کارت هوشمند
کاربرد های کارت هوشمند
پرداخت الکترونیکی : از جمله کاربردهای کارت هوشمند استفاده در خدمات بانکی و پرداخت الکترونیکی است که استانداردهای رایج EMV (Europay, MasterCard, VISA) در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرد.
امنیت : استفاده از کارت هوشمند به عنوان ابزار رمزنگاری، مدیریت کلمه عبور، احراز هویت کاربران و دیگر ابزارهای مرتبط از جمله زمینه هایی است که کارت هوشمند در آنها کارایی دارد.
سلامت الکترونیکی : صنعت سلامت الکترونیکی، پرونده سلامت الکترونیکی، سازمانها مرتبط با حوزه خدمات بهداشتی و درمانی از کارت هوشمند به عنوان رسانه ای ایمن جهت مدیریت تعاملات و تراکنشهای خود استفاده می نمایند.
مدیریت مشتری و وفاداری : کارت هوشمند به عنوان ابزار شناسایی مشتری و همچنین رسانه ارائه سرویسهای ارزش افزوده در جلب و حفظ مشتریان یک سرویس و یا محصول تجاری بسیار پرکاربرد است.
حمل و نقل : استفاده از کارت هوشمند در حوزه مدیریت حمل و نقل، پرداخت عوارض تردد، پرداخت پارکومتر، بلیط وسایل حمل و نقل عمومی و غیره ، به عنوان یک ابزار فعالسازی مورد استفاده قرار می گیرد.
تلفن
تلفن (به انگلیسی: Telephone) از دستگاههای ارتباط از دور است که برای انتقال صدا بکار میرود. نخستین تلفن توسط الکساندر گراهام بل اختراع شد. تلفن فرستادن پیام و دریافت آن را بدون آن که نیاز به جدولی مانند الفبای مورس باشد ممکن ساخت. با استفاده از تلفن، مردمی که فرسنگها از یکدیگر دورند میتوانند با هم صحبت کنند.
تاریخ
بعد از ظهر روز دوم ژوئن سال ۱۸۷۵ میلادی مصادف با ۱۱ خرداد ۱۲۵۴ شمسی، الکساندر گراهام بل با همکاری دوستش واتسن موفق به اختراع تلفن شد، و در ژانویه ۱۸۷۶ میلادی دستگاه تلفن بل به کار افتاد. دهم مارس ۱۸۷۶ میلادی (۱۲۵۵ شمسی) بل از اتاق خود بهوسیله این دستگاه به دستیارش در اتاق دیگر گفت: «آقای واتسن بیایید با شما کار دارم».
تلفن، پس از اختراع کامل توسط بل به سرعت اشاعه یافت و سیمهای آن از شهری به شهر دیگر کشیده شد. چهارده سال بعد از اختراع تلفن یعنی در سال ۱۸۹۰ میلادی آلمون براون استروجر سیستم تلفن خودکار را بنا نهاد. در سال ۱۸۹۱ ارتباط تلفنی بین شهرهای لیون و تهران برقرار گردید. دو قاره اروپا و آمریکا تحت محاصره شبکهای درآمدند که روز به روز گسترش مییافت. روزی که بل درگذشت (سال ۱۹۲۲)، به احترام او ارتباط تلفنی بر روی شبکه وسیعی که دارای هفده میلیون تلفن بود به مدت یک دقیقه قطع شد. تلگراف و تلفن ارتباط سریع و فوری از راه دور را میان نقاطی که میتوانند سیمکشی بشوند، ممکن ساخت. اما از سال ۱۸۹۶ دانشمندان توانستند میان دو نقطه که حتی سیمکشی نشده بود ارتباط سریع و فوری برقرار سازند (تلگراف بیسیم)
تلفن اینترنتی
تلفن اینترنتی نوعی ارتباط تلفنی است که از طریق اینترنت و با استفاده از فناوری «صدا روی پروتکل اینترنت» صورت میپذیرد و عبارت است از انتقال صوت از طریق بستههای آدرس پروتکل اینترنت (IP) و با استفاده از زیرساختار اینترنت. در واقع یک مجموعه از سختافزار و نرمافزار است که ما را قادر میکند تا از اینترنت به عنوان واسط انتقالی برای تماسهای تلفنی استفاده کنیم. این روش به علت حذف مراکز تلفن راه دور از دایره تماس، از نظر هزینه بسیار به صرفهاست.
تلفن ثابت
تلفن ثابت، (به انگلیسی: landline) به تلفنی از طریق خط تلفن که با استفاده از سیم مسی ارتباطات مخابراتی را برقرار میسازد، اطلاق میگردد.
تا پیش از همهگیر شدن تلفنهای همراه، از واژه تلفن برای آنچه امروزه تلفن ثابت خوانده میشود، استفاده میشد، ولی هماکنون برای تفکیک تلفن همراه، از تلفن ثابت بکار گرفته میشود.
در سال ۲۰۰۳ اطلاعاتنامه جهان تعداد خطوط تلفن ثابت مورد استفاده در سراسر جهان را، در حدود ۱٫۲۶۳ میلیارد خط تلفن اعلام نمود. چین با ۳۵۰ میلیون و ایالات متحده آمریکا با ۲۶۸ میلیون مشترک، رتبههای اول و دوم از بالاترین شمار خطوط تلفن فعال میان تمامی کشورهای جهان را در اختیار داشتند. کشور بریتانیا نیز با ۲۳٫۷ میلیون تلفن ثابت، رتبه سوم را به خود اختصاص میداد.
تلفن در ایران
در سال ۱۲۶۵ شمسی مصادف با ۱۸۸۶ میلادی، برای اولین بار در ایران، یک رشته سیم تلفن بین تهران و شاهزاده عبدالعظیم به طول ۷/۸ کیلومتر توسط بوآتال بلژیکی که امتیاز راه آهن ری را داشت کشیده شد. مرحله دوم فناوری مخابرات در تهران از سال ۱۲۶۸ شمسی یعنی ۱۳ سال پس از اختراع تلفن با برقراری ارتباط تلفنی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهر ری آغاز شد. پس از آن بین کامرانیه در منطقه شمیران و عمارت وزارت جنگ در تهران و سپس بین مقر ییلاقی شاه قاجار در سلطنت آباد سابق و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد.
وزارت تلگراف در سال ۱۲۸۷ شمسی با وزارت پست ادغام و به نام وزارت پست و تلگراف نامگذاری شد. در سال ۱۳۰۲ شمسی قراردادی برای احداث خطوط تلفنی زیرزمینی با شرکت زیمنس و هالسکه منعقد شد و سه سال بعد در آبان ماه ۱۳۰۵ شمسی تلفن خودکار جدید بر روی ۲۳۰۰ رشته کابل در مرکز اکباتان آماده بهرهبرداری شد. در سال ۱۳۰۸ شمسی امور تلفن نیز تحت نظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و به نام وزارت پست و تلگراف و تلفن نامگذاری شد. مرکز تلفن اکباتان در سال ۱۳۱۶ شمسی به ۶۰۰ شماره تلفن رسید و دو سال بعد بهرهبرداری شد و در سال ۱۳۳۷ به ۱۳ هزار شماره توسعه یافت. خطوط تلفن جدید یا کاریر نیز پس از شهریور ۱۳۲۰ مورد بهرهبرداری قرار گرفت و ارتباط تلفنی بین تهران و سایر شهرها گسترش یافت و مراکز تلفنی تهران یکی پس از دیگری تأسیس شد. وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال ۱۳۸۳ به نام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر نام یافت.
شبکههای تلفن خصوصی در ایران
نخستین شبکه تلفن خصوصی ایران بنام تالیا در بهار ۱۳۸۴ هجری خورشیدی آغاز بکار کرد. شبکه تالیا که تنها سرویس تلفن همراه اعتباری را ارائه میکرد، در فاز اول بهرهبرداری در شهر تهران فعال شدهاست و بر طبق برنامه در فازهای بعدی در شهرهای مشهد، اصفهان، تبریز، فارس، قم و اهواز و سپس در سایر شهرهای ایران فعال گردید.
دومین شبکه تلفن خصوصی ایران به نام ایرانسل در سال ۱۳۸۵ شروع به کار کرد.
سومین شبکه تلفن خصوصی ایران با نام رابتل که البته بخشی از سهام آن متعلق به سازمان تأمین اجتماعی است در سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد. این شرکت برای سالهای ابتدایی دوران فعالیتش امتیاز انحصاری ارایه خدمات نسل سوم را داشت.
تماس تلفنی راهدور
تماس تلفنی راهدور، (به انگلیسی: Long-distance calling) در مخابرات و ارتباطات، به یک تماس تلفنی یا ترانک، گفته میشود، که با نقطهای خارج از منطقه محلی تعریف شده، (بهعنوان مثال خارج از شهر) انجام گرفته شود. این تماسها به طور معمول، در هر دقیقه هزینهای بالاتر از نرخ مکالمات محلی را دارا میباشند.
تماس تلفنی راه دور مستقیم، نخستین بار در سال ۱۹۵۱ امکانپذیر شد، که شهروندان معمولی نیز امکان تماس مستقیم با شماره تلفنی در شهری دیگر را پیدا کردند. پیش از آن این تماسها، از طریق اپراتورهای شرکتهای تلفن منطقهای انجام میشد، که بسیار وقتگیر بود و بهدلیل استفاده از تعداد اپراتورهای زیاد، هزینه اینگونه تماسها نیز بسیار بالا بود.
در اواخر قرن بیستم که این سیستمها کاملا تغییر پیدا کرد و تکنولوژی جدید مخابراتی جایگزین آن شد، هزینه تماسهای بینالمللی نیز بسیار پایین آمد، ولی از آنجاییکه مخابرات توسط دولتها اداره میشد، این هزینهها بصورت مصنوعی بالا نگهداشته شد که از این طریق سود بالایی نصیب دولتها میگردید، ولی با ورود شرکتهای مخابراتی کشورهای توسعه یافته، به بازار بینالمللی و رقابت شدید بین آنها، این قیمتها بتدریج شکسته شد. گرچه در برخی از کشورها همچون ایران، مخابرات هنوز توسط دولت اداره میشود و متقابلأ نرخ تماسهای بینشهری و بینالمللی، هنوز هم بطور مصنوعی بالا نگهداشته میشود، که سود زیادی را نیز نصیب شرکتهای مخابراتی دولتی و نیمهدولتی، مینماید.
رومینگ
جابهجایی (رومینگ) در ارتباطات بی سیم به معنای گسترش سرویس اتصال در مکانی غیر از مکانی که آن سرویس ثبت شده است، میباشد.
جابهجایی GSM به این صورت تعریف میشود: توانایی یک مشتری با گوشی سلولی در فرستادن و دریافت تماسهای آوایی، دادهها و دسترسی به سرویسهای دیگر شامل سرویسهای دادهای خانگی، در هنگام سفر در بیرون از منطقه تحت پوشش شبکه خانگی.
پدیده صدای الکترونیکی
پدیده صدای الکترونیکی یا به اختصار (EVP) صداهایی هستند که در ضبطهای الکترونیکی پیدا میشوند که به نظر همانند صحبت کردن شخصی به نظر میرسند اما به طور غیر عمد ضبط شدهاند. EVPها معمولا در امواج ولگردی که در هوا هستند یا صدای پس زمینه یافت میشوند. معمولا ضبط این صداها با افزایش حساسیت دستگاه نسبت به صدای محیط امکان پذیر است. طبق ادعاهایی که شده است صداهایی که توسط دستگاه EVP ضبط میشوند جزو اصوات ماوراءالطبیعه هستند. اگر چه تعدادی از توضیحات طبیعی ارائه شده است از جمله apophenia (پیدا کردن اهمیت در پدیدههای ناچیز) و شنوایی pareidolia (صداهایی که به طور تصادفی توسط شخص خاصی بیان میشود)
تاریخچه
داستانها، مدارک و نشانههای زیادی از داستان ساخت EVP و شروع قدمهای اولیه وجود دارد و مشخص کردن یک زمان مشخص برای تولد EVP کمی دشوار است. برخی مدارک و شواهد نشان میدهد اولین بار، دانشمند معروف و شناخته شده، توماس ادیسون اولین کسی بوده که جهت ارتباط با مادر متوفی خود به فکر ساخت وسیلهای جهت ارتباط با وی افتاده، عدهای هم بر این باورند وی در خلال جلسات احضار ارواح و با کمک یکی از همین ارواح راهنمایی می شده تا چنین دستگاهی را بسازد. با وجود این مدارک و نشانهها در مورد توماس ادیسون، هنوز هیچ وسیلهٔ مشخصی از وی پیدا نشده و به ثبت نرسیده که مختص به این کار باشد، هرچند که علم وی و اختراعات وی هم اکنون یکی از مهمترین وسایل ارتباطی ما در این زمینه میباشد بسیاری از گفتهها و نوشتهها پیرامون توماس ادیسون و EVP نادرست و اثبات نشده مانده و گزارشهای بسیاری به دروغ به نقل از وی مطرح شده. تنها ارتباط موثق بین ادیسون و EVP نقل قولی است از ادیسون در مجله مشهور و با قدمت Scientist امریکا در خلال یک مصاحبه که در آن ادیسون چنین بیان داشته: " به نظر این موضوع امکان پذیر است که بتوان دستگاهی ساخت، آنقدر ظریف و حساس که اگر اشخاصی در دنیای دیگر وجود داشته باشند یا بخواهند با ما در این دنیا در ارتباط باشند، به کمک این دستگاه به آنها این فرصت را بدهیم تا خود را بهتر بیان کنند تا اینکه بخواهیم شاهد واژگونی میزها، حرکات سریع در Ouija Board، استفاده از مدیومها و استفاده از روشهای خام و قدیمی جهت ارتباط با این اشخاص باشیم." با چنین نقل قولی از ادیسون و وجود شواهد ریز دیگر در این باره حتی اگر نخواهیم ادیسون را بعنوان اولین فرد معرفی کنیم، میتوانیم به طور قطع وی را از اولین پایه گذاران تفکرEVP بنامیم.
علاقه اولیه
در سال ۱۹۳۶، Attila von Szalay، عکاسی بود که تلاش میکرد این اصوات ناشناخته و غیر قابل وصف را به کمک یک صدانگار ضبط نماید. وی در سال ۱۹۴۰ با وسایل قدیمی و زنگ زده خود توانست به این خواسته برسد. نزدیک به سال ۱۹۴۹، شخصی به نام Marcello Bacci، در ایتالیا صداهایی را از منابع نامشخص ضبط کرد که به قول وی این اصوات از دنیای بعد از مرگ آمده و به کمک خلاء مجرایی مخابره شده ضبط شده. در صدهٔ پنجاه، دو کشیش کاتولیک به نام پدر Emetti و پدر Gemelli توانستند صدای پدرشان را ثبت نمایند. در سال ۱۹۵۹ نقاش و فیلم ساز سوئدی به نام فردریش یورگنسن صدای آواز پرندهها را ضبط کرد. در خلال پخش این نوار ضبط شده صدای عجیب و آشنایی توجه او را جلب کرد. صدا، صدای پدر وی بود که مدتها پیش از دنیا رفته بود و بعد از آن توانست صدای همسر متوفی خود را بشنود که نام او را صدا میکرد. بعد از این اتفاقات تکان دهنده فردریش بیش از پیش به ضبط صدا پرداخت و در خلال ثبت و ضبطهای بعدی حتی توانست صدای مادر خود را هم بشنود. در ادامهٔ چنین اتفاقاتی بود که جرقهٔ EVP مدرن زده شد و تعداد بسیاری از صداها و اصوات ضبط شده از دنیای مردگان به صورت کنترل شده ثبت و ضبط گردید.
شروع دوران مدرن
در سال ۱۹۸۲، سارا استپ اولین انجمن تحقیقاتی EVP امریکا را در منطقهٔ Severna Park واقع در ماریلند پایه ریزی کرد، سازمانی با هدف افزایش آگاهی از پدیدهٔ EVP، و با هدف آموزش روشهای مدرن و استاندارد جهت ثبت پدیدهٔ EVP. خانم سارا استپ اولین تحقیق خود را در زمینهٔ EVP در سال ۱۹۷۶ انجام داد و هزاران هزار پیغام ضبط شده را توانست از دوستان، اعضای خانواده و دیگر افراد مرده ثبت نماید.
اصطلاح Instrumental TransCommunication (ITC) توسط ارنست سنکوسکی در سال ۱۹۷۰ در رابطه با برقراری ارتباط با ارواح و اشخاص غیر مادی به کمک ادوات الکترونیکی همچون تلفن، فکس، رادیو، ضبط صوت، رایانه و ... بیان شد. در سال ۱۹۹۷، شخصی به نام امانتس باروش از ساختمان روانشناسی دانشگاه Western Ontario به کمک روش Konstantin Raudive توانست یک سری از تجارب را در این زمینه و به کمک کارشناس ITC به نام مارک ماسی بدست آورد. یک رادیو در یک فرکانس خالی روشن بود و بیش از هشتاد و یک بار به مدت یک ساعت و یازده دقیقه شروع به ضبط نمود. در این مدت یک نفر هم در فضای خالی نشسته بود و با ارتباط شفاهی قصد ارتباط با منبع EVP را داشت. باروش چنین گزارش داد که چندین نمونه را بدست آورده که شامل صداهایی مشکوک به EVP بوده. هرچند که این صداهای ضبط شده آنچنان شفاف نبودند. یافتهها در مجلهٔ Scientific Exploration در سال ۲۰۰۱ همراه با یک مرور ادبیاتی در این رابطه انتشار یافت.
GSM – اماماس آیاماس – اماماس F – اماماس
پروتکل HTTP , WAP HTTP , SMTP , POP۳ HTTP , SMTP , PAP، اساماس Gate way WAP gateway آیپی based gateway Gateway F – اماماس براساسHTTP وTCP / آیپی رله و یا سرورMMS فقط با یک رله و یا سرور اماماس درگیر است، حتی در ارتباط با اپراتورهای مختلف در کل با رله و یا سرور اماماس درگیر است در کار داخلی با شبکههای دیگر ۲ رله و یا سرورMMS درگیر است سیگنالینگ از SS۷ استفاده نمیشود. از سیگنالینگ SIPاستفاده نمیشود در واسط MM۱ ازSIP استفاده میشود. (بین کامپیوتر کاربر و رله یا سرور اماماس) جهت ارسال تأئیدیهSMS ازSS۷استفاده میشود سرویس فقط اماماس یکپارچه شدنMMS و پیام بیدرنگ تا بحال فقط MMSرا شناخته شده، اما در آینده موارد دیگری خواهد بود آگاه سازی با استفاده از روش فشاری درWAP فرستاده میشود با استفاده از سیگنالینگ SIPفرستاده میشود توسط SMSفرستاده میشود ثبت جهت ثبت فقط بهMMS نیاز دارد جداگانه ثبت اسآیپی وMMS انجام میگیرد توسط شناسه کاربر و کلید عبور قبل از ارسالMMS رمزگذاری اتصال مستقیم بدون رمزگذاری توسط S – CSCFکنترل میشود توسط گذر واژه و شناسه کاربر جدول ۱ – مقایسه GSM – اماماس، آیاماس – اماماس، F – اماماس
جدول شماره ۱ مقایسه بین GSM، آیاماس و ETSI – TISPAN را در مورد سرویس اماماس نشان میدهد. در اماماس به سیگنالینگ شماره ۷ نیازی نیست زیرا SS۷ فقط برای اساماس استفاده میگردد. اما F – اماماس استثناست چون F – اماماس جهت تأئیدیه رسیدن پیام از SMSاستفاده میکند، بنابراین SS۷ هنوز در F – اماماس استفاده میگردد. تا زمانیکه در سیستم GSM از سیگنالینگ اسآیپی استفاده نگردد، آیاماس در واسط MM۱ از آن بهره میگیرد. بنابراین تمامی ارتباطات MM۱ در اماماس از سیگنالینگ اسآیپی استفاده میکنند. آیاماس – اماماس دو رله و یا سرور اماماس درگیر با سیگنالینگ نیاز دارد. این مطلب به مورد عمومی برقراری نشست در آیاماس که در شکل ۳ نشان داده شده، باز میگردد. ویژگی دیگر آیاماس عدم وابستگی آن به تجهیزات و شبکه میباشد، میتواند به انواع مختلف رسانهها و ترتیب شبکهها دسترسی پیدا کند. جهت برخورد مناسب با قابلیت انعطاف آیاماس به دو عدد رله و یا سرور اماماس نیاز است. برخلاف آیاماس، در سیستم GSM هر اپراتور GW را باز نمودهاست. بنابراین هر پیام به سمت GW اپراتور میتواند مستقیماً به ترمینال مقصد حمل شود. به این خاطر است که در سیستمهای GSM فقط یک رله و یا سرور اماماس نیاز است. F – اماماس، به بیان دیگر ساختار مشترک آیاماس را در رابطه با ارتباط با سیستم دیگر پذیرفتهاست مانند شبکه عمومی موبایل زمینی (PLMN). در مورد ثبت و رمزگذاری، آیاماس مجبور است یا اسآیپی یا اماماس را ثبت کند. ثبت اسآیپی جهت دانستن اینکه ترمینال مقصد اماماس را پشتیبانی میکند یا نه، نیاز است، جهت ارسال IM بر روی اماماس نیز به آن نیاز داریم. این سازوکار در سیستمهای GSM تا زمانیکه از سیگنالینگ SIPاستفاده نکنند یافت نمیشود. سیستمهای GSM فقط باید حمل شدن یک اماماس را به سمت دریافت کننده، بدون توجه باینکه دریافت کننده فعال هست یا نه، ثبت کنند. در F – اماماس، مشترکین بایستی شناسه کاربر و گذر واژه خود را تعیین کنند. این عمل در ارتباط به صورت پروتکل نقطه به نقطه و HTTP برطبق استاندارد ETSI انجام میپذیرد. V – نتیجه گیری اهداف آیاماس یکپارچه سازی دو تا از موفقترین فناوریها در مخابرات یعنی موبایل و اینترنت میباشد. این یک مفهوم ترکیبی از آن دو سرویس است، بنابراین مردم آینده، نه تنها از طریق موبایل به مکالمه میپردازند، بلکه از آن، جهت پیام بیدرنگ (IM)، کنفرانس ویدئویی و ویژگی Push to talk استفاده میکنند. مفهوم آیاماس جایگزین شبکه متداول تلفنی (PSTN) میشود و از اینترنت تلفنی به عنوان یک فناوری جدید بهره میبرد. همچنین از دومین سوئیچ پکتی استفاده میکند، در برقراری نشست خود از هیچ عامل اتصال گرا استفاده نمیکند. با آیاماس، در ارتباط دیگر سدی وجود ندارد. مردم هر کجا، مستقل از ساختار شبکه (PSTN، اینترنت، GSM، WLAN و غیره) میتوانند به یکدیگر متصل گردند، همچنین مستقل از لوازم زیرساخت و با ایجاد سرویسهای زیاد ارتباط انسانها با یکدیگر غنی میگردد. پیام اسآیپی در پروتکل اصلی در ورای مفهوم آیاماس میباشد. اسآیپی کاربر را قادر میسازد که توسط صدا، نوشته و یا ویدئو تماس بگیرد. با SIPیکپارچه سازی با خیلی از پروتکلهای آیپی و بسیاری از سرویسهای دیگر در رسانه دیگر، آسان میگردد. TISPAN گروه کاری در ETSI است که به استانداردسازی شبکه نسل آتی (NGN) میپردازد. اهداف NGN چون شبکه جهانی متشکل از بسیاری زیرسیستمها، شامل PSTN و آیاماس و بسیاری دیگر از زیرسیستمها میباشد. تمام ارتباطها براساس فناوریهای آیپی صورت میپذیرد. در NGN بسیاری از زیرسیستمها میتوانند به یکدیگر متصل گردند که این مطلب به علت بازبودن پروتکل، بازبودن GW و چند سرویس بودن بوده و در آینده مشخص میگردد. به هرحال، ETSI – TISPAN هنوز این مفهوم را تحت مطالعه دارد و تا به حال فقط نسخه ۱ NGN تحریر یافتهاست. اماماس به علت توانائیهای آن جهت ارسال پیام چند رسانهای، سرویس آینده ارتباطی خواهد بود. این سرویس جذاب تر، انعطاف پذیرتر و ارزان تر در مقایسه با هر سرویس غیرهمزمان دیگر میباشد. در آیاماس، اماماس میتواند به ترمینالهای دیگر آیاماس حمل و باسرویسهای پیام بیدرنگ یکپارچه گردد. در NGN، فرستادن اماماس از PSTN توسط اماماس ثابت (F – اماماس) یک ویژگی خواهد بود./۱-۳۱/۸
کیفیت خدمات
کیفیت خدمات (به انگلیسی: Quality of service) (مخفف انگلیسی: QoS) کارایی کلی شبکهٔ تلفنی یا رایانه ای را میگویند.
تعریف
در زمینهٔ مکالمه راه دور، کیفیت خدمات برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ توسط اتحادیه بینالمللی مخابرات تعریف شد. کیفیت خدمات تمام وجوه ارتباط را شامل میشود از جمله زمان پاسخ، افت، اکو، فرکانس پاسخ، قطعی و محدودهٔ سیگنال تا نویز.
خطاها
گاهی بستههای اطلاعاتی به خاطر خطای بیت قطع میشوند که به خاطر نویز یا رابط مواصلاتی به خصوص در مورد ارتیاطات بی سیم و یا با کابل مسی طولانی است.
شبکه دیجیتالی خدمات یکپارچه
۱ هدف از سیستمهای سیگنالینگ:
هدف از سیستم سیگنالینگ انتقال اطلاعات کنترلی (بخش سیگنالینگ) بین اعضا در یک شبکه تلفنی است.این اعضاء شامل سوییچها، مراکز اجرایی و بخش data است. این اطلاعات شامل بخش سیگنالی، برای بدست آوردن و پایان دادن به ارتباطات و اطلاعات دیگر از جمله سرویس directory ,credit card و message است.
در ابتدا سیستمهای سیگنالینگ برای تنظیم ارتباطات بین ادارات مخابرات و تجهیزات اولیه و ابتدایی مشتری در آن زمان (CPE) طراحی شده بودند که به منظور نقل و انتقال نه تنها صدا، بلکه همچنین ویدئو یا سیگنالهای data از طریق یک شبکه آنالوگ یا دیجیتال بود.
در سیگنالینگهای اولیه، سیگنالهای کنترلی روی همان مدار که برای مبادله اطلاعات اصلی استفاده میشد "ترافیک کاربر" به کار گرفته میشد.
برای مثال: در سیستمهای آنالوگ قدیمی از سیگنالینگ In-Band استفاده میشد.در سیستمهای سیگنالینگ جدید ss۷ از کانال مجزایی برای اطلاعات سیگنالینگ (کنترلی) استفاده میشود.
این سیستمها سیستمهای "سیگنالینگ کانال مشترک" یا (CCS ) نامیده شدهاند، زیرا یک کانال مجزا برای سیگنالینگ استفاده شده است.بسیاری از مردم به این سیستمهای جدید out-of-Band میگویند.که دارای مزایای بسیاری نسبت به In-Band است و امروزه دو نوع out-of-Band وجود دارد.
SS۷ مثالی از اولین نوع است که : Signalling in Band & physical out of Band نامیده میشود.
مثال دوم ISDN است که : logical out of Band & physical in Band نامیده میشود که ترافیک کاربر و سیگنالینگ "کنترلی" روی یک کانال فیزیکی مشترک هستند.اما بخشی از پهنای باند تنها برای از ظرفیت کانال تنها برای ترافیک سیگنال رزرو شده و باقیمانده از ترافیک کاربر رزرو شده است. ( ترافیک کاربر مثل تماس تلفنی و ترافیک سیگنالینگ شامل اطلاعات کنترلی است.)
در ISDN از اصطلاحات کانال B برای توضیح کانال مشترک و اصطلاح کانال D برای توضیح کانال سیگنالینگ استفاده میشود.
پیششماره تلفن
پیششماره تلفن، کدی رقمی است که در ارتباطات تلفنی برای محدودههای مکانی تعیین میشود.
پیششماره سه گونهاست:
پیششماره شهری:این پیششماره در سیستم تلفن ثابت برای مناطق مختلف یک شهر استفاده میشود. معمولاً سه یا چهار رقمی است. بطور مثال پیش شماره ۸۸۷۳ چهار رقم اول بسیاری از شماره تلفنهایی است که در محله عباس آباد تهران قرار دارند. این پیششماره بخشی جداناشدنی از شماره تلفن اصلی است و در شماره گیری این پیش شمارهها همیشه استفاده میشوند.
پیششماره بین شهری:این پیششماره برای مناطقی که وسعت شان در حدود یک شهر است در نظر گرفته میشود. این پیش شمارهها با یک صفر شروع میشوند. تعداد رقمهای این پیش شماره متفاوت است مثلاً در ایران این پیششماره بدون در نظرداشت صفر اول آن بین دو تا چهار رقم است.
در شماره گیری از شهری به شهری دیگر این پیش شماره حتماً باید پیش از شماره تلفن اصلی شماره گیری شود.
پیششماره بینالمللی: این پیش شماره برای کشورها در نظر گرفته شدهاست. با دو صفر شروع میشود و بدون در نظر داشت دو صفر اول آن بین یک تا چهار رقم متغیر است. شمارههای یک رقمی و دو رقمی بیشتر به کشورهای با سابقه جهان تعلق دارند و شمارههای سه تا چهار رقمی به کشورهایی که جدید التاسیس هستند.
در شماره گیری از کشوری به کشور دیگر باید این کد حتماً اول شماره گیری شود.
در شماره گیری بین الملی ابتدا باید پیششمارهٔ بین الملی را شماره گیری کرد سپس پیششماره بین شهری بدون صفر آن و سپس شماره تلفن اصلی که شامل پیششمارهٔ شهری میشود.
یک نمونه:فرض کنیم یک شماره تلفن بصورت ۰۰۹۸۴۵۲۳۲۲xxxx داریم (xها میتوانند هر عدد یک رقمی ای باشند). در این شماره که میتوان آنرا بصورت ۰۰۹۸-۴۵۲-۳۲۲-xxxx نوشت: به طور مثال:
۰۰۹۸: پیششمارهٔ بینالمللی کشور ایران است.
٠٢١: پیششمارهٔ شهر تهران است.
٠4١: پیششمارهٔ شهر تبریز است.
٠٢٨: پیششمارهٔ شهر قزوین است.
٠٢٦: پیششمارهٔ شهرستان کرج است.
٠44:پیششمارهٔ شهرستان مهاباد است.
xxxx: که میتواند هر عدد چهار رقمی ای باشد به همراه پیششماره شهری شماره تلفن اصلی مشترک مخابراتی است.
مجله فنی آزمایشگاههای بل
مجله فنی آزمایشگاههای بل (Bell Labs Technical Journal) مجلهای است که به طور اختصاصی برای دانشمندان آزمایشگاههای بل تهیه میشود. این مجله هر سه ماه یکبار به وسیلهٔ انتشارات جان وایلی در کشور آمریکا منتشر میگردد.
صنعت موبایل در ایالات متحده
.
تاریخچه
نسل اول خدمات تلفنهای همراه (1G) برای اولین بار در سال ۱۹۸۳ در شیکاگو راه اندازی شد.
اپراتورهای خدمات بیسیم
اپراتورهای ملی
در حال حاضر چهار شرکت در ایالات متحده وجود دارند که خدمات تلفن همراه را در سراسر این کشور ارائه میکنند. دو تای آنها یعنی AT&T و T-Mobile خدماتی را با استفاده از استاندارد GSM ارائه میکنند، در حالیکه دو تای دیگر یعنی Verizon و Sprint اصولاً از CDMA استفاده میکنند.
Verizon / ورایزون بی سیم:
ورایزون که مقر آن در Basking Ridge نیوجرسی میباشد در واقع سرمایه گزاری مشترکی از ارتباطات ورایزون و وودافون است که خدمات 2G را با استفاده از cdmaOne و خدمات 3G را با استفاده از cdma2000 و خدمات 4G را با استفاده از LTE ارائه میکند.
AT&T Mobility:
AT&T موبیلیتی که مقر آن در آتلانتا، جورجیا میباشد، دارای شبکهٔ بی سیم Cingular میباشد و خدمات 2G را با استفاده از تکنولوژی GSM، خدمات 3G را با استفاده از W-CDMA و خدمات 4G را با استفاده از تکنولوژی HSPA+ و LTE ارائه میکند.
سازمان Sprint:
سازمان Sprint، که مقر آن در پارک Overland، کانزاس میباشد، خدمات 2G را با استفاده از cdmaOne، خدمات 3G را با استفاده از تکنولوژی CDMA2000 و خدمات 4G را با استفاده از WiMAX و LTE ارائه میکند.
T-Mobile:
T-Mobile آمریکا، که مقر آن Bellevue واشنگتن است در واقع یک شرکت وابسته به T-Mobile بینالمللی AG در آلمان است. T-Mobile در ایالات متحده، خدمات 2G را با استفاده از GSM، خدمات 3G را با استفاده از W-CDMA و خدمات 4G را با استفاده از HSPA+ ارائه میکند.
مدار الکترونیکی
مدارهای الکترونیکی (به انگلیسی: Electronic circuit) به همراه مدارهای الکتریکی دو دستهٔ کلی از مدارات بهشمار میروند. در مدارهای الکتریکی محیط حرکت الکترون و به طور کلی جنس تشکیل دهنده اجزا مدار به هیچ عنوان اهمیت ندارند، بلکه، رابطه ریاضی بین ولتاژ و جریان این اجزای الکترونیکی مهم هستند. در حقیقت، در تحلیل این مدارها کمتر به ساختمان این قطعات توجه میشود.
برعکس مدارهای الکتریکی، مدارهای الکترونیکی علاوه بر رابطه ریاضی ولتاژ و جریان قطعه، به محیط عبور الکترون توجه کرده و در کل این جنس و نحوه ساخت اجزا است که خیلی اهمیت دارد. در تحلیل برخی از مدارهای الکترونیکی چون معادلات دیفرانسیل بسیار سخت و پیچیده ایجاد میشوند غالبا از تقریب برای قسمتهای الکترونیکی استفاده میشود.
مدارهای الکترونیکی خود به دو دستهٔ دیجیتال (رقمی) و آنالوگ (قیاسی) تقسیم میشوند. دردستهٔ رقمی منظور از رقم صفر ویک است که صفر به معنی صفر منطقی و یک یعنی یک منطقی که صفر یعنی صفر ولت ویک یعنی پنج ولت.
مدار الکتریکی
مدارهای الکتریکی از بههم پیوستن المانهای الکتریکی یا غیر فعال (مقاومت، خازن، سلف، لامپ، و ...) یا المانهای الکترونیکی یا فعال (دیود، ترانزیستور، IC، و ...) یا ترکیبی از آن دو بوجود میآید به طوری که حداقل یک مسیر بسته را ایجاد کنند و جریان الکتریکی بتواند در این مسیر بسته جاری شود.
اگر عناصر تشکیل دهندهٔ مدار الکتریکی باشند، مدار الکتریکی نامیده میشود، و اگر عناصر الکتریکی و الکترونیکی باشند، مدار الکترونیکی است .
هر مدارالکتریکی از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
یک منبع تغذیهالکتریکی مانند باتری یا ژنراتور
سیمهای رابط: سیمها یا نوارهای ارتباط دهنده مدار، از یک ماده رسانای الکتریسیته خوب مانند مس تشکیل میشوند.
مصرف کننده یا بار: وقتی میگوییم یک مدار الکتریکی تشکیل شده است، که اتصال دهندهها و سایر قطعات، یک حلقه بسته را بوجود آورده باشند. تنها در این صورت است که جریان برق برقرار میشود.
المانهای مداری: همچون خازن، مقاومت، سلف، ترانسفورماتور، دیود
خدمات هدایت تماس
(خدمات) هدایت تماس (به انگلیسی: call forwarding یا call diversion) نوعی پردازش تماس است که به کاربر امکان میدهد تماسهای تلفنی را بهطور خودکار به تلفن یا افزارۀ دیگری، مانند سامانۀ پست صوتی، هدایت کند.
برابرهای فارسی
هدایت تماس برابرنهادۀ فرهنگستان است در ایران برای بیان این مفهوم بیشتر اصطلاح دایوِرت (کردن) به کار میرود. گوشیهای مختلف از برابرهای فارسی دیگری هم برای آن بهره گرفتهاند؛ برای نمونه در گوشیهای سونی اکسپریا اصطلاح انتقال تماس (به دیگری) به کار رفته است.
روش کاربرد برابر فارسی فرهنگستان در جملهها:
«خطّ قبلیام را هدایت کردم روی خطّ جدیدم.»
به جای
«خطّ قبلیام را دایورت کردم روی خطّ جدیدم.»
این مفهوم در فارسی عامیانه به شکل دیگری هم بیان میشود. با الگو گرفتن از اصطلاح عامیانۀ «خط روی خط افتادن»، که بیانگر یکی از اختلالهای ارتباطی است، گاهی به جای جملهای مانند:
«خطّ قبلیام را دایورت کردم روی خطّ جدیدم.»
گفته میشود:
«خطّ قبلیام را انداختم روی خطّ جدیدم.».
اوکی کیباتارو
اوکی کیباتارو کارآفرین، مهندس و بازرگان ژاپنی بود، که در سال ۱۸۸۱ شرکت اوکی الکتریک اینداستری را در میناتو، توکیو تاسیس نمود.
پرداخت الکترونیکی : از جمله کاربردهای کارت هوشمند استفاده در خدمات بانکی و پرداخت الکترونیکی است که استانداردهای رایج EMV (Europay, MasterCard, VISA) در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرد.
امنیت : استفاده از کارت هوشمند به عنوان ابزار رمزنگاری، مدیریت کلمه عبور، احراز هویت کاربران و دیگر ابزارهای مرتبط از جمله زمینه هایی است که کارت هوشمند در آنها کارایی دارد.
سلامت الکترونیکی : صنعت سلامت الکترونیکی، پرونده سلامت الکترونیکی، سازمانها مرتبط با حوزه خدمات بهداشتی و درمانی از کارت هوشمند به عنوان رسانه ای ایمن جهت مدیریت تعاملات و تراکنشهای خود استفاده می نمایند.
مدیریت مشتری و وفاداری : کارت هوشمند به عنوان ابزار شناسایی مشتری و همچنین رسانه ارائه سرویسهای ارزش افزوده در جلب و حفظ مشتریان یک سرویس و یا محصول تجاری بسیار پرکاربرد است.
حمل و نقل : استفاده از کارت هوشمند در حوزه مدیریت حمل و نقل، پرداخت عوارض تردد، پرداخت پارکومتر، بلیط وسایل حمل و نقل عمومی و غیره ، به عنوان یک ابزار فعالسازی مورد استفاده قرار می گیرد.
تلفن
تلفن (به انگلیسی: Telephone) از دستگاههای ارتباط از دور است که برای انتقال صدا بکار میرود. نخستین تلفن توسط الکساندر گراهام بل اختراع شد. تلفن فرستادن پیام و دریافت آن را بدون آن که نیاز به جدولی مانند الفبای مورس باشد ممکن ساخت. با استفاده از تلفن، مردمی که فرسنگها از یکدیگر دورند میتوانند با هم صحبت کنند.
تاریخ
بعد از ظهر روز دوم ژوئن سال ۱۸۷۵ میلادی مصادف با ۱۱ خرداد ۱۲۵۴ شمسی، الکساندر گراهام بل با همکاری دوستش واتسن موفق به اختراع تلفن شد، و در ژانویه ۱۸۷۶ میلادی دستگاه تلفن بل به کار افتاد. دهم مارس ۱۸۷۶ میلادی (۱۲۵۵ شمسی) بل از اتاق خود بهوسیله این دستگاه به دستیارش در اتاق دیگر گفت: «آقای واتسن بیایید با شما کار دارم».
تلفن، پس از اختراع کامل توسط بل به سرعت اشاعه یافت و سیمهای آن از شهری به شهر دیگر کشیده شد. چهارده سال بعد از اختراع تلفن یعنی در سال ۱۸۹۰ میلادی آلمون براون استروجر سیستم تلفن خودکار را بنا نهاد. در سال ۱۸۹۱ ارتباط تلفنی بین شهرهای لیون و تهران برقرار گردید. دو قاره اروپا و آمریکا تحت محاصره شبکهای درآمدند که روز به روز گسترش مییافت. روزی که بل درگذشت (سال ۱۹۲۲)، به احترام او ارتباط تلفنی بر روی شبکه وسیعی که دارای هفده میلیون تلفن بود به مدت یک دقیقه قطع شد. تلگراف و تلفن ارتباط سریع و فوری از راه دور را میان نقاطی که میتوانند سیمکشی بشوند، ممکن ساخت. اما از سال ۱۸۹۶ دانشمندان توانستند میان دو نقطه که حتی سیمکشی نشده بود ارتباط سریع و فوری برقرار سازند (تلگراف بیسیم)
تلفن اینترنتی
تلفن اینترنتی نوعی ارتباط تلفنی است که از طریق اینترنت و با استفاده از فناوری «صدا روی پروتکل اینترنت» صورت میپذیرد و عبارت است از انتقال صوت از طریق بستههای آدرس پروتکل اینترنت (IP) و با استفاده از زیرساختار اینترنت. در واقع یک مجموعه از سختافزار و نرمافزار است که ما را قادر میکند تا از اینترنت به عنوان واسط انتقالی برای تماسهای تلفنی استفاده کنیم. این روش به علت حذف مراکز تلفن راه دور از دایره تماس، از نظر هزینه بسیار به صرفهاست.
تلفن ثابت
تلفن ثابت، (به انگلیسی: landline) به تلفنی از طریق خط تلفن که با استفاده از سیم مسی ارتباطات مخابراتی را برقرار میسازد، اطلاق میگردد.
تا پیش از همهگیر شدن تلفنهای همراه، از واژه تلفن برای آنچه امروزه تلفن ثابت خوانده میشود، استفاده میشد، ولی هماکنون برای تفکیک تلفن همراه، از تلفن ثابت بکار گرفته میشود.
در سال ۲۰۰۳ اطلاعاتنامه جهان تعداد خطوط تلفن ثابت مورد استفاده در سراسر جهان را، در حدود ۱٫۲۶۳ میلیارد خط تلفن اعلام نمود. چین با ۳۵۰ میلیون و ایالات متحده آمریکا با ۲۶۸ میلیون مشترک، رتبههای اول و دوم از بالاترین شمار خطوط تلفن فعال میان تمامی کشورهای جهان را در اختیار داشتند. کشور بریتانیا نیز با ۲۳٫۷ میلیون تلفن ثابت، رتبه سوم را به خود اختصاص میداد.
تلفن در ایران
در سال ۱۲۶۵ شمسی مصادف با ۱۸۸۶ میلادی، برای اولین بار در ایران، یک رشته سیم تلفن بین تهران و شاهزاده عبدالعظیم به طول ۷/۸ کیلومتر توسط بوآتال بلژیکی که امتیاز راه آهن ری را داشت کشیده شد. مرحله دوم فناوری مخابرات در تهران از سال ۱۲۶۸ شمسی یعنی ۱۳ سال پس از اختراع تلفن با برقراری ارتباط تلفنی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهر ری آغاز شد. پس از آن بین کامرانیه در منطقه شمیران و عمارت وزارت جنگ در تهران و سپس بین مقر ییلاقی شاه قاجار در سلطنت آباد سابق و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد.
وزارت تلگراف در سال ۱۲۸۷ شمسی با وزارت پست ادغام و به نام وزارت پست و تلگراف نامگذاری شد. در سال ۱۳۰۲ شمسی قراردادی برای احداث خطوط تلفنی زیرزمینی با شرکت زیمنس و هالسکه منعقد شد و سه سال بعد در آبان ماه ۱۳۰۵ شمسی تلفن خودکار جدید بر روی ۲۳۰۰ رشته کابل در مرکز اکباتان آماده بهرهبرداری شد. در سال ۱۳۰۸ شمسی امور تلفن نیز تحت نظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و به نام وزارت پست و تلگراف و تلفن نامگذاری شد. مرکز تلفن اکباتان در سال ۱۳۱۶ شمسی به ۶۰۰ شماره تلفن رسید و دو سال بعد بهرهبرداری شد و در سال ۱۳۳۷ به ۱۳ هزار شماره توسعه یافت. خطوط تلفن جدید یا کاریر نیز پس از شهریور ۱۳۲۰ مورد بهرهبرداری قرار گرفت و ارتباط تلفنی بین تهران و سایر شهرها گسترش یافت و مراکز تلفنی تهران یکی پس از دیگری تأسیس شد. وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال ۱۳۸۳ به نام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر نام یافت.
شبکههای تلفن خصوصی در ایران
نخستین شبکه تلفن خصوصی ایران بنام تالیا در بهار ۱۳۸۴ هجری خورشیدی آغاز بکار کرد. شبکه تالیا که تنها سرویس تلفن همراه اعتباری را ارائه میکرد، در فاز اول بهرهبرداری در شهر تهران فعال شدهاست و بر طبق برنامه در فازهای بعدی در شهرهای مشهد، اصفهان، تبریز، فارس، قم و اهواز و سپس در سایر شهرهای ایران فعال گردید.
دومین شبکه تلفن خصوصی ایران به نام ایرانسل در سال ۱۳۸۵ شروع به کار کرد.
سومین شبکه تلفن خصوصی ایران با نام رابتل که البته بخشی از سهام آن متعلق به سازمان تأمین اجتماعی است در سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد. این شرکت برای سالهای ابتدایی دوران فعالیتش امتیاز انحصاری ارایه خدمات نسل سوم را داشت.
تماس تلفنی راهدور
تماس تلفنی راهدور، (به انگلیسی: Long-distance calling) در مخابرات و ارتباطات، به یک تماس تلفنی یا ترانک، گفته میشود، که با نقطهای خارج از منطقه محلی تعریف شده، (بهعنوان مثال خارج از شهر) انجام گرفته شود. این تماسها به طور معمول، در هر دقیقه هزینهای بالاتر از نرخ مکالمات محلی را دارا میباشند.
تماس تلفنی راه دور مستقیم، نخستین بار در سال ۱۹۵۱ امکانپذیر شد، که شهروندان معمولی نیز امکان تماس مستقیم با شماره تلفنی در شهری دیگر را پیدا کردند. پیش از آن این تماسها، از طریق اپراتورهای شرکتهای تلفن منطقهای انجام میشد، که بسیار وقتگیر بود و بهدلیل استفاده از تعداد اپراتورهای زیاد، هزینه اینگونه تماسها نیز بسیار بالا بود.
در اواخر قرن بیستم که این سیستمها کاملا تغییر پیدا کرد و تکنولوژی جدید مخابراتی جایگزین آن شد، هزینه تماسهای بینالمللی نیز بسیار پایین آمد، ولی از آنجاییکه مخابرات توسط دولتها اداره میشد، این هزینهها بصورت مصنوعی بالا نگهداشته شد که از این طریق سود بالایی نصیب دولتها میگردید، ولی با ورود شرکتهای مخابراتی کشورهای توسعه یافته، به بازار بینالمللی و رقابت شدید بین آنها، این قیمتها بتدریج شکسته شد. گرچه در برخی از کشورها همچون ایران، مخابرات هنوز توسط دولت اداره میشود و متقابلأ نرخ تماسهای بینشهری و بینالمللی، هنوز هم بطور مصنوعی بالا نگهداشته میشود، که سود زیادی را نیز نصیب شرکتهای مخابراتی دولتی و نیمهدولتی، مینماید.
رومینگ
جابهجایی (رومینگ) در ارتباطات بی سیم به معنای گسترش سرویس اتصال در مکانی غیر از مکانی که آن سرویس ثبت شده است، میباشد.
جابهجایی GSM به این صورت تعریف میشود: توانایی یک مشتری با گوشی سلولی در فرستادن و دریافت تماسهای آوایی، دادهها و دسترسی به سرویسهای دیگر شامل سرویسهای دادهای خانگی، در هنگام سفر در بیرون از منطقه تحت پوشش شبکه خانگی.
پدیده صدای الکترونیکی
پدیده صدای الکترونیکی یا به اختصار (EVP) صداهایی هستند که در ضبطهای الکترونیکی پیدا میشوند که به نظر همانند صحبت کردن شخصی به نظر میرسند اما به طور غیر عمد ضبط شدهاند. EVPها معمولا در امواج ولگردی که در هوا هستند یا صدای پس زمینه یافت میشوند. معمولا ضبط این صداها با افزایش حساسیت دستگاه نسبت به صدای محیط امکان پذیر است. طبق ادعاهایی که شده است صداهایی که توسط دستگاه EVP ضبط میشوند جزو اصوات ماوراءالطبیعه هستند. اگر چه تعدادی از توضیحات طبیعی ارائه شده است از جمله apophenia (پیدا کردن اهمیت در پدیدههای ناچیز) و شنوایی pareidolia (صداهایی که به طور تصادفی توسط شخص خاصی بیان میشود)
تاریخچه
داستانها، مدارک و نشانههای زیادی از داستان ساخت EVP و شروع قدمهای اولیه وجود دارد و مشخص کردن یک زمان مشخص برای تولد EVP کمی دشوار است. برخی مدارک و شواهد نشان میدهد اولین بار، دانشمند معروف و شناخته شده، توماس ادیسون اولین کسی بوده که جهت ارتباط با مادر متوفی خود به فکر ساخت وسیلهای جهت ارتباط با وی افتاده، عدهای هم بر این باورند وی در خلال جلسات احضار ارواح و با کمک یکی از همین ارواح راهنمایی می شده تا چنین دستگاهی را بسازد. با وجود این مدارک و نشانهها در مورد توماس ادیسون، هنوز هیچ وسیلهٔ مشخصی از وی پیدا نشده و به ثبت نرسیده که مختص به این کار باشد، هرچند که علم وی و اختراعات وی هم اکنون یکی از مهمترین وسایل ارتباطی ما در این زمینه میباشد بسیاری از گفتهها و نوشتهها پیرامون توماس ادیسون و EVP نادرست و اثبات نشده مانده و گزارشهای بسیاری به دروغ به نقل از وی مطرح شده. تنها ارتباط موثق بین ادیسون و EVP نقل قولی است از ادیسون در مجله مشهور و با قدمت Scientist امریکا در خلال یک مصاحبه که در آن ادیسون چنین بیان داشته: " به نظر این موضوع امکان پذیر است که بتوان دستگاهی ساخت، آنقدر ظریف و حساس که اگر اشخاصی در دنیای دیگر وجود داشته باشند یا بخواهند با ما در این دنیا در ارتباط باشند، به کمک این دستگاه به آنها این فرصت را بدهیم تا خود را بهتر بیان کنند تا اینکه بخواهیم شاهد واژگونی میزها، حرکات سریع در Ouija Board، استفاده از مدیومها و استفاده از روشهای خام و قدیمی جهت ارتباط با این اشخاص باشیم." با چنین نقل قولی از ادیسون و وجود شواهد ریز دیگر در این باره حتی اگر نخواهیم ادیسون را بعنوان اولین فرد معرفی کنیم، میتوانیم به طور قطع وی را از اولین پایه گذاران تفکرEVP بنامیم.
علاقه اولیه
در سال ۱۹۳۶، Attila von Szalay، عکاسی بود که تلاش میکرد این اصوات ناشناخته و غیر قابل وصف را به کمک یک صدانگار ضبط نماید. وی در سال ۱۹۴۰ با وسایل قدیمی و زنگ زده خود توانست به این خواسته برسد. نزدیک به سال ۱۹۴۹، شخصی به نام Marcello Bacci، در ایتالیا صداهایی را از منابع نامشخص ضبط کرد که به قول وی این اصوات از دنیای بعد از مرگ آمده و به کمک خلاء مجرایی مخابره شده ضبط شده. در صدهٔ پنجاه، دو کشیش کاتولیک به نام پدر Emetti و پدر Gemelli توانستند صدای پدرشان را ثبت نمایند. در سال ۱۹۵۹ نقاش و فیلم ساز سوئدی به نام فردریش یورگنسن صدای آواز پرندهها را ضبط کرد. در خلال پخش این نوار ضبط شده صدای عجیب و آشنایی توجه او را جلب کرد. صدا، صدای پدر وی بود که مدتها پیش از دنیا رفته بود و بعد از آن توانست صدای همسر متوفی خود را بشنود که نام او را صدا میکرد. بعد از این اتفاقات تکان دهنده فردریش بیش از پیش به ضبط صدا پرداخت و در خلال ثبت و ضبطهای بعدی حتی توانست صدای مادر خود را هم بشنود. در ادامهٔ چنین اتفاقاتی بود که جرقهٔ EVP مدرن زده شد و تعداد بسیاری از صداها و اصوات ضبط شده از دنیای مردگان به صورت کنترل شده ثبت و ضبط گردید.
شروع دوران مدرن
در سال ۱۹۸۲، سارا استپ اولین انجمن تحقیقاتی EVP امریکا را در منطقهٔ Severna Park واقع در ماریلند پایه ریزی کرد، سازمانی با هدف افزایش آگاهی از پدیدهٔ EVP، و با هدف آموزش روشهای مدرن و استاندارد جهت ثبت پدیدهٔ EVP. خانم سارا استپ اولین تحقیق خود را در زمینهٔ EVP در سال ۱۹۷۶ انجام داد و هزاران هزار پیغام ضبط شده را توانست از دوستان، اعضای خانواده و دیگر افراد مرده ثبت نماید.
اصطلاح Instrumental TransCommunication (ITC) توسط ارنست سنکوسکی در سال ۱۹۷۰ در رابطه با برقراری ارتباط با ارواح و اشخاص غیر مادی به کمک ادوات الکترونیکی همچون تلفن، فکس، رادیو، ضبط صوت، رایانه و ... بیان شد. در سال ۱۹۹۷، شخصی به نام امانتس باروش از ساختمان روانشناسی دانشگاه Western Ontario به کمک روش Konstantin Raudive توانست یک سری از تجارب را در این زمینه و به کمک کارشناس ITC به نام مارک ماسی بدست آورد. یک رادیو در یک فرکانس خالی روشن بود و بیش از هشتاد و یک بار به مدت یک ساعت و یازده دقیقه شروع به ضبط نمود. در این مدت یک نفر هم در فضای خالی نشسته بود و با ارتباط شفاهی قصد ارتباط با منبع EVP را داشت. باروش چنین گزارش داد که چندین نمونه را بدست آورده که شامل صداهایی مشکوک به EVP بوده. هرچند که این صداهای ضبط شده آنچنان شفاف نبودند. یافتهها در مجلهٔ Scientific Exploration در سال ۲۰۰۱ همراه با یک مرور ادبیاتی در این رابطه انتشار یافت.
GSM – اماماس آیاماس – اماماس F – اماماس
پروتکل HTTP , WAP HTTP , SMTP , POP۳ HTTP , SMTP , PAP، اساماس Gate way WAP gateway آیپی based gateway Gateway F – اماماس براساسHTTP وTCP / آیپی رله و یا سرورMMS فقط با یک رله و یا سرور اماماس درگیر است، حتی در ارتباط با اپراتورهای مختلف در کل با رله و یا سرور اماماس درگیر است در کار داخلی با شبکههای دیگر ۲ رله و یا سرورMMS درگیر است سیگنالینگ از SS۷ استفاده نمیشود. از سیگنالینگ SIPاستفاده نمیشود در واسط MM۱ ازSIP استفاده میشود. (بین کامپیوتر کاربر و رله یا سرور اماماس) جهت ارسال تأئیدیهSMS ازSS۷استفاده میشود سرویس فقط اماماس یکپارچه شدنMMS و پیام بیدرنگ تا بحال فقط MMSرا شناخته شده، اما در آینده موارد دیگری خواهد بود آگاه سازی با استفاده از روش فشاری درWAP فرستاده میشود با استفاده از سیگنالینگ SIPفرستاده میشود توسط SMSفرستاده میشود ثبت جهت ثبت فقط بهMMS نیاز دارد جداگانه ثبت اسآیپی وMMS انجام میگیرد توسط شناسه کاربر و کلید عبور قبل از ارسالMMS رمزگذاری اتصال مستقیم بدون رمزگذاری توسط S – CSCFکنترل میشود توسط گذر واژه و شناسه کاربر جدول ۱ – مقایسه GSM – اماماس، آیاماس – اماماس، F – اماماس
جدول شماره ۱ مقایسه بین GSM، آیاماس و ETSI – TISPAN را در مورد سرویس اماماس نشان میدهد. در اماماس به سیگنالینگ شماره ۷ نیازی نیست زیرا SS۷ فقط برای اساماس استفاده میگردد. اما F – اماماس استثناست چون F – اماماس جهت تأئیدیه رسیدن پیام از SMSاستفاده میکند، بنابراین SS۷ هنوز در F – اماماس استفاده میگردد. تا زمانیکه در سیستم GSM از سیگنالینگ اسآیپی استفاده نگردد، آیاماس در واسط MM۱ از آن بهره میگیرد. بنابراین تمامی ارتباطات MM۱ در اماماس از سیگنالینگ اسآیپی استفاده میکنند. آیاماس – اماماس دو رله و یا سرور اماماس درگیر با سیگنالینگ نیاز دارد. این مطلب به مورد عمومی برقراری نشست در آیاماس که در شکل ۳ نشان داده شده، باز میگردد. ویژگی دیگر آیاماس عدم وابستگی آن به تجهیزات و شبکه میباشد، میتواند به انواع مختلف رسانهها و ترتیب شبکهها دسترسی پیدا کند. جهت برخورد مناسب با قابلیت انعطاف آیاماس به دو عدد رله و یا سرور اماماس نیاز است. برخلاف آیاماس، در سیستم GSM هر اپراتور GW را باز نمودهاست. بنابراین هر پیام به سمت GW اپراتور میتواند مستقیماً به ترمینال مقصد حمل شود. به این خاطر است که در سیستمهای GSM فقط یک رله و یا سرور اماماس نیاز است. F – اماماس، به بیان دیگر ساختار مشترک آیاماس را در رابطه با ارتباط با سیستم دیگر پذیرفتهاست مانند شبکه عمومی موبایل زمینی (PLMN). در مورد ثبت و رمزگذاری، آیاماس مجبور است یا اسآیپی یا اماماس را ثبت کند. ثبت اسآیپی جهت دانستن اینکه ترمینال مقصد اماماس را پشتیبانی میکند یا نه، نیاز است، جهت ارسال IM بر روی اماماس نیز به آن نیاز داریم. این سازوکار در سیستمهای GSM تا زمانیکه از سیگنالینگ SIPاستفاده نکنند یافت نمیشود. سیستمهای GSM فقط باید حمل شدن یک اماماس را به سمت دریافت کننده، بدون توجه باینکه دریافت کننده فعال هست یا نه، ثبت کنند. در F – اماماس، مشترکین بایستی شناسه کاربر و گذر واژه خود را تعیین کنند. این عمل در ارتباط به صورت پروتکل نقطه به نقطه و HTTP برطبق استاندارد ETSI انجام میپذیرد. V – نتیجه گیری اهداف آیاماس یکپارچه سازی دو تا از موفقترین فناوریها در مخابرات یعنی موبایل و اینترنت میباشد. این یک مفهوم ترکیبی از آن دو سرویس است، بنابراین مردم آینده، نه تنها از طریق موبایل به مکالمه میپردازند، بلکه از آن، جهت پیام بیدرنگ (IM)، کنفرانس ویدئویی و ویژگی Push to talk استفاده میکنند. مفهوم آیاماس جایگزین شبکه متداول تلفنی (PSTN) میشود و از اینترنت تلفنی به عنوان یک فناوری جدید بهره میبرد. همچنین از دومین سوئیچ پکتی استفاده میکند، در برقراری نشست خود از هیچ عامل اتصال گرا استفاده نمیکند. با آیاماس، در ارتباط دیگر سدی وجود ندارد. مردم هر کجا، مستقل از ساختار شبکه (PSTN، اینترنت، GSM، WLAN و غیره) میتوانند به یکدیگر متصل گردند، همچنین مستقل از لوازم زیرساخت و با ایجاد سرویسهای زیاد ارتباط انسانها با یکدیگر غنی میگردد. پیام اسآیپی در پروتکل اصلی در ورای مفهوم آیاماس میباشد. اسآیپی کاربر را قادر میسازد که توسط صدا، نوشته و یا ویدئو تماس بگیرد. با SIPیکپارچه سازی با خیلی از پروتکلهای آیپی و بسیاری از سرویسهای دیگر در رسانه دیگر، آسان میگردد. TISPAN گروه کاری در ETSI است که به استانداردسازی شبکه نسل آتی (NGN) میپردازد. اهداف NGN چون شبکه جهانی متشکل از بسیاری زیرسیستمها، شامل PSTN و آیاماس و بسیاری دیگر از زیرسیستمها میباشد. تمام ارتباطها براساس فناوریهای آیپی صورت میپذیرد. در NGN بسیاری از زیرسیستمها میتوانند به یکدیگر متصل گردند که این مطلب به علت بازبودن پروتکل، بازبودن GW و چند سرویس بودن بوده و در آینده مشخص میگردد. به هرحال، ETSI – TISPAN هنوز این مفهوم را تحت مطالعه دارد و تا به حال فقط نسخه ۱ NGN تحریر یافتهاست. اماماس به علت توانائیهای آن جهت ارسال پیام چند رسانهای، سرویس آینده ارتباطی خواهد بود. این سرویس جذاب تر، انعطاف پذیرتر و ارزان تر در مقایسه با هر سرویس غیرهمزمان دیگر میباشد. در آیاماس، اماماس میتواند به ترمینالهای دیگر آیاماس حمل و باسرویسهای پیام بیدرنگ یکپارچه گردد. در NGN، فرستادن اماماس از PSTN توسط اماماس ثابت (F – اماماس) یک ویژگی خواهد بود./۱-۳۱/۸
کیفیت خدمات
کیفیت خدمات (به انگلیسی: Quality of service) (مخفف انگلیسی: QoS) کارایی کلی شبکهٔ تلفنی یا رایانه ای را میگویند.
تعریف
در زمینهٔ مکالمه راه دور، کیفیت خدمات برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ توسط اتحادیه بینالمللی مخابرات تعریف شد. کیفیت خدمات تمام وجوه ارتباط را شامل میشود از جمله زمان پاسخ، افت، اکو، فرکانس پاسخ، قطعی و محدودهٔ سیگنال تا نویز.
خطاها
گاهی بستههای اطلاعاتی به خاطر خطای بیت قطع میشوند که به خاطر نویز یا رابط مواصلاتی به خصوص در مورد ارتیاطات بی سیم و یا با کابل مسی طولانی است.
شبکه دیجیتالی خدمات یکپارچه
۱ هدف از سیستمهای سیگنالینگ:
هدف از سیستم سیگنالینگ انتقال اطلاعات کنترلی (بخش سیگنالینگ) بین اعضا در یک شبکه تلفنی است.این اعضاء شامل سوییچها، مراکز اجرایی و بخش data است. این اطلاعات شامل بخش سیگنالی، برای بدست آوردن و پایان دادن به ارتباطات و اطلاعات دیگر از جمله سرویس directory ,credit card و message است.
در ابتدا سیستمهای سیگنالینگ برای تنظیم ارتباطات بین ادارات مخابرات و تجهیزات اولیه و ابتدایی مشتری در آن زمان (CPE) طراحی شده بودند که به منظور نقل و انتقال نه تنها صدا، بلکه همچنین ویدئو یا سیگنالهای data از طریق یک شبکه آنالوگ یا دیجیتال بود.
در سیگنالینگهای اولیه، سیگنالهای کنترلی روی همان مدار که برای مبادله اطلاعات اصلی استفاده میشد "ترافیک کاربر" به کار گرفته میشد.
برای مثال: در سیستمهای آنالوگ قدیمی از سیگنالینگ In-Band استفاده میشد.در سیستمهای سیگنالینگ جدید ss۷ از کانال مجزایی برای اطلاعات سیگنالینگ (کنترلی) استفاده میشود.
این سیستمها سیستمهای "سیگنالینگ کانال مشترک" یا (CCS ) نامیده شدهاند، زیرا یک کانال مجزا برای سیگنالینگ استفاده شده است.بسیاری از مردم به این سیستمهای جدید out-of-Band میگویند.که دارای مزایای بسیاری نسبت به In-Band است و امروزه دو نوع out-of-Band وجود دارد.
SS۷ مثالی از اولین نوع است که : Signalling in Band & physical out of Band نامیده میشود.
مثال دوم ISDN است که : logical out of Band & physical in Band نامیده میشود که ترافیک کاربر و سیگنالینگ "کنترلی" روی یک کانال فیزیکی مشترک هستند.اما بخشی از پهنای باند تنها برای از ظرفیت کانال تنها برای ترافیک سیگنال رزرو شده و باقیمانده از ترافیک کاربر رزرو شده است. ( ترافیک کاربر مثل تماس تلفنی و ترافیک سیگنالینگ شامل اطلاعات کنترلی است.)
در ISDN از اصطلاحات کانال B برای توضیح کانال مشترک و اصطلاح کانال D برای توضیح کانال سیگنالینگ استفاده میشود.
پیششماره تلفن
پیششماره تلفن، کدی رقمی است که در ارتباطات تلفنی برای محدودههای مکانی تعیین میشود.
پیششماره سه گونهاست:
پیششماره شهری:این پیششماره در سیستم تلفن ثابت برای مناطق مختلف یک شهر استفاده میشود. معمولاً سه یا چهار رقمی است. بطور مثال پیش شماره ۸۸۷۳ چهار رقم اول بسیاری از شماره تلفنهایی است که در محله عباس آباد تهران قرار دارند. این پیششماره بخشی جداناشدنی از شماره تلفن اصلی است و در شماره گیری این پیش شمارهها همیشه استفاده میشوند.
پیششماره بین شهری:این پیششماره برای مناطقی که وسعت شان در حدود یک شهر است در نظر گرفته میشود. این پیش شمارهها با یک صفر شروع میشوند. تعداد رقمهای این پیش شماره متفاوت است مثلاً در ایران این پیششماره بدون در نظرداشت صفر اول آن بین دو تا چهار رقم است.
در شماره گیری از شهری به شهری دیگر این پیش شماره حتماً باید پیش از شماره تلفن اصلی شماره گیری شود.
پیششماره بینالمللی: این پیش شماره برای کشورها در نظر گرفته شدهاست. با دو صفر شروع میشود و بدون در نظر داشت دو صفر اول آن بین یک تا چهار رقم متغیر است. شمارههای یک رقمی و دو رقمی بیشتر به کشورهای با سابقه جهان تعلق دارند و شمارههای سه تا چهار رقمی به کشورهایی که جدید التاسیس هستند.
در شماره گیری از کشوری به کشور دیگر باید این کد حتماً اول شماره گیری شود.
در شماره گیری بین الملی ابتدا باید پیششمارهٔ بین الملی را شماره گیری کرد سپس پیششماره بین شهری بدون صفر آن و سپس شماره تلفن اصلی که شامل پیششمارهٔ شهری میشود.
یک نمونه:فرض کنیم یک شماره تلفن بصورت ۰۰۹۸۴۵۲۳۲۲xxxx داریم (xها میتوانند هر عدد یک رقمی ای باشند). در این شماره که میتوان آنرا بصورت ۰۰۹۸-۴۵۲-۳۲۲-xxxx نوشت: به طور مثال:
۰۰۹۸: پیششمارهٔ بینالمللی کشور ایران است.
٠٢١: پیششمارهٔ شهر تهران است.
٠4١: پیششمارهٔ شهر تبریز است.
٠٢٨: پیششمارهٔ شهر قزوین است.
٠٢٦: پیششمارهٔ شهرستان کرج است.
٠44:پیششمارهٔ شهرستان مهاباد است.
xxxx: که میتواند هر عدد چهار رقمی ای باشد به همراه پیششماره شهری شماره تلفن اصلی مشترک مخابراتی است.
مجله فنی آزمایشگاههای بل
مجله فنی آزمایشگاههای بل (Bell Labs Technical Journal) مجلهای است که به طور اختصاصی برای دانشمندان آزمایشگاههای بل تهیه میشود. این مجله هر سه ماه یکبار به وسیلهٔ انتشارات جان وایلی در کشور آمریکا منتشر میگردد.
صنعت موبایل در ایالات متحده
.
تاریخچه
نسل اول خدمات تلفنهای همراه (1G) برای اولین بار در سال ۱۹۸۳ در شیکاگو راه اندازی شد.
اپراتورهای خدمات بیسیم
اپراتورهای ملی
در حال حاضر چهار شرکت در ایالات متحده وجود دارند که خدمات تلفن همراه را در سراسر این کشور ارائه میکنند. دو تای آنها یعنی AT&T و T-Mobile خدماتی را با استفاده از استاندارد GSM ارائه میکنند، در حالیکه دو تای دیگر یعنی Verizon و Sprint اصولاً از CDMA استفاده میکنند.
Verizon / ورایزون بی سیم:
ورایزون که مقر آن در Basking Ridge نیوجرسی میباشد در واقع سرمایه گزاری مشترکی از ارتباطات ورایزون و وودافون است که خدمات 2G را با استفاده از cdmaOne و خدمات 3G را با استفاده از cdma2000 و خدمات 4G را با استفاده از LTE ارائه میکند.
AT&T Mobility:
AT&T موبیلیتی که مقر آن در آتلانتا، جورجیا میباشد، دارای شبکهٔ بی سیم Cingular میباشد و خدمات 2G را با استفاده از تکنولوژی GSM، خدمات 3G را با استفاده از W-CDMA و خدمات 4G را با استفاده از تکنولوژی HSPA+ و LTE ارائه میکند.
سازمان Sprint:
سازمان Sprint، که مقر آن در پارک Overland، کانزاس میباشد، خدمات 2G را با استفاده از cdmaOne، خدمات 3G را با استفاده از تکنولوژی CDMA2000 و خدمات 4G را با استفاده از WiMAX و LTE ارائه میکند.
T-Mobile:
T-Mobile آمریکا، که مقر آن Bellevue واشنگتن است در واقع یک شرکت وابسته به T-Mobile بینالمللی AG در آلمان است. T-Mobile در ایالات متحده، خدمات 2G را با استفاده از GSM، خدمات 3G را با استفاده از W-CDMA و خدمات 4G را با استفاده از HSPA+ ارائه میکند.
مدار الکترونیکی
مدارهای الکترونیکی (به انگلیسی: Electronic circuit) به همراه مدارهای الکتریکی دو دستهٔ کلی از مدارات بهشمار میروند. در مدارهای الکتریکی محیط حرکت الکترون و به طور کلی جنس تشکیل دهنده اجزا مدار به هیچ عنوان اهمیت ندارند، بلکه، رابطه ریاضی بین ولتاژ و جریان این اجزای الکترونیکی مهم هستند. در حقیقت، در تحلیل این مدارها کمتر به ساختمان این قطعات توجه میشود.
برعکس مدارهای الکتریکی، مدارهای الکترونیکی علاوه بر رابطه ریاضی ولتاژ و جریان قطعه، به محیط عبور الکترون توجه کرده و در کل این جنس و نحوه ساخت اجزا است که خیلی اهمیت دارد. در تحلیل برخی از مدارهای الکترونیکی چون معادلات دیفرانسیل بسیار سخت و پیچیده ایجاد میشوند غالبا از تقریب برای قسمتهای الکترونیکی استفاده میشود.
مدارهای الکترونیکی خود به دو دستهٔ دیجیتال (رقمی) و آنالوگ (قیاسی) تقسیم میشوند. دردستهٔ رقمی منظور از رقم صفر ویک است که صفر به معنی صفر منطقی و یک یعنی یک منطقی که صفر یعنی صفر ولت ویک یعنی پنج ولت.
مدار الکتریکی
مدارهای الکتریکی از بههم پیوستن المانهای الکتریکی یا غیر فعال (مقاومت، خازن، سلف، لامپ، و ...) یا المانهای الکترونیکی یا فعال (دیود، ترانزیستور، IC، و ...) یا ترکیبی از آن دو بوجود میآید به طوری که حداقل یک مسیر بسته را ایجاد کنند و جریان الکتریکی بتواند در این مسیر بسته جاری شود.
اگر عناصر تشکیل دهندهٔ مدار الکتریکی باشند، مدار الکتریکی نامیده میشود، و اگر عناصر الکتریکی و الکترونیکی باشند، مدار الکترونیکی است .
هر مدارالکتریکی از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
یک منبع تغذیهالکتریکی مانند باتری یا ژنراتور
سیمهای رابط: سیمها یا نوارهای ارتباط دهنده مدار، از یک ماده رسانای الکتریسیته خوب مانند مس تشکیل میشوند.
مصرف کننده یا بار: وقتی میگوییم یک مدار الکتریکی تشکیل شده است، که اتصال دهندهها و سایر قطعات، یک حلقه بسته را بوجود آورده باشند. تنها در این صورت است که جریان برق برقرار میشود.
المانهای مداری: همچون خازن، مقاومت، سلف، ترانسفورماتور، دیود
خدمات هدایت تماس
(خدمات) هدایت تماس (به انگلیسی: call forwarding یا call diversion) نوعی پردازش تماس است که به کاربر امکان میدهد تماسهای تلفنی را بهطور خودکار به تلفن یا افزارۀ دیگری، مانند سامانۀ پست صوتی، هدایت کند.
برابرهای فارسی
هدایت تماس برابرنهادۀ فرهنگستان است در ایران برای بیان این مفهوم بیشتر اصطلاح دایوِرت (کردن) به کار میرود. گوشیهای مختلف از برابرهای فارسی دیگری هم برای آن بهره گرفتهاند؛ برای نمونه در گوشیهای سونی اکسپریا اصطلاح انتقال تماس (به دیگری) به کار رفته است.
روش کاربرد برابر فارسی فرهنگستان در جملهها:
«خطّ قبلیام را هدایت کردم روی خطّ جدیدم.»
به جای
«خطّ قبلیام را دایورت کردم روی خطّ جدیدم.»
این مفهوم در فارسی عامیانه به شکل دیگری هم بیان میشود. با الگو گرفتن از اصطلاح عامیانۀ «خط روی خط افتادن»، که بیانگر یکی از اختلالهای ارتباطی است، گاهی به جای جملهای مانند:
«خطّ قبلیام را دایورت کردم روی خطّ جدیدم.»
گفته میشود:
«خطّ قبلیام را انداختم روی خطّ جدیدم.».
اوکی کیباتارو
اوکی کیباتارو کارآفرین، مهندس و بازرگان ژاپنی بود، که در سال ۱۸۸۱ شرکت اوکی الکتریک اینداستری را در میناتو، توکیو تاسیس نمود.
جهتیابی با نشانههای طبیعی
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.
هرگونهای از درختان برشها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر میگذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روشها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابلملاحظهای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگلهای انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روشها کارا نخواهند بود. اگر از علامتهای طبیعی استفاده میکنید، برای تصمیمگیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که میتوانید پیدا کنید.
بسیاری از روشهای زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
۱- جهتیابی با خزهها و گلسنگها: سمت شمالی درختان و تختهسنگها، گلسنگها و خزههای بیشتری دارد؛ چرا که نمناکتر و مرطوبتر از سمت جنوبی آنهاست.
خزه در جایی رشد میکند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محلهای خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزهها معمولاً بیشتر در این سمت میرویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمیدهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزهها رطوبت مهمتر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگلها و بیشههای مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همهطرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کردهاست). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزهای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکانهای سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهتیابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمتشان شاخوبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد میکنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت میکند. این درختها در جنوب بیشتر دیده میشوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازکتر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان میدهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخههای جنوبی اکثر درختان افقیتر و شاخههای شمالی عمودیترند.
در کوههای سنگی، کاجهای انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی میرویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیبهای جنوبی تپهها میرویند و سراشیبهای شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سستتر و توخالیتر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفتتر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپهها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهتیابی با تنهٔ درختان بریدهشده: اگر مقطع درخت بریدهشدهای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت میباشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دایرههای نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیکتر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقههای سنی درخت به هم نزدیکتر باشد سمت شمال را مشخص میکند، و سمتی که خطوط حلقههای سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان میدهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهتیابی به کمک گلها و گیاهان: گیاهان، و گلهای درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهتیابی اشتهار یافتهاند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهتگیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطبنما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» میخوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهتیابی استفاده میکردهاند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهتیاب است. این گیاه که در سرزمینهای گرم و خشک میروید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخههایش شرقی-غربی اند.
همانطور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را میتوان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روشهای دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهتیابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که میوزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقهای باد غالب و برجستهای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانیتر بوده و در جهت خاصی میوزد. با دانستن جهت بادهای غالب میتوانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیدهاست، نامگذاری میکنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب میوزد.
برای جهتیابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق میوزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهتهای اصلی هم به سادگی یافته میشوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقهتان را نمیدانید، اطلاعات زیر ممکن است کمککار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب میوزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق میوزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقهای باد غالب ویژگیهای خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر میکند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برفهای باد آورنده و در جهت علفهای بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقهاست. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شدهاند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیدهاست.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کردهاست.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخههای جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخهها و برگها را زیاد میکند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخههای جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافتههای خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابانها، و امواج پستی-بلندیهای برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان میدهند. البته گاه به خاطر آنکه این موجها خیلی کوچکاند و از چند سانتیمتر تجاوز نمیکنند، برای یافتن باد غالب نمیتوانند کمککار باشند، زیرا میتوانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابانها انواع مختلف تلماسهها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان میسازد؛ همچنین در مورد تلیخهای قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برفاند، باد غالب تودههای برف را میراند و آنها را تبدیل به تلهای برآمدهای میسازد. این تلها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل میشوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل میکند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوساند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا میوزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا میوزد. نسیم مشابهی در درهها و کوهها میوزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن میگیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره میوزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهتمان است، میتوانیم جهتهای اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال میآید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب میآید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان میکنید که بادی که در لحظه میوزد باد غالب منطقهاست، میتوانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان میتوانید جهت باد را بفهمید.
میتوانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ بهویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده میشوند.
در روی دریا و اقیانوسها بادهای غالب دارای ویژگیها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهتیابی به کمک رودخانهها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
۷- جهتیابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچهها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق میریزند. مورچهها چنین میکنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند، تا راحتتر کار خود را انجام دهند.
مورچهها خانههای خود(مورتپهها) را بر روی شیبهای جنوب شرقی میسازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمتها میتابد. آنها مورتپههای خود را نزدیک درختان و صخرههای جنوبی و جنوب شرقی بنا میکنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچهای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح میدهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانهبهسر) معمولاً حفرههایش را در سمت شرقی درخت حفر میکند.
سنجابها هم معمولاً در سوراخهای سمت شرقیِ درختان خانه و لانه میگزینند.
۸- جهتیابی به کمک خانههای شهری: امروزه معمولاً خانهها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب میسازند؛ یعنی نسبت به جهتهای اصلی مورب نمیسازند. این میتواند در تنظیم صحیح جهتها و تصحیح روشهای تقریبی بالا کمککار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشدهاست.
قطب مغناطیسی شمال
قطبهای مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) میشوند.
عقربه قطبنما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطبهای مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش میگیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (بهجز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطبهای مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر میکنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بودهاست. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطبهای مغناطیسی یک دور کامل میزنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابهجا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبههای مغناطیسی موضعی و منطقهای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطبنما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربهاش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن میتواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطبنما باید مطمئن شویم که از اشیای انحرافدهنده آن، بهطور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبههای مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکانهایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطبنما نشان میدهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم مینامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفتهاند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطبنما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسبتر میدانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاریهای مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیتهای مغناطیسی خورشید تغییر میکند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده میشوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور میکند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطبنما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر میتوان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشههای توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشهها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط همارز چاپ شده و یا موجود در وبگاهها، که میل مغناطیسی را نشان میدهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر میکند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکانهای مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بودهاست، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یکدهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا میکند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمیرسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویهای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.