست.
ویژگیها
نینتندو سهدیاس برای تجربه بازی با فناوری سهبعدی بدون نیاز به هیچ گونه عینک طراحی شدهاست. همچنین این دستگاه از یک کلید تنظیم کننده برای افزایش یا حذف افکت سه بعدی، صفحه نمایش سه بعدی ۳٫۵ اینچ در بالا (رزولوشن ۲۴۰×۸۰۰)، تنظیم کننده افکت سه بعدی، صفحه نمایش لمسی غیر سه بعدی در پایین، حسگر حرکتی و چرخشی، یک دوربین داخلی و دودوربین خارجی برخوردار است. روی سهدیاس دوربینی سهبعدی تعبیه شده که ساخت شرکت شارپ است. تصویر صفحهٔ بالایی بسیار پهن است تا بتواند گرافیک سهبعدی با کیفیتی برابر با وی را نشان دهد. صفحه لمسی که در پایین قرار گرفته، به همان اندازه سابق است. همچنین کنسول دستی سهدیاس به حسگر شتابسنج و آنالوگ کوچکی مجهز خواهد بود.
بازیها
پروفسور لایتون و نقاب معجزه
اسپلینترسل: فرضیهٔ بینظمی
متال گیر سالید سهدی
هالیوود ۶۱: این بازی از ۱۵۰ پازل و معما تشکیل شده که باید به حل کردن آنها بپردازید
Giants: Dino Strike: که در صدها میلیون سال پیش اتفاق میافتد و تمرکز آن بر روی مبارزات بین حیوانات آن دوره (دایناسورها) خواهد بود.
نینتندو ۳دیاس ایکسال
نینتندو در ۲۱ جون ۲۰۱۲، ۳دیاس ایکسال (به انگلیسی: 3DS XL) را به بازار عرضه کرد. این دستگاه از نظر سخت افزاری همان ۳دیاس میباشد که با یک صفحه نمایش ۴٫۸۸ اینچی (۱۲۴ میلیمتر) در بالا و یک صفحه نمایش ۴٫۱۸ اینچی (۱۰۶ میلیمتر) در پایین، ۹۰٪ مساحت نمایش بیشتری را دارا میباشد. این دستگاه ۴۶٪ سنگینتیر شده است و وزنی برابر با ۳۳۶ گرم دارد. ظرفیت باتری آن ۱۷۵۰ آمپر ساعت (۸۶٪ بیشتر) میباشد که میتواند تا ۶٫۵ ساعت (به جای ۵ ساعت) کار کند.
در ۲۸ آگوست ۲۰۱۳ نینتندو دستگاهی با نام نینتندو ۲دیاس را معرفی کرد که هم سایز با نینتندو ۳دیاس ایکی ال میباشد اما صفحه نمایش بالایی آن دو بعدی میباشد و دستگاه مانند یک تبلت بدون لولا است.
نینتندو ۲دیاس
نینتندو ۲دیاس (به انگلیسی: Nintendo 2DS) یک کنسول بازی دستی است که شرکت نینتندو آن را در ۲۸ آگوست ۲۰۱۳ معرفی کرد و تاریخ عرضه آن ۱۲ اکتبر ۲۰۱۳ میباشد. این دستگاه یک نینتندو ۳دیاس ایکسال می باشد که صفحه نمایش بالایی آن قابلیت برجستهبینی را ندارد و همچنین این دستگاه به جای مدل کتابی ۳دیاس، شبیه به یک تبلت بوده و لولا ندارد. به گفته رجی فیلس-امای مدیر نینتندو آمریکا، ایده ۲دیاس از پیام هشدار برای مصرف کنندگان جوانتر آمده، زیرا ۳دیاس برای ۷ سال و بالاتر می باشد.
ایپیاسایکسای
ایپیاسایکسای (به انگلیسی: ePSXe) نرمافزار امولاتور کنسول پلیاستیشن ۱ است. این نرمافزار به منظور برابرسازی عملکرد کنسول پلیاستیشن ۱ در محیط رایانه٬ برای انجام بازیهای اختصاصی کنسول در رایانه طراحی شده است. این نرمافزار نخستین بار٬ در ۱۴ اکتبر ۲۰۰۰ عرضه شد. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد. این نرمافزارف متداولترین برابرساز برای کنسول پلیاستیشن میباشد.
پیسیاسایکس
پیسیاسایکس (به انگلیسی: PCSX) نرمافزار امولاتور کنسول پلیاستیشن ۱ است. این نرمافزار به منظور برابرسازی عملکرد کنسول پلیاستیشن ۱ در محیط رایانه٬ برای انجام بازیهای اختصاصی کنسول در رایانه طراحی شده است. این نرمافزار نخستین بار٬ در ۳۱ آگوست ۲۰۰۰ توسط تیم پیسیاسایکس طراحی و عرضه شد. از ویژگیهای این برابرساز٬ قابلیت چندسکویی است و نسخههای اختصاصی برای سیستم عاملهای مختلفی را در بر میگیرد. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد.
پیسیاسایکس۲
پیسیاسایکس۲ (به انگلیسی: PCSX2) نرمافزار امولاتور کنسول بازی پلیاستیشن ۲ در محیط رایانه است. این نرمافزار که برای دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس طراحی شده است، قابلیت انجام اکثر بازیهای انتشاریافته برای پلیاستیشن ۲ را در محیط ویندوز و لینوکس فراهم میکند. نرمافزار از ۲۱ زبان پشتیبانی میکند. پذیرش pluginهای مختلف و BIOS از ویژگیهای دیگر این نرمافزار میباشد. این نرمافزار نمیتواند بازیهای کنسول پیاس ۱ را برابرسازی کند.
پیپیاساسپیپی
شبیهساز پلیاستیشن همراه مناسب برای بازیکردن همراه (به انگلیسی: PlayStation Portable Simulator Suitable for Playing Portably) به اختصار پیپیاساسپیپی (به انگلیسی: PPSSPP) شبیهساز آزاد پلیاستیشن همراه برای مایکروسافت ویندوز، اواس ده، لینوکس، آیاواس، اندروید، بلکبری ۱۰ و سیمبیان با توجه زیاد به سرعت و قابلیت حمل است. در ابتدا در ۱ نوامبر ۲۰۱۲ بهصورت عمومی تحت مجوز پروانه عمومی همگانی گنو نسخهٔ ۲ یا بعد منتشر شد. پروژهٔ پیپیاساسپیپی توسط Henrik Rydgård یکی از مؤسسهای دلفین به صورت عمومی منتشر شد.
جهتیابی با نشانههای طبیعی
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.