آیا میدانستید 4
آیا میدانستید که : الماس سخت‌ترین مادهٔ شناخته‌شده است؟
آیا میدانستید که : دهانه‌ای را بر روی مریخ به افتخار رابرت آنسون هاین‌لاین نویسندهٔ آمریکایی سبک علمی–تخیلی، «هاین‌لاین» نامگذاری کرده‌اند؟
آیا میدانستید که : زهره قایینی تنها ایرانی است که تاکنون به ریاست هیئت داوران جایزه جهانی هانس کریستین آندرسن برگزیده شده‌است؟
آیا میدانستید که : آب خالص بیشترین چگالیش را که برابر ۱ گرم بر سانتیمتر مکعب است در دمای ۳٫۹۸ درجه سلسیوس به‌دست می‌آورد؟
آیا میدانستید که : در میان دلفین‌ها رفتارهای همجنسگرایانه وجود دارد و دلفین‌های پوزه‌بطری به صورت متناوب با هم‌جنسان خود معاشقه و نزدیکی می‌کنند؟
آیا میدانستید که : به‌گفته داریوش مهرجویی، داستان فیلم هامون با الهام از بوف کور صادق هدایت نوشته شده است؟
آیا میدانستید که : نخستین مداد به‌شکل امروزی، در سال ۱۵۶۰ توسط یک زن و شوهر ایتالیایی با قرار دادن یک تکه گرافیت میان دو تکه چوب سرو اختراع شد؟
آیا میدانستید که : اسحاق نیوتن هنگام تولد کودکی زودرس و بقدری نحیف بود که پزشکان به زنده‌ماندن او امید چندانی نداشتند؟
آیا میدانستید که : در پوست زرافه دست‌کم ۱۱ مادهٔ شیمیایی معطر وجود دارد که مواد شیمیایی معطر روی پوست نرها نسبت به ماده‌ها بوی قوی‌تری دارد؟
آیا میدانستید که : خرچنگ عنکبوتی ژاپنی گونه‌ای خرچنگ است که طول پاهایش به ۳٫۷ متر می‌رسد؟
آیا میدانستید که : فرانکلین دلانو روزولت سی و دومین رئیس‌جمهور آمریکا به علت بیماری فلج اطفال از کمر به پایین فلج شده و قادر به راه رفتن نبود؟
آیا میدانستید که : در صورت برقراری تماس بین دو قطعه فلز با سطوح کاملاً تمیز و صاف در خلأ، دو تکه فلز بر اثر پدیدهٔ جوش سرد کاملاً به هم پیوند خورده و مانند یک قطعه درمی‌آیند؟
آیا میدانستید که : عبدالله موحد با ۶ مدال طلای جهان و المپیک در جایگاه نخست فهرست مشاهیر کشتی ایران و جایگاه یازدهم تالار مشاهیر کشتی آزاد فیلا قرار دارد؟
آیا میدانستید که : نوشتن رمان شب‌زنده‌داری فینگن‌ها توسط جیمز جویس هفده سال به طول انجامید؟
آیا میدانستید که : جیمز کامرون کارگردان اولین و دومین فیلم پرفروش تاریخ (آواتار و تایتانیک) است؟
آیا میدانستید که : نخستین اجرا از اپرای لا تراویاتای جوزپه وردی، شکستی بزرگ بود؟
آیا میدانستید که : آبشار یخی دماوند از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه است؟
آیا میدانستید که : دارابی بزرگترین میوه از سرده مرکبات است؟
آیا میدانستید که : بابا لنگ‌دراز، منتشر شده در ۱۹۱۲، رمانی نامه‌نگارانه نوشته جین وبستر، نویسنده آمریکایی است؟
آیا میدانستید که : موزونه چاریوا نخستین زنی است که برای تاجیکستان در المپیک مدال آورده‌است؟
آیا میدانستید که : ترانهٔ مرا ببوس اثری با صدای حسن گل‌نراقی و شعر سروده حیدر رقابی عنوان تصنیف محبوبی در ایران است؟
آیا میدانستید که : قنات دوطبقه مون در شهرستان اردستان تنها قنات دوطبقه جهان می‌باشد که ۸۰۰ سال پیش احداث شده است؟
آیا میدانستید که : دانمارک فاقد کوهستان است و بلندترین نقطه آن ۱۷۰٫۸۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد؟
آیا میدانستید که : پردیس ثابتی از سوی شبکه خبری سی‌ان‌ان به عنوان «یکی از ۸ نوابغی که دنیای ما را متحول خواهند ساخت» معرفی شده‌است؟
آیا میدانستید که : جعفر سلماسی نخستین مدال‌آور ایران در بازی‌های المپیک بود؟
آیا میدانستید که : مصرف عسل برای کودکان زیر دو سال به دلیل ایجاد سم بوتولینوم، خطرناک است؟
آیا میدانستید که : بزرگترین آشیانه درختی پرنده‌ساز شناخته‌شده را یک جفت عقاب سر سفید در فلوریدای آمریکا ساخته‌اند؟
آیا میدانستید که : لیفن آلوده‌ترین شهر دنیا، در استان شانشی چین واقع شده‌است؟
آیا میدانستید که : قانون حمورابی نخستین سند شناخته شده‌ای‌ست که در آن یک فرمانروا به اعلان عمومی یک مجموعه کامل قوانین برای ملت خود اقدام می‌کند؟
آیا میدانستید که : پینا کولادا نوشیدنی رسمی پورتو ریکو است؟
آیا میدانستید که : سرو ابرکوه با ۴۸۰۰ سال قدمت دومین درخت کهنسال در جهان و یکی از آثار طبیعی ملی ایران است؟
آیا میدانستید که : دکتر ابوالقاسم بختیار، از بنیانگذاران و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، در جوانی دست‌فروشی می‌کرد. در ۳۹ سالگی وارد دبیرستان شد و در ۵۵ سالگی تحصیل پزشکی را به پایان رساند؟
آیا میدانستید که : ژوزف نیسه‌فور نیپس نخستین عکاس تاریخ است؟
آیا میدانستید که : هستهٔ ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک، سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد؟
آیا میدانستید که : طاووس، نماد طایفه یزیدیه است. یزیدیان معتقدند که طاووس نماد «فرشته اعظم» است؟
آیا میدانستید که : تکوما گل ملی کشور باهاما است؟
آیا میدانستید که : اندازهٔ کدو تنبل می‌تواند بسیار بزرگ شود. بزرگترین کدو تنبل جهان وزنی بیش از ۸۰۰ کیلوگرم داشته‌است؟
آیا میدانستید که : مریل استریپ با ۱۸ نامزدی اسکار و ۲۸ نامزدی گوی طلایی رکورددار بیشترین تعداد نامزدی برای این جوایز است؟
آیا میدانستید که : در هند ۴۲۸ زبان وجود دارد که ۴۱۵ زبان زنده هستند و کاربرد دارند و ۱۳ زبان امروزه منسوخ شده‌است؟
آیا میدانستید که : به افتخار کورت وانگات نویسنده علمی–تخیلی، سیارک ۲۵۳۹۹ را «وانگات» نامیدند؟
آیا میدانستید که : کلبه عمو تام نوشتهٔ هریت بیچر استو، تأثیر زیادی بر جنگ داخلی آمریکا و برده‌داری در آمریکا گذاشت؟
آیا میدانستید که : نان برنجی، اصلی‌ترین ره‌آورد کرمانشاه، در هفتمین اجلاس سراسری شورای سیاستگذاری ثبت آثار معنوی کشور که در شهر شاهرود برگزار شد، به ثبت ملی رسید؟
آیا میدانستید که : جنین سپیداج حتی پیش از به دنیا آمدن قادر به مشاهده دنیای پیرامون خود است؟
آیا میدانستید که : در برخی از خفاش‌ها ماده‌ها رویداد لقاح را عقب می‌اندازند به این معنی که برای مدتی، گاهی تا چند ماه پس از جفت‌گیری، سلول مردانه را دست‌نخورده در بدن خود نگه می‌دارند و در هنگام مناسب آن را با سلول زنانه تماس می‌دهند؟
آیا میدانستید که : گودال شنا از شاهکارهای توماس ایکینز دانسته میشود؟
آیا میدانستید که : سامسون‌خان و هزاران نفر پناهنده روس، در جنگهای ایران و روسیه بنفع ایران جنگیدند؟
آیا میدانستید که : وینستون چرچیل، نخست‌وزیر بریتانیا به‌خاطر نوشته‌هایش (به‌ویژه جنگ جهانی دوم) جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۳ را دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : آخوندک ماده پس از جفت‌گیری جنس مخالف خود را می‌خورد؟
آیا میدانستید که : در شرایط مناسب، فلز پالادیم توانایی جذب هیدروژن را تا ۹۰۰ برابر حجم خود دارد؟
آیا میدانستید که : یکی از روش‌هایی که روانشناسان برای درمان اختلالات روانی و جسمی کودکان و بزرگسالان از آنها بهره می‌برند کتاب درمانی است؟
آیا میدانستید که : کاخ گلستان در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم‌پن، پایتخت کامبوج، در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید؟
آیا میدانستید که : ونسان ون گوگ نقاش نامدار هلندی در زمان حیاتش در گمنامی به‌سر می‌برد و در تمام طول عمر خود تنها یک تابلو یعنی تاکستان سرخ را فروخت؟
آیا میدانستید که : اقلیم مدیترانه‌ای علاوه بر سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه در بخش‌هایی از کالیفرنیا، استرالیای غربی و جنوبی، جنوب غربی آفریقای جنوبی و مرکز شیلی نیز وجود دارد؟
آیا میدانستید که : عبارت رایج برای سلام گفتن بین یهودیان شلوم علیخم است که مشابه سلام علیکم مسلمانان است؟
آیا میدانستید که : کولوسئوم یکی از عجایب هفتگانه جدید به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که : طه حسین نویسنده و سخنور نابینای مصری از پیشگامان جنبش نوگرایی در مصر بود که در ۱۹۵۰ وزیر آموزش و پرورش مصر شد و آموزش همگانی را آزاد و رایگان کرد؟
آیا میدانستید که : نخستین باغ‌وحش به سبک جدید در ایران در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار احداث شد؟
آیا میدانستید که : قوی‌ترین میکروسکوپ الکترونی دنیا توان نمایش ذراتی به اندازه ۵۰ پیکومتر و تصاویری از اجزای اتم و حرکت اتم‌ها را دارد؟
آیا میدانستید که : رنگین‌کمان گاهی و به ندرت در موقع طلوع یا غروب خورشید تشکیل میشود؟
آیا میدانستید که : پزشکی در کشور آلمان بیمار خود را بر اساس قسمتی از مجموعه تلویزیونی دکتر هاوس درمان کرد؟
آیا میدانستید که : آشا بهوسله با داشتن بیش از ۱۱۰۰۰ عنوان ترانه ضبط شده رکورددار خوانندگی بیشترین ترانه در تاریخ است؟
آیا میدانستید که : ویلم-الکساندر نخستین پادشاه هلند پس از ۱۲۳ سال حکومت سه ملکه در این کشور است ؟
آیا میدانستید که : موزه لوور پربازدیدترین موزه جهان است؟
آیا میدانستید که : عظیم قیچی‌ساز تنها هیمالیانورد ایرانی است که توانسته به سیزده قلهٔ بالای هشت هزارمتری صعود کند؟
آیا میدانستید که : یک سال پس از کشته شدن بابک خرمدین، ۳۰ هزار نفر از خرمدینان به فرماندهی نرسه بر نیروهای خلیفه معتصم پیروز شدند؟
آیا میدانستید که : استیون هاوکینگ فیزیکدان، کیهان‌شناس، و نویسندهٔ بریتانیایی، مبتلا به بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بوده و توانایی هیچ نوع تحرکی و حتی سخن گفتن را نیز ندارد؟
آیا میدانستید که : مرتضی مهرزاد با قد ۲۴۶٫۴ سانتیمتر به عنوان بلندترین مرد ایران شناخته میشود؟
آیا میدانستید که : مایکل فلپس شناگر آمریکایی، دارندهٔ ۲۲ مدال المپیک و پرافتخارترین قهرمان تاریخ بازی‌های المپیک است؟
آیا میدانستید که : دانشنامه بروک‌هاوس آلمانی، ورزش زورخانه‌ای را در کتاب اصلی و جلد ویژه ورزش، «قدیمی‌ترین ورزش بدن‌سازی جهان» معرفی می‌کند؟
آیا میدانستید که : والت دیزنی با دریافت ۲۲ جایزهٔ آکادمی و ۴ جایزهٔ افتخاری آکادمی، رکورددار دریافت جایزهٔ اسکار است؟
آیا میدانستید که : کره جواهرنشان، ۵۱٬۳۶۶ قطعه جواهر نصب شده بر روی یک کره ۳۴ کیلوگرمی به قطر ۶۶ سانتیمتر، از طلای ناب است؟
آیا میدانستید که : سیارک ۳۰۹۵ عمر خیام به افتخار عمر خیام دانشمند و شاعر ایرانی نامگذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : باران منجمد نوعی باران است که به هنگام برخورد به سطح زمین بلافاصله منجمد میشود؟
آیا میدانستید که : خدیجه آزادپور نخستین زن ایرانی است که در تاریخ بازی‌های آسیایی موفق به کسب مدال طلای انفرادی شده است؟
آیا میدانستید که : زبان گنجشک گل ملی کشور سوئد است؟
آیا میدانستید که : درویش‌خان اولین قربانی سانحه رانندگی در ایران است؟
آیا میدانستید که : لوسی هابز تیلر نخستین زن در آمریکا بود که در رشته دندان‌پزشکی مدرکی دانشگاهی دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : بویایی‌پریشی، آسیب، اختلال یا سوء تعبیر حس بویایی است؟
آیا میدانستید که : مجله تایم ملاله یوسف‌زی را بعد از باراک اوباما، دومین شخصیت برتر جهان در سال ۲۰۱۲ نامید؟
آیا میدانستید که :ناهم‌رنگی عنبیه می‌تواند ارثی یا ناشی از موزاییسم ژنتیکی، آسیب یا بیماری باشد؟
آیا میدانستید که :در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، کشور غنا برای جلوگیری از اخلال در پخش مستقیم بازی‌های تیم ملی این کشور از ساحل عاج برق قرض گرفت؟
آیا میدانستید که :الینور اوستروم نخستین و تنها زنی است که جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرده‌است؟
آیا میدانستید که :علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به زنده در ایران را انجام داد؟
آیا میدانستید که :چوب زغال‌اخته بدلیل داشتن چگالی بالا در آب غوطه ور نمی‌شود؟
آیا میدانستید که :انیاک نخستین رایانه‌ای بود که با ۳۰ تن وزن قادر به انجام سیصد عمل ضرب در ثانیه بود؟
آیا میدانستید که :بیابان قره‌قوم ۷۰ درصد ازکشور ترکمنستان را پوشانده است؟
آیا میدانستید که :دریای نور درشت‌ترین و زیباترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و یکی از گوهرهای معروف جهان است؟
آیا میدانستید که :تئودور میمن، فیزیکدان آمریکایی سازندهٔ اولین لیزر در جهان است؟
آیا میدانستید که :جان فورد با بردن چهار اسکار بهترین کارگردانی از مجموع پنج نامزدی، در این بخش رکورددار است؟
آیا میدانستید که :نخستین ماشین ظرف‌شویی کارا توسط جوزفین کاکرن در سال ۱۸۸۶ میلادی اختراع شد؟
آیا میدانستید که :سوئیس دارای سابقهٔ طولانی بی‌طرفی در مناسبات جهانی است، و از سال ۱۸۱۵ تاکنون وارد هیچ جنگی نشده‌است؟
آیا میدانستید که :پس از این که ساحل عاج به جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ صعود کرد، دیدیه دروگبا از طرفین جنگ درخواست کرد تا سلاح‌های خود را زمین بگذارند؛ درخواستی که منجر به پایان جنگ داخلی پنج ساله در آن کشور شد؟
آیا میدانستید که :قنات قصبهٔ گناباد بزرگترین و کهن‌ترین کاریز جهان است؟
آیا میدانستید که :دریاچه کاریبا، پرآب‌ترین دریاچه سد جهان، واقع در مرز کشورهای آفریقایی زامبیا و زیمبابوه است؟
آیا میدانستید که :سنگ آذرخشی نوعی شیشهٔ طبیعی است؟
آیا میدانستید که :تندیس آزادی یکی از یادبودهای ملی ایالات متحده آمریکا است؟
آیا میدانستید که :حرارت جریان آب گرم گلف استریم مساوی حرارتی است که از سوزاندن دو میلیون تن زغال بدست می‌آید؟
آیا میدانستید که :زباله‌دان بزرگ اطلس شمالی یکی از بزرگترین زباله‌دان‌های پلاستیک جهان است و در اقیانوس اطلس ایجاد شده است؟
آیا میدانستید که :سیارک ۵۹۲۳۹ ابن هیثم به افتخار ابن هیثم دانشمند ایرانی نامگذاری شده است؟
آیا میدانستید که :در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۵، کانادا چهارمین کشور و نخستین کشور در قاره آمریکا گردید که ازدواج همجنس‌گرایان را در سطح ملی قانونی کرد؟
آیا میدانستید که :ایرباس ای۳۸۰ بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان است؟
آیا میدانستید که :اندرو وایلز پس از سیصد سال موفق به اثبات قضیه آخر فرما شد؟
آیا میدانستید که :خفاش‌ها با داشتن ۱٬۲۴۰ گونه، روی هم رفته حدود ۲۰ درصد از گونه‌های پستانداران را از آن خود کرده‌اند؟
آیا میدانستید که :الکسی لئونوف کیهان‌نورد روسی، نخستین انسانی است که اقدام به راهپیمایی فضایی کرده است؟
آیا میدانستید که :نیوتایموری نام گونه‌ای از خوردن سوشی است که در آن غذا را روی بدن یک زن برهنه می‌چینند و از روی بدن او صرف می‌کنند؟
آیا میدانستید که :جک‌فروت بزرگترین میوه درختی جهان است؟
آیا میدانستید که :مهرشاد نراقی تنها موتورسوار در تاریخ ایران است که موفق شده است در سه کلاس ۱۲۵سیسی، ۲۵۰سیسی، ۴۵۰سیسی همزمان قهرمان ایران شود؟
آیا میدانستید که :درختان غول جزو بزرگترین درختان هستند و میانگین بیشینه ارتفاعشان به ۵۰ تا ۸۵ متر می‌رسد؟
آیا میدانستید که :در مارس ۱۸۴۸ به دلیل جمع شدن یخ‌ها، راه آبشارهای نیاگارا بسته شد و به مدت ۳۰ تا ۴۰ ساعت هیچ آبی از آنها نگذشت؟
آیا میدانستید که :از محمد مهروان طراح بزرگ تمبر ایران، تمبرهای زیبایی (حدود ۴۰۰۰ اثر هنری) بر جای مانده‌است؟
آیا میدانستید که :سنگ خارا از سنگین‌ترین سنگ‌ها با چگالی ۲٫۷۵ گرم بر سانتیمتر مکعب می‌باشد؟
آیا میدانستید که :سیارک ۱۷۷۴۴ در سال ۱۹۹۸ به نام جودی فاستر نامگذاری شد؟
آیا میدانستید که :در سال ۲۰۱۲ بقایای آتش افروخته‌شده توسط نوعی انسان در حدود یک میلیون سال پیش در غار واندرورک یافت شد؟
آیا میدانستید که :شازده کوچولو پرفروشترین کتاب تک جلدی فرانسوی زبان دنیا است؟
آیا میدانستید که :لاکی دایمند ریچ در رکوردهای جهانی گینس رکورددار بیشترین خالکوبی بدن (۱۰۰٪) می‌باشد؟
آیا میدانستید که :اوتسی مرد یخی قدیمی‌ترین مومیایی است که تاکنون در اروپا پیدا شده است؟
آیا میدانستید که :شکر قهوه‌ای یا شکر سرخ قند نیشکر است که سرخ یا قهوه‌ای رنگ است؟
آیا میدانستید که :منظور از جهش ژنی، هرگونه تغییر در ساختمان اسیدهای نوکلئیک تشکیل دهنده ماده وراثتی موجود زنده است که باعث تغییرات فنوتیپی میشود؟
آیا میدانستید که :فزون‌واقع‌نمایی به سبکی در نقاشی و تندیس‌گری گفته میشود که یک عکس یا نمونهٔ واقعی را با جزئیات دقیق تداعی کند؟
آیا میدانستید که :خمرهای سرخ به رهبری پل پوت نزدیک به دو میلیون نفر از جمعیت هشت میلیون نفری کامبوج را در کشتزارهای مرگ به قتل رساندند؟
آیا میدانستید که :سم عنکبوت سرگردان برزیلی می‌تواند در درمان اختلال نعوظ استفاده شود؟
آیا میدانستید که :پس از نبرد آوارایر میان رزم‌آوران ساسانی و ارمنیان، از وارتان مامیگونیان به عنوان قهرمان ملی ارمنستان یاد میشود؟
آیا میدانستید که :سگ آبی جانور ملی رسمی کشور کانادا از سال ۱۹۷۵ به این سو است؟
آیا میدانستید که :خوانش‌پریشی موجب اختلال در روان‌خوانی و یا درک مطلب میشود؟
آیا میدانستید که :برج ایفل توسط ۲۰٬۰۰۰ لامپ در شب نورپردازی میشود که از فاصلهٔ ۸۰ کیلومتری قابل مشاهده است؟
آیا میدانستید که :نیروگاه دماوند در استان تهران، بزرگترین نیروگاه سیکل ترکیبیِ خاورمیانه است؟
آیا میدانستید که :چشمه دیمه در استان چهارمحال و بختیاری، از گواراترین آب‌های جهان است و دارای خواص درمانی از قبیل جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه است؟
آیا میدانستید که :آلثینگی نخستین نمونه از مجلس‌های قانون‌گذاری امروزین است؟
آیا میدانستید که :مظفرالدین‌شاه قاجار نخستین پادشاه ایران است که نظام مشروطه را تجربه کرده و آخرین پادشاهی می‌باشد که در ایران درگذشته است؟
آیا میدانستید که :خرس آبی توانایی دارد ۱۰ سال بدون آب و غذا و در شرایط دمایی بسیار سرد و گرم زندگی کند؟
آیا میدانستید که :وین، بهترین شهر جهان بر پایه کیفیت زندگی در سال ۲۰۱۳ میلادی بوده است؟
آیا میدانستید که :محمدنبی سربلوکی، شیمی‌دان ایرانی، کاشف دندروزوم است؟
آیا میدانستید که :کریستوفر واکن پیش از بازیگری تربیت‌کننده شیر در یک سیرک بود؟
آیا میدانستید که :غار ماهی‌کور غاری در استان لرستان است که ماهیان موجود در آن، فاقد چشم می‌باشند؟
آیا میدانستید که :تابه‌بویا گل ملی کشور پاراگوئه است؟
آیا میدانستید که :ناپدید شدن سرنشینان کشتی ماری سلست همچنان یکی از اسرار تاریخ دریانوردی است؟
آیا میدانستید که :چغازنبیل نخستین اثر تاریخی از ایران بود که در سال ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت؟
آیا میدانستید که :دیوار آتش نام عمومی برنامه‌هایی است که از دستیابی غیر مجاز به یک سیستم رایانه جلوگیری می‌کنند؟
آیا میدانستید که :نمایش سگ وستمینستر کنل کلاب، که در سال ۱۸۷۷ تأسیس گردید، معتبرترین مسابقات نمایش سگ در آمریکا می‌باشد؟
آیا میدانستید که :عمر خیام دهانه‌ای برخوردی بر روی ماه است که به افتخار خیام، ستاره‌شناس، ریاضیدان و شاعر ایرانی سده ۱۱ میلادی نامگذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که :سیمئون زاکسن-کبورگ و گوتا ۵۵ سال پیش از نخست‌وزیری کشور بلغارستان پادشاه این کشور بود؟
آیا میدانستید که :حسن شاهرخی از مشهورترین طراحان فرش ایران است که تحولی در طراحی فرش کرمان و ایران ایجاد کرد؟
آیا میدانستید که :رایانه پوشیدنی رایانه‌ای است که بر بدن پوشیده میشود؟
آیا میدانستید که :رکوردهای جهانی گینس مدونا را به عنوان موفق‌ترین زن هنرمند معرفی کرده‌است؟
آیا میدانستید که :جمهوری فدراتیو برزیل بزرگترین و پرجمعیّت‌ترین کشور آمریکای جنوبی است؟
آیا میدانستید که :تمساح کروموزوم جنسی ندارد و جنسیت این حیوان در داخل تخم با درجه حرارت تعیین میشود؟
آیا میدانستید که :باداب سورت پس از پاموک‌کاله ترکیه، دومین چشمهٔ ثبت شده آب شور جهان است؟
آیا میدانستید که :ایمان افتخاری اولین دانش‌آموز دوم دبیرستانی ایرانی بود که به مسابقات المپیاد جهانی ریاضی اعزام شد و مدال طلای جهانی گرفت؟
آیا میدانستید که :یوهانا سیگورداردوتیر سیاست‌مدار ایسلندی نخستین رئیس دولت همجنسگرای دنیا در تاریخ دوران نوین به‌شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که : گل ساعت گونه‌ای از گیاهان گلدار است که بیشتر در نواحی استوایی آمریکا و آفریقا رشد می‌کند؟
آیا میدانستید که : الکساندر کارلین بزرگترین و پرافتخارترین کشتی‌گیر طول تاریخ کشتی فرنگی است؟
آیا میدانستید که : جیمز دین اولین بازیگری بود که پس از مرگ نامزد جایزه اسکار شد و تنها کسی است که دو بار پس از مرگش نامزد اسکار شده است؟
آیا میدانستید که : سارا برنارد بازیگر اهل فرانسه به عنوان «مشهورترین بازیگر زن تاریخ» انتخاب شده است؟
آیا میدانستید که : آبراهام اورتلیوس نخستین کسی بود که نظریه زمین‌ساخت صفحه‌ای را ارائه کرد؟
آیا میدانستید که : کنوت، خرس قطبی محبوب باغ‌وحش برلین، تنها در نخستین سال زندگیش درآمد باغ‌وحش را ۵ میلیون یورو افزایش داد؟
آیا میدانستید که : اصطلاح نسل ایکس توسط داگلاس کپلند رواج یافت؟
آیا میدانستید که :در صورتی که نوزاد دچار کلستاز مورد فوتوتراپی قرار گیرد، ممکن است که سندرم نادر نوزاد برنزه بروز کند که در آن پوست، سرم و ادرار نوزاد رنگ خاکستری - قهوه‌ای تیره پیدا می‌کنند ؟
آیا میدانستید که :۶۶۶هراسی نوعی هراس است که منجر به ترس از عدد ۶۶۶ میشود؟
آیا میدانستید که :باقیماندگان( در تصویر ) سقوط پرواز شماره ۵۷۱ نیروی هوایی اروگوئه برای زنده ماندن مجبور شدند از بقایای دوستان شان که در گذشته بودند تغذیه کنند؟
آیا میدانستید که :در آنشلوس، ۹۹٫۷۳٪ مردم اتریش موافقت خود را با الحاق به آلمان ابراز داشتند؟
آیا میدانستید که :زبان رقص زبان ارتباطی زنبورهای عسل برای نشان دادن محل وجود غذا است؟
آیا میدانستید که :در شرایطی ممکن است دمای منفی به وجود بیاید؟
آیا میدانستید که :کپنهاگ ، وین و ملبورن، بهترین شهرهای جهان برای زندگی هستند؟
آیا میدانستید که :مومیایی پارسی، یک مومیایی تقلبی بوده است؟
آیا میدانستید که :خروار بزرگترین یکای ایرانی اندازه‌گیری جرم است؟
آیا میدانستید که :گلینوش، سردار ایرانی به همراهی بهمن جادویه، در نبردی با ابوعبید ثقفی پدر مختار در کناره فرات ، اعراب را شکست دادند و ۴۰۰۰ تن را کشته و ۳۰۰۰ تن دیگر را مجبور به فرار کردند.
آیا میدانستید که : دهانه‌ای را بر روی مریخ به افتخار رابرت آنسون هاین‌لاین نویسندهٔ آمریکایی سبک علمی–تخیلی، «هاین‌لاین» نامگذاری کرده‌اند؟
آیا میدانستید که : زهره قایینی تنها ایرانی است که تاکنون به ریاست هیئت داوران جایزه جهانی هانس کریستین آندرسن برگزیده شده‌است؟
آیا میدانستید که : آب خالص بیشترین چگالیش را که برابر ۱ گرم بر سانتیمتر مکعب است در دمای ۳٫۹۸ درجه سلسیوس به‌دست می‌آورد؟
آیا میدانستید که : در میان دلفین‌ها رفتارهای همجنسگرایانه وجود دارد و دلفین‌های پوزه‌بطری به صورت متناوب با هم‌جنسان خود معاشقه و نزدیکی می‌کنند؟
آیا میدانستید که : به‌گفته داریوش مهرجویی، داستان فیلم هامون با الهام از بوف کور صادق هدایت نوشته شده است؟
آیا میدانستید که : نخستین مداد به‌شکل امروزی، در سال ۱۵۶۰ توسط یک زن و شوهر ایتالیایی با قرار دادن یک تکه گرافیت میان دو تکه چوب سرو اختراع شد؟
آیا میدانستید که : اسحاق نیوتن هنگام تولد کودکی زودرس و بقدری نحیف بود که پزشکان به زنده‌ماندن او امید چندانی نداشتند؟
آیا میدانستید که : در پوست زرافه دست‌کم ۱۱ مادهٔ شیمیایی معطر وجود دارد که مواد شیمیایی معطر روی پوست نرها نسبت به ماده‌ها بوی قوی‌تری دارد؟
آیا میدانستید که : خرچنگ عنکبوتی ژاپنی گونه‌ای خرچنگ است که طول پاهایش به ۳٫۷ متر می‌رسد؟
آیا میدانستید که : فرانکلین دلانو روزولت سی و دومین رئیس‌جمهور آمریکا به علت بیماری فلج اطفال از کمر به پایین فلج شده و قادر به راه رفتن نبود؟
آیا میدانستید که : در صورت برقراری تماس بین دو قطعه فلز با سطوح کاملاً تمیز و صاف در خلأ، دو تکه فلز بر اثر پدیدهٔ جوش سرد کاملاً به هم پیوند خورده و مانند یک قطعه درمی‌آیند؟
آیا میدانستید که : عبدالله موحد با ۶ مدال طلای جهان و المپیک در جایگاه نخست فهرست مشاهیر کشتی ایران و جایگاه یازدهم تالار مشاهیر کشتی آزاد فیلا قرار دارد؟
آیا میدانستید که : نوشتن رمان شب‌زنده‌داری فینگن‌ها توسط جیمز جویس هفده سال به طول انجامید؟
آیا میدانستید که : جیمز کامرون کارگردان اولین و دومین فیلم پرفروش تاریخ (آواتار و تایتانیک) است؟
آیا میدانستید که : نخستین اجرا از اپرای لا تراویاتای جوزپه وردی، شکستی بزرگ بود؟
آیا میدانستید که : آبشار یخی دماوند از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه است؟
آیا میدانستید که : دارابی بزرگترین میوه از سرده مرکبات است؟
آیا میدانستید که : بابا لنگ‌دراز، منتشر شده در ۱۹۱۲، رمانی نامه‌نگارانه نوشته جین وبستر، نویسنده آمریکایی است؟
آیا میدانستید که : موزونه چاریوا نخستین زنی است که برای تاجیکستان در المپیک مدال آورده‌است؟
آیا میدانستید که : ترانهٔ مرا ببوس اثری با صدای حسن گل‌نراقی و شعر سروده حیدر رقابی عنوان تصنیف محبوبی در ایران است؟
آیا میدانستید که : قنات دوطبقه مون در شهرستان اردستان تنها قنات دوطبقه جهان می‌باشد که ۸۰۰ سال پیش احداث شده است؟
آیا میدانستید که : دانمارک فاقد کوهستان است و بلندترین نقطه آن ۱۷۰٫۸۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد؟
آیا میدانستید که : پردیس ثابتی از سوی شبکه خبری سی‌ان‌ان به عنوان «یکی از ۸ نوابغی که دنیای ما را متحول خواهند ساخت» معرفی شده‌است؟
آیا میدانستید که : جعفر سلماسی نخستین مدال‌آور ایران در بازی‌های المپیک بود؟
آیا میدانستید که : مصرف عسل برای کودکان زیر دو سال به دلیل ایجاد سم بوتولینوم، خطرناک است؟
آیا میدانستید که : بزرگترین آشیانه درختی پرنده‌ساز شناخته‌شده را یک جفت عقاب سر سفید در فلوریدای آمریکا ساخته‌اند؟
آیا میدانستید که : لیفن آلوده‌ترین شهر دنیا، در استان شانشی چین واقع شده‌است؟
آیا میدانستید که : قانون حمورابی نخستین سند شناخته شده‌ای‌ست که در آن یک فرمانروا به اعلان عمومی یک مجموعه کامل قوانین برای ملت خود اقدام می‌کند؟
آیا میدانستید که : پینا کولادا نوشیدنی رسمی پورتو ریکو است؟
آیا میدانستید که : سرو ابرکوه با ۴۸۰۰ سال قدمت دومین درخت کهنسال در جهان و یکی از آثار طبیعی ملی ایران است؟
آیا میدانستید که : دکتر ابوالقاسم بختیار، از بنیانگذاران و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، در جوانی دست‌فروشی می‌کرد. در ۳۹ سالگی وارد دبیرستان شد و در ۵۵ سالگی تحصیل پزشکی را به پایان رساند؟
آیا میدانستید که : ژوزف نیسه‌فور نیپس نخستین عکاس تاریخ است؟
آیا میدانستید که : هستهٔ ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک، سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد؟
آیا میدانستید که : طاووس، نماد طایفه یزیدیه است. یزیدیان معتقدند که طاووس نماد «فرشته اعظم» است؟
آیا میدانستید که : تکوما گل ملی کشور باهاما است؟
آیا میدانستید که : اندازهٔ کدو تنبل می‌تواند بسیار بزرگ شود. بزرگترین کدو تنبل جهان وزنی بیش از ۸۰۰ کیلوگرم داشته‌است؟
آیا میدانستید که : مریل استریپ با ۱۸ نامزدی اسکار و ۲۸ نامزدی گوی طلایی رکورددار بیشترین تعداد نامزدی برای این جوایز است؟
آیا میدانستید که : در هند ۴۲۸ زبان وجود دارد که ۴۱۵ زبان زنده هستند و کاربرد دارند و ۱۳ زبان امروزه منسوخ شده‌است؟
آیا میدانستید که : به افتخار کورت وانگات نویسنده علمی–تخیلی، سیارک ۲۵۳۹۹ را «وانگات» نامیدند؟
آیا میدانستید که : کلبه عمو تام نوشتهٔ هریت بیچر استو، تأثیر زیادی بر جنگ داخلی آمریکا و برده‌داری در آمریکا گذاشت؟
آیا میدانستید که : نان برنجی، اصلی‌ترین ره‌آورد کرمانشاه، در هفتمین اجلاس سراسری شورای سیاستگذاری ثبت آثار معنوی کشور که در شهر شاهرود برگزار شد، به ثبت ملی رسید؟
آیا میدانستید که : جنین سپیداج حتی پیش از به دنیا آمدن قادر به مشاهده دنیای پیرامون خود است؟
آیا میدانستید که : در برخی از خفاش‌ها ماده‌ها رویداد لقاح را عقب می‌اندازند به این معنی که برای مدتی، گاهی تا چند ماه پس از جفت‌گیری، سلول مردانه را دست‌نخورده در بدن خود نگه می‌دارند و در هنگام مناسب آن را با سلول زنانه تماس می‌دهند؟
آیا میدانستید که : گودال شنا از شاهکارهای توماس ایکینز دانسته میشود؟
آیا میدانستید که : سامسون‌خان و هزاران نفر پناهنده روس، در جنگهای ایران و روسیه بنفع ایران جنگیدند؟
آیا میدانستید که : وینستون چرچیل، نخست‌وزیر بریتانیا به‌خاطر نوشته‌هایش (به‌ویژه جنگ جهانی دوم) جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۳ را دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : آخوندک ماده پس از جفت‌گیری جنس مخالف خود را می‌خورد؟
آیا میدانستید که : در شرایط مناسب، فلز پالادیم توانایی جذب هیدروژن را تا ۹۰۰ برابر حجم خود دارد؟
آیا میدانستید که : یکی از روش‌هایی که روانشناسان برای درمان اختلالات روانی و جسمی کودکان و بزرگسالان از آنها بهره می‌برند کتاب درمانی است؟
آیا میدانستید که : کاخ گلستان در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم‌پن، پایتخت کامبوج، در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید؟
آیا میدانستید که : ونسان ون گوگ نقاش نامدار هلندی در زمان حیاتش در گمنامی به‌سر می‌برد و در تمام طول عمر خود تنها یک تابلو یعنی تاکستان سرخ را فروخت؟
آیا میدانستید که : اقلیم مدیترانه‌ای علاوه بر سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه در بخش‌هایی از کالیفرنیا، استرالیای غربی و جنوبی، جنوب غربی آفریقای جنوبی و مرکز شیلی نیز وجود دارد؟
آیا میدانستید که : عبارت رایج برای سلام گفتن بین یهودیان شلوم علیخم است که مشابه سلام علیکم مسلمانان است؟
آیا میدانستید که : کولوسئوم یکی از عجایب هفتگانه جدید به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که : طه حسین نویسنده و سخنور نابینای مصری از پیشگامان جنبش نوگرایی در مصر بود که در ۱۹۵۰ وزیر آموزش و پرورش مصر شد و آموزش همگانی را آزاد و رایگان کرد؟
آیا میدانستید که : نخستین باغ‌وحش به سبک جدید در ایران در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار احداث شد؟
آیا میدانستید که : قوی‌ترین میکروسکوپ الکترونی دنیا توان نمایش ذراتی به اندازه ۵۰ پیکومتر و تصاویری از اجزای اتم و حرکت اتم‌ها را دارد؟
آیا میدانستید که : رنگین‌کمان گاهی و به ندرت در موقع طلوع یا غروب خورشید تشکیل میشود؟
آیا میدانستید که : پزشکی در کشور آلمان بیمار خود را بر اساس قسمتی از مجموعه تلویزیونی دکتر هاوس درمان کرد؟
آیا میدانستید که : آشا بهوسله با داشتن بیش از ۱۱۰۰۰ عنوان ترانه ضبط شده رکورددار خوانندگی بیشترین ترانه در تاریخ است؟
آیا میدانستید که : ویلم-الکساندر نخستین پادشاه هلند پس از ۱۲۳ سال حکومت سه ملکه در این کشور است ؟
آیا میدانستید که : موزه لوور پربازدیدترین موزه جهان است؟
آیا میدانستید که : عظیم قیچی‌ساز تنها هیمالیانورد ایرانی است که توانسته به سیزده قلهٔ بالای هشت هزارمتری صعود کند؟
آیا میدانستید که : یک سال پس از کشته شدن بابک خرمدین، ۳۰ هزار نفر از خرمدینان به فرماندهی نرسه بر نیروهای خلیفه معتصم پیروز شدند؟
آیا میدانستید که : استیون هاوکینگ فیزیکدان، کیهان‌شناس، و نویسندهٔ بریتانیایی، مبتلا به بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بوده و توانایی هیچ نوع تحرکی و حتی سخن گفتن را نیز ندارد؟
آیا میدانستید که : مرتضی مهرزاد با قد ۲۴۶٫۴ سانتیمتر به عنوان بلندترین مرد ایران شناخته میشود؟
آیا میدانستید که : مایکل فلپس شناگر آمریکایی، دارندهٔ ۲۲ مدال المپیک و پرافتخارترین قهرمان تاریخ بازی‌های المپیک است؟
آیا میدانستید که : دانشنامه بروک‌هاوس آلمانی، ورزش زورخانه‌ای را در کتاب اصلی و جلد ویژه ورزش، «قدیمی‌ترین ورزش بدن‌سازی جهان» معرفی می‌کند؟
آیا میدانستید که : والت دیزنی با دریافت ۲۲ جایزهٔ آکادمی و ۴ جایزهٔ افتخاری آکادمی، رکورددار دریافت جایزهٔ اسکار است؟
آیا میدانستید که : کره جواهرنشان، ۵۱٬۳۶۶ قطعه جواهر نصب شده بر روی یک کره ۳۴ کیلوگرمی به قطر ۶۶ سانتیمتر، از طلای ناب است؟
آیا میدانستید که : سیارک ۳۰۹۵ عمر خیام به افتخار عمر خیام دانشمند و شاعر ایرانی نامگذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : باران منجمد نوعی باران است که به هنگام برخورد به سطح زمین بلافاصله منجمد میشود؟
آیا میدانستید که : خدیجه آزادپور نخستین زن ایرانی است که در تاریخ بازی‌های آسیایی موفق به کسب مدال طلای انفرادی شده است؟
آیا میدانستید که : زبان گنجشک گل ملی کشور سوئد است؟
آیا میدانستید که : درویش‌خان اولین قربانی سانحه رانندگی در ایران است؟
آیا میدانستید که : لوسی هابز تیلر نخستین زن در آمریکا بود که در رشته دندان‌پزشکی مدرکی دانشگاهی دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : بویایی‌پریشی، آسیب، اختلال یا سوء تعبیر حس بویایی است؟
آیا میدانستید که : مجله تایم ملاله یوسف‌زی را بعد از باراک اوباما، دومین شخصیت برتر جهان در سال ۲۰۱۲ نامید؟
آیا میدانستید که :ناهم‌رنگی عنبیه می‌تواند ارثی یا ناشی از موزاییسم ژنتیکی، آسیب یا بیماری باشد؟
آیا میدانستید که :در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، کشور غنا برای جلوگیری از اخلال در پخش مستقیم بازی‌های تیم ملی این کشور از ساحل عاج برق قرض گرفت؟
آیا میدانستید که :الینور اوستروم نخستین و تنها زنی است که جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرده‌است؟
آیا میدانستید که :علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به زنده در ایران را انجام داد؟
آیا میدانستید که :چوب زغال‌اخته بدلیل داشتن چگالی بالا در آب غوطه ور نمی‌شود؟
آیا میدانستید که :انیاک نخستین رایانه‌ای بود که با ۳۰ تن وزن قادر به انجام سیصد عمل ضرب در ثانیه بود؟
آیا میدانستید که :بیابان قره‌قوم ۷۰ درصد ازکشور ترکمنستان را پوشانده است؟
آیا میدانستید که :دریای نور درشت‌ترین و زیباترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و یکی از گوهرهای معروف جهان است؟
آیا میدانستید که :تئودور میمن، فیزیکدان آمریکایی سازندهٔ اولین لیزر در جهان است؟
آیا میدانستید که :جان فورد با بردن چهار اسکار بهترین کارگردانی از مجموع پنج نامزدی، در این بخش رکورددار است؟
آیا میدانستید که :نخستین ماشین ظرف‌شویی کارا توسط جوزفین کاکرن در سال ۱۸۸۶ میلادی اختراع شد؟
آیا میدانستید که :سوئیس دارای سابقهٔ طولانی بی‌طرفی در مناسبات جهانی است، و از سال ۱۸۱۵ تاکنون وارد هیچ جنگی نشده‌است؟
آیا میدانستید که :پس از این که ساحل عاج به جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ صعود کرد، دیدیه دروگبا از طرفین جنگ درخواست کرد تا سلاح‌های خود را زمین بگذارند؛ درخواستی که منجر به پایان جنگ داخلی پنج ساله در آن کشور شد؟
آیا میدانستید که :قنات قصبهٔ گناباد بزرگترین و کهن‌ترین کاریز جهان است؟
آیا میدانستید که :دریاچه کاریبا، پرآب‌ترین دریاچه سد جهان، واقع در مرز کشورهای آفریقایی زامبیا و زیمبابوه است؟
آیا میدانستید که :سنگ آذرخشی نوعی شیشهٔ طبیعی است؟
آیا میدانستید که :تندیس آزادی یکی از یادبودهای ملی ایالات متحده آمریکا است؟
آیا میدانستید که :حرارت جریان آب گرم گلف استریم مساوی حرارتی است که از سوزاندن دو میلیون تن زغال بدست می‌آید؟
آیا میدانستید که :زباله‌دان بزرگ اطلس شمالی یکی از بزرگترین زباله‌دان‌های پلاستیک جهان است و در اقیانوس اطلس ایجاد شده است؟
آیا میدانستید که :سیارک ۵۹۲۳۹ ابن هیثم به افتخار ابن هیثم دانشمند ایرانی نامگذاری شده است؟
آیا میدانستید که :در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۵، کانادا چهارمین کشور و نخستین کشور در قاره آمریکا گردید که ازدواج همجنس‌گرایان را در سطح ملی قانونی کرد؟
آیا میدانستید که :ایرباس ای۳۸۰ بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان است؟
آیا میدانستید که :اندرو وایلز پس از سیصد سال موفق به اثبات قضیه آخر فرما شد؟
آیا میدانستید که :خفاش‌ها با داشتن ۱٬۲۴۰ گونه، روی هم رفته حدود ۲۰ درصد از گونه‌های پستانداران را از آن خود کرده‌اند؟
آیا میدانستید که :الکسی لئونوف کیهان‌نورد روسی، نخستین انسانی است که اقدام به راهپیمایی فضایی کرده است؟
آیا میدانستید که :نیوتایموری نام گونه‌ای از خوردن سوشی است که در آن غذا را روی بدن یک زن برهنه می‌چینند و از روی بدن او صرف می‌کنند؟
آیا میدانستید که :جک‌فروت بزرگترین میوه درختی جهان است؟
آیا میدانستید که :مهرشاد نراقی تنها موتورسوار در تاریخ ایران است که موفق شده است در سه کلاس ۱۲۵سیسی، ۲۵۰سیسی، ۴۵۰سیسی همزمان قهرمان ایران شود؟
آیا میدانستید که :درختان غول جزو بزرگترین درختان هستند و میانگین بیشینه ارتفاعشان به ۵۰ تا ۸۵ متر می‌رسد؟
آیا میدانستید که :در مارس ۱۸۴۸ به دلیل جمع شدن یخ‌ها، راه آبشارهای نیاگارا بسته شد و به مدت ۳۰ تا ۴۰ ساعت هیچ آبی از آنها نگذشت؟
آیا میدانستید که :از محمد مهروان طراح بزرگ تمبر ایران، تمبرهای زیبایی (حدود ۴۰۰۰ اثر هنری) بر جای مانده‌است؟
آیا میدانستید که :سنگ خارا از سنگین‌ترین سنگ‌ها با چگالی ۲٫۷۵ گرم بر سانتیمتر مکعب می‌باشد؟
آیا میدانستید که :سیارک ۱۷۷۴۴ در سال ۱۹۹۸ به نام جودی فاستر نامگذاری شد؟
آیا میدانستید که :در سال ۲۰۱۲ بقایای آتش افروخته‌شده توسط نوعی انسان در حدود یک میلیون سال پیش در غار واندرورک یافت شد؟
آیا میدانستید که :شازده کوچولو پرفروشترین کتاب تک جلدی فرانسوی زبان دنیا است؟
آیا میدانستید که :لاکی دایمند ریچ در رکوردهای جهانی گینس رکورددار بیشترین خالکوبی بدن (۱۰۰٪) می‌باشد؟
آیا میدانستید که :اوتسی مرد یخی قدیمی‌ترین مومیایی است که تاکنون در اروپا پیدا شده است؟
آیا میدانستید که :شکر قهوه‌ای یا شکر سرخ قند نیشکر است که سرخ یا قهوه‌ای رنگ است؟
آیا میدانستید که :منظور از جهش ژنی، هرگونه تغییر در ساختمان اسیدهای نوکلئیک تشکیل دهنده ماده وراثتی موجود زنده است که باعث تغییرات فنوتیپی میشود؟
آیا میدانستید که :فزون‌واقع‌نمایی به سبکی در نقاشی و تندیس‌گری گفته میشود که یک عکس یا نمونهٔ واقعی را با جزئیات دقیق تداعی کند؟
آیا میدانستید که :خمرهای سرخ به رهبری پل پوت نزدیک به دو میلیون نفر از جمعیت هشت میلیون نفری کامبوج را در کشتزارهای مرگ به قتل رساندند؟
آیا میدانستید که :سم عنکبوت سرگردان برزیلی می‌تواند در درمان اختلال نعوظ استفاده شود؟
آیا میدانستید که :پس از نبرد آوارایر میان رزم‌آوران ساسانی و ارمنیان، از وارتان مامیگونیان به عنوان قهرمان ملی ارمنستان یاد میشود؟
آیا میدانستید که :سگ آبی جانور ملی رسمی کشور کانادا از سال ۱۹۷۵ به این سو است؟
آیا میدانستید که :خوانش‌پریشی موجب اختلال در روان‌خوانی و یا درک مطلب میشود؟
آیا میدانستید که :برج ایفل توسط ۲۰٬۰۰۰ لامپ در شب نورپردازی میشود که از فاصلهٔ ۸۰ کیلومتری قابل مشاهده است؟
آیا میدانستید که :نیروگاه دماوند در استان تهران، بزرگترین نیروگاه سیکل ترکیبیِ خاورمیانه است؟
آیا میدانستید که :چشمه دیمه در استان چهارمحال و بختیاری، از گواراترین آب‌های جهان است و دارای خواص درمانی از قبیل جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه است؟
آیا میدانستید که :آلثینگی نخستین نمونه از مجلس‌های قانون‌گذاری امروزین است؟
آیا میدانستید که :مظفرالدین‌شاه قاجار نخستین پادشاه ایران است که نظام مشروطه را تجربه کرده و آخرین پادشاهی می‌باشد که در ایران درگذشته است؟
آیا میدانستید که :خرس آبی توانایی دارد ۱۰ سال بدون آب و غذا و در شرایط دمایی بسیار سرد و گرم زندگی کند؟
آیا میدانستید که :وین، بهترین شهر جهان بر پایه کیفیت زندگی در سال ۲۰۱۳ میلادی بوده است؟
آیا میدانستید که :محمدنبی سربلوکی، شیمی‌دان ایرانی، کاشف دندروزوم است؟
آیا میدانستید که :کریستوفر واکن پیش از بازیگری تربیت‌کننده شیر در یک سیرک بود؟
آیا میدانستید که :غار ماهی‌کور غاری در استان لرستان است که ماهیان موجود در آن، فاقد چشم می‌باشند؟
آیا میدانستید که :تابه‌بویا گل ملی کشور پاراگوئه است؟
آیا میدانستید که :ناپدید شدن سرنشینان کشتی ماری سلست همچنان یکی از اسرار تاریخ دریانوردی است؟
آیا میدانستید که :چغازنبیل نخستین اثر تاریخی از ایران بود که در سال ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت؟
آیا میدانستید که :دیوار آتش نام عمومی برنامه‌هایی است که از دستیابی غیر مجاز به یک سیستم رایانه جلوگیری می‌کنند؟
آیا میدانستید که :نمایش سگ وستمینستر کنل کلاب، که در سال ۱۸۷۷ تأسیس گردید، معتبرترین مسابقات نمایش سگ در آمریکا می‌باشد؟
آیا میدانستید که :عمر خیام دهانه‌ای برخوردی بر روی ماه است که به افتخار خیام، ستاره‌شناس، ریاضیدان و شاعر ایرانی سده ۱۱ میلادی نامگذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که :سیمئون زاکسن-کبورگ و گوتا ۵۵ سال پیش از نخست‌وزیری کشور بلغارستان پادشاه این کشور بود؟
آیا میدانستید که :حسن شاهرخی از مشهورترین طراحان فرش ایران است که تحولی در طراحی فرش کرمان و ایران ایجاد کرد؟
آیا میدانستید که :رایانه پوشیدنی رایانه‌ای است که بر بدن پوشیده میشود؟
آیا میدانستید که :رکوردهای جهانی گینس مدونا را به عنوان موفق‌ترین زن هنرمند معرفی کرده‌است؟
آیا میدانستید که :جمهوری فدراتیو برزیل بزرگترین و پرجمعیّت‌ترین کشور آمریکای جنوبی است؟
آیا میدانستید که :تمساح کروموزوم جنسی ندارد و جنسیت این حیوان در داخل تخم با درجه حرارت تعیین میشود؟
آیا میدانستید که :باداب سورت پس از پاموک‌کاله ترکیه، دومین چشمهٔ ثبت شده آب شور جهان است؟
آیا میدانستید که :ایمان افتخاری اولین دانش‌آموز دوم دبیرستانی ایرانی بود که به مسابقات المپیاد جهانی ریاضی اعزام شد و مدال طلای جهانی گرفت؟
آیا میدانستید که :یوهانا سیگورداردوتیر سیاست‌مدار ایسلندی نخستین رئیس دولت همجنسگرای دنیا در تاریخ دوران نوین به‌شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که : گل ساعت گونه‌ای از گیاهان گلدار است که بیشتر در نواحی استوایی آمریکا و آفریقا رشد می‌کند؟
آیا میدانستید که : الکساندر کارلین بزرگترین و پرافتخارترین کشتی‌گیر طول تاریخ کشتی فرنگی است؟
آیا میدانستید که : جیمز دین اولین بازیگری بود که پس از مرگ نامزد جایزه اسکار شد و تنها کسی است که دو بار پس از مرگش نامزد اسکار شده است؟
آیا میدانستید که : سارا برنارد بازیگر اهل فرانسه به عنوان «مشهورترین بازیگر زن تاریخ» انتخاب شده است؟
آیا میدانستید که : آبراهام اورتلیوس نخستین کسی بود که نظریه زمین‌ساخت صفحه‌ای را ارائه کرد؟
آیا میدانستید که : کنوت، خرس قطبی محبوب باغ‌وحش برلین، تنها در نخستین سال زندگیش درآمد باغ‌وحش را ۵ میلیون یورو افزایش داد؟
آیا میدانستید که : اصطلاح نسل ایکس توسط داگلاس کپلند رواج یافت؟
آیا میدانستید که :در صورتی که نوزاد دچار کلستاز مورد فوتوتراپی قرار گیرد، ممکن است که سندرم نادر نوزاد برنزه بروز کند که در آن پوست، سرم و ادرار نوزاد رنگ خاکستری - قهوه‌ای تیره پیدا می‌کنند ؟
آیا میدانستید که :۶۶۶هراسی نوعی هراس است که منجر به ترس از عدد ۶۶۶ میشود؟
آیا میدانستید که :باقیماندگان( در تصویر ) سقوط پرواز شماره ۵۷۱ نیروی هوایی اروگوئه برای زنده ماندن مجبور شدند از بقایای دوستان شان که در گذشته بودند تغذیه کنند؟
آیا میدانستید که :در آنشلوس، ۹۹٫۷۳٪ مردم اتریش موافقت خود را با الحاق به آلمان ابراز داشتند؟
آیا میدانستید که :زبان رقص زبان ارتباطی زنبورهای عسل برای نشان دادن محل وجود غذا است؟
آیا میدانستید که :در شرایطی ممکن است دمای منفی به وجود بیاید؟
آیا میدانستید که :کپنهاگ ، وین و ملبورن، بهترین شهرهای جهان برای زندگی هستند؟
آیا میدانستید که :مومیایی پارسی، یک مومیایی تقلبی بوده است؟
آیا میدانستید که :خروار بزرگترین یکای ایرانی اندازه‌گیری جرم است؟
آیا میدانستید که :گلینوش، سردار ایرانی به همراهی بهمن جادویه، در نبردی با ابوعبید ثقفی پدر مختار در کناره فرات ، اعراب را شکست دادند و ۴۰۰۰ تن را کشته و ۳۰۰۰ تن دیگر را مجبور به فرار کردند.
جهت‌یابی با نشانه‌های طبیعی
هرگونه‌ای از درختان برش‌ها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می‌گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روش‌ها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگل‌های انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روش‌ها کارا نخواهند بود. اگر از علامت‌های طبیعی استفاده می‌کنید، برای تصمیم‌گیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که می‌توانید پیدا کنید.
بسیاری از روش‌های زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
۱- جهت‌یابی با خزه‌ها و گلسنگ‌ها: سمت شمالی درختان و تخته‌سنگ‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های بیشتری دارد؛ چرا که نمناک‌تر و مرطوب‌تر از سمت جنوبی آن‌هاست.
خزه در جایی رشد می‌کند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محل‌های خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزه‌ها معمولاً بیشتر در این سمت می‌رویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمی‌دهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزه‌ها رطوبت مهم‌تر از سایه است(جایی که رطوبت در آن‌جا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگل‌ها و بیشه‌های مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همه‌طرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کرده‌است). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزه‌ای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکان‌های سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهت‌یابی با درختان: از آن‌جا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمت‌شان شاخ‌وبرگ کمتری دارند.
به دلیل آن‌که آفتاب بیشتر از سمت جنوب می‌تابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می‌کنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می‌کند. این درخت‌ها در جنوب بیشتر دیده می‌شوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازک‌تر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان می‌دهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخه‌های جنوبی اکثر درختان افقی‌تر و شاخه‌های شمالی عمودی‌ترند.
در کوه‌های سنگی، کاج‌های انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی می‌رویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیب‌های جنوبی تپه‌ها می‌رویند و سراشیب‌های شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سست‌تر و توخالی‌تر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفت‌تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپه‌ها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهت‌یابی با تنهٔ درختان بریده‌شده: اگر مقطع درخت بریده‌شده‌ای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت می‌باشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنه‌اش بتابد، دایره‌های نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیک‌تر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقه‌های سنی درخت به هم نزدیک‌تر باشد سمت شمال را مشخص می‌کند، و سمتی که خطوط حلقه‌های سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان می‌دهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهت‌یابی به کمک گل‌ها و گیاهان: گیاهان، و گل‌های درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهت‌یابی اشتهار یافته‌اند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهت‌گیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطب‌نما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» می‌خوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهت‌یابی استفاده می‌کرده‌اند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهت‌یاب است. این گیاه که در سرزمین‌های گرم و خشک می‌روید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخه‌هایش شرقی-غربی اند.
همان‌طور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را می‌توان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روش‌های دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهت‌یابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که می‌وزند، نامگذاری می‌کنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقه‌ای باد غالب و برجسته‌ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی‌تر بوده و در جهت خاصی می‌وزد. با دانستن جهت بادهای غالب می‌توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیده‌است، نامگذاری می‌کنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب می‌وزد.
برای جهت‌یابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق می‌وزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهت‌های اصلی هم به سادگی یافته می‌شوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقه‌تان را نمی‌دانید، اطلاعات زیر ممکن است کمک‌کار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب می‌وزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق می‌وزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقه‌ای باد غالب ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر می‌کند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برف‌های باد آورنده و در جهت علف‌های بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه‌است. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شده‌اند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیده‌است.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کرده‌است.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخه‌های جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخه‌های جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آن‌جا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافته‌های خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابان‌ها، و امواج پستی-بلندی‌های برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان می‌دهند. البته گاه به خاطر آن‌که این موج‌ها خیلی کوچک‌اند و از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کنند، برای یافتن باد غالب نمی‌توانند کمک‌کار باشند، زیرا می‌توانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابان‌ها انواع مختلف تلماسه‌ها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان می‌سازد؛ همچنین در مورد تل‌یخ‌های قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برف‌اند، باد غالب توده‌های برف را می‌راند و آنها را تبدیل به تل‌های برآمده‌ای می‌سازد. این تل‌ها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل می‌شوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل می‌کند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوس‌اند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا می‌وزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا می‌وزد. نسیم مشابهی در دره‌ها و کوه‌ها می‌وزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن می‌گیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره می‌وزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهت‌مان است، می‌توانیم جهت‌های اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال می‌آید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب می‌آید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان می‌کنید که بادی که در لحظه می‌وزد باد غالب منطقه‌است، می‌توانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان می‌توانید جهت باد را بفهمید.
می‌توانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ به‌ویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده می‌شوند.
در روی دریا و اقیانوس‌ها بادهای غالب دارای ویژگی‌ها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهت‌یابی به کمک رودخانه‌ها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه می‌ریزد.
۷- جهت‌یابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچه‌ها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق می‌ریزند. مورچه‌ها چنین می‌کنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایه‌بانی برایشان عمل کند، تا راحت‌تر کار خود را انجام دهند.
مورچه‌ها خانه‌های خود(مورتپه‌ها) را بر روی شیب‌های جنوب شرقی می‌سازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمت‌ها می‌تابد. آنها مورتپه‌های خود را نزدیک درختان و صخره‌های جنوبی و جنوب شرقی بنا می‌کنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچه‌ای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح می‌دهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانه‌به‌سر) معمولاً حفره‌هایش را در سمت شرقی درخت حفر می‌کند.
سنجاب‌ها هم معمولاً در سوراخ‌های سمت شرقیِ درختان خانه و لانه می‌گزینند.
۸- جهت‌یابی به کمک خانه‌های شهری: امروزه معمولاً خانه‌ها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب می‌سازند؛ یعنی نسبت به جهت‌های اصلی مورب نمی‌سازند. این می‌تواند در تنظیم صحیح جهت‌ها و تصحیح روش‌های تقریبی بالا کمک‌کار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشده‌است.
قطب مغناطیسی شمال
قطب‌های مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) می‌شوند.
عقربه قطب‌نما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطب‌های مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش می‌گیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (به‌جز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطب‌های مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر می‌کنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بوده‌است. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطب‌های مغناطیسی یک دور کامل می‌زنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابه‌جا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبه‌های مغناطیسی موضعی و منطقه‌ای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطب‌نما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربه‌اش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می‌تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطب‌نما باید مطمئن شویم که از اشیای انحراف‌دهنده آن، به‌طور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبه‌های مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکان‌هایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطب‌نما نشان می‌دهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم می‌نامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفته‌اند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطب‌نما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسب‌تر می‌دانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاری‌های مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیت‌های مغناطیسی خورشید تغییر می‌کند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده می‌شوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور می‌کند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطب‌نما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشه‌های توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشه‌ها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط هم‌ارز چاپ شده و یا موجود در وب‌گاه‌ها، که میل مغناطیسی را نشان می‌دهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر می‌کند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکان‌های مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بوده‌است، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یک‌دهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا می‌کند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمی‌رسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویه‌ای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.
هرگونه‌ای از درختان برش‌ها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می‌گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روش‌ها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگل‌های انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روش‌ها کارا نخواهند بود. اگر از علامت‌های طبیعی استفاده می‌کنید، برای تصمیم‌گیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که می‌توانید پیدا کنید.
بسیاری از روش‌های زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
۱- جهت‌یابی با خزه‌ها و گلسنگ‌ها: سمت شمالی درختان و تخته‌سنگ‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های بیشتری دارد؛ چرا که نمناک‌تر و مرطوب‌تر از سمت جنوبی آن‌هاست.
خزه در جایی رشد می‌کند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محل‌های خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزه‌ها معمولاً بیشتر در این سمت می‌رویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمی‌دهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزه‌ها رطوبت مهم‌تر از سایه است(جایی که رطوبت در آن‌جا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگل‌ها و بیشه‌های مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همه‌طرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کرده‌است). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزه‌ای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکان‌های سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهت‌یابی با درختان: از آن‌جا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمت‌شان شاخ‌وبرگ کمتری دارند.
به دلیل آن‌که آفتاب بیشتر از سمت جنوب می‌تابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می‌کنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می‌کند. این درخت‌ها در جنوب بیشتر دیده می‌شوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازک‌تر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان می‌دهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخه‌های جنوبی اکثر درختان افقی‌تر و شاخه‌های شمالی عمودی‌ترند.
در کوه‌های سنگی، کاج‌های انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی می‌رویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیب‌های جنوبی تپه‌ها می‌رویند و سراشیب‌های شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سست‌تر و توخالی‌تر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفت‌تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپه‌ها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهت‌یابی با تنهٔ درختان بریده‌شده: اگر مقطع درخت بریده‌شده‌ای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت می‌باشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنه‌اش بتابد، دایره‌های نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیک‌تر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقه‌های سنی درخت به هم نزدیک‌تر باشد سمت شمال را مشخص می‌کند، و سمتی که خطوط حلقه‌های سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان می‌دهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهت‌یابی به کمک گل‌ها و گیاهان: گیاهان، و گل‌های درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهت‌یابی اشتهار یافته‌اند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهت‌گیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطب‌نما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» می‌خوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهت‌یابی استفاده می‌کرده‌اند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهت‌یاب است. این گیاه که در سرزمین‌های گرم و خشک می‌روید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخه‌هایش شرقی-غربی اند.
همان‌طور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را می‌توان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روش‌های دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهت‌یابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که می‌وزند، نامگذاری می‌کنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقه‌ای باد غالب و برجسته‌ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی‌تر بوده و در جهت خاصی می‌وزد. با دانستن جهت بادهای غالب می‌توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیده‌است، نامگذاری می‌کنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب می‌وزد.
برای جهت‌یابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق می‌وزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهت‌های اصلی هم به سادگی یافته می‌شوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقه‌تان را نمی‌دانید، اطلاعات زیر ممکن است کمک‌کار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب می‌وزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق می‌وزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقه‌ای باد غالب ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر می‌کند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برف‌های باد آورنده و در جهت علف‌های بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه‌است. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شده‌اند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیده‌است.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کرده‌است.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخه‌های جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان میشود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخه‌های جوان میشود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آن‌جا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافته‌های خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابان‌ها، و امواج پستی-بلندی‌های برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان می‌دهند. البته گاه به خاطر آن‌که این موج‌ها خیلی کوچک‌اند و از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کنند، برای یافتن باد غالب نمی‌توانند کمک‌کار باشند، زیرا می‌توانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابان‌ها انواع مختلف تلماسه‌ها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان می‌سازد؛ همچنین در مورد تل‌یخ‌های قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برف‌اند، باد غالب توده‌های برف را می‌راند و آنها را تبدیل به تل‌های برآمده‌ای می‌سازد. این تل‌ها از چند سانتیمتر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل می‌شوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل می‌کند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوس‌اند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا می‌وزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس میشود و از خشکی به سمت دریا می‌وزد. نسیم مشابهی در دره‌ها و کوه‌ها می‌وزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن می‌گیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره می‌وزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهت‌مان است، می‌توانیم جهت‌های اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال می‌آید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب می‌آید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان می‌کنید که بادی که در لحظه می‌وزد باد غالب منطقه‌است، می‌توانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان می‌توانید جهت باد را بفهمید.
می‌توانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ به‌ویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده می‌شوند.
در روی دریا و اقیانوس‌ها بادهای غالب دارای ویژگی‌ها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهت‌یابی به کمک رودخانه‌ها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه می‌ریزد.
۷- جهت‌یابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچه‌ها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق می‌ریزند. مورچه‌ها چنین می‌کنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایه‌بانی برایشان عمل کند، تا راحت‌تر کار خود را انجام دهند.
مورچه‌ها خانه‌های خود(مورتپه‌ها) را بر روی شیب‌های جنوب شرقی می‌سازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمت‌ها می‌تابد. آنها مورتپه‌های خود را نزدیک درختان و صخره‌های جنوبی و جنوب شرقی بنا می‌کنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچه‌ای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح می‌دهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانه‌به‌سر) معمولاً حفره‌هایش را در سمت شرقی درخت حفر می‌کند.
سنجاب‌ها هم معمولاً در سوراخ‌های سمت شرقیِ درختان خانه و لانه می‌گزینند.
۸- جهت‌یابی به کمک خانه‌های شهری: امروزه معمولاً خانه‌ها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب می‌سازند؛ یعنی نسبت به جهت‌های اصلی مورب نمی‌سازند. این می‌تواند در تنظیم صحیح جهت‌ها و تصحیح روش‌های تقریبی بالا کمک‌کار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشده‌است.
قطب مغناطیسی شمال
قطب‌های مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) می‌شوند.
عقربه قطب‌نما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطب‌های مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش می‌گیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (به‌جز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده میشود.
قطب‌های مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر می‌کنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بوده‌است. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطب‌های مغناطیسی یک دور کامل می‌زنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابه‌جا میشود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبه‌های مغناطیسی موضعی و منطقه‌ای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطب‌نما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربه‌اش از جهت قطب مقداری منحرف میشود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می‌تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطب‌نما باید مطمئن شویم که از اشیای انحراف‌دهنده آن، به‌طور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبه‌های مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکان‌هایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطب‌نما نشان می‌دهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم می‌نامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفته‌اند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطب‌نما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسب‌تر می‌دانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاری‌های مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیت‌های مغناطیسی خورشید تغییر می‌کند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده می‌شوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور می‌کند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطب‌نما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده میشود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشه‌های توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشه‌ها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط هم‌ارز چاپ شده و یا موجود در وب‌گاه‌ها، که میل مغناطیسی را نشان می‌دهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر می‌کند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکان‌های مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بوده‌است، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یک‌دهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا می‌کند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمی‌رسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویه‌ای ساخته میشود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.