آیا میدانستید 3
آیا میدانستید که : باراک اوباما همانند چند رییس جمهور پیشین آمریکا، جرالد
فورد، رونالد ریگان، جورج هربرت واکر بوش و بیل کلینتون چپ دست است؟
آیا میدانستید که : بی‌بی مریم بختیاری از مبارزان علیه استبداد صغیر، جنبش مشروطه و جریان فتح تهران بود؟
آیا میدانستید که : سیارک ۷۲۱۰ داریوش که به نام داریوش بزرگ نامگذاری شده، هفت هزار و دویست و دهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : طاهره قرةالعین از نخستین پیروان سید علی‌محمد باب، برترین شخصیت زن در بابیه و سومین و شناخته‌شده‌ترین شخصیت زن در آئین بهایی است؟
آیا میدانستید که : جنبش نرم‌افزار آزاد جنبشی اجتماعی است که هدف آن تضمین آزادی‌های بنیادی کاربران نرم‌افزار برای استفاده، بررسی و تغییر آن می‌باشد؟ ریچارد استالمن بنیانگذار پروژه گنو، از پیشگامان آن به شمار می‌آید؟ (در تصویر، نشان‌وارهٔ گنو)
آیا میدانستید که : پروتون از دو کوارک بالا و یک کوارک پایین، و نوترون از دو کوارک پایین و یک کوارک بالا ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : زبان برنامه‌نویسی ایدا به افتخار ایدا لاولیس، ریاضیدان، نخستین برنامه‌ساز رایانه و دختر لرد بایرون نامگذاری شده است؟
آیا میدانستید که : آنتیوپ تنها زن عضو قبیلهٔ آمازون‌ها بود که ازدواج کرد؟
آیا میدانستید که : دانشگاه ایالتی کنتاکی با حدود ۲٬۷۰۰ دانشجو، کوچک‌ترین دانشگاه ایالتی در کنتاکی آمریکا است؟
آیا میدانستید که : در فیلم میل مبهم هوس به کارگردانی لوئیس بونوئل، دو نفر در نقش کونچیتا بازی کردند و شخص سومی برای آن نقش گویندگی کرد؟
آیا میدانستید که : جنگ بون‌ای در سال ۱۲۷۴ میلادی، نخستین تلاش قوبلای‌خان، امپراتور مغول برای یورش به ژاپن بود؟
آیا میدانستید که : آزادماهی صورتی نر در هنگام تخم‌ریزی، گوژ بزرگی بر پشت خود درست می‌کند به همین دلیل آن را «آزادماهی گوژپشت» هم می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : ان‌جی‌سی ۳۳۱۴ یک جفت کهکشان مارپیچی است که همپوشانی دارند و این جایگیری به اخترشناسان امکان می‌دهد تا ویژگی‌های غبار میان‌ستاره‌ای را بررسی کنند؟
آیا میدانستید که : تحیه محمدکاظم همسر ایرانی‌تبار جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر بود؟
آیا میدانستید که : نام مریلین منسون ترکیبی از نام‌های مریلین مونرو و چارلز منسون است؟
آیا میدانستید که : مسجدسلیمان نخستین منطقه ایران بود که شرکت نفت دارسی، سرانجام در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی در آنجا به نفت رسید؟
آیا میدانستید که : کتاب آرتامن یا کورش بزرگ با بیش از ۱۳٬۰۰۰ صفحه، بلندترین رمان فرانسه دربارهٔ کوروش بزرگ است که تاکنون نوشته شده؟
آیا میدانستید که : شهری بنام کرمان در ایالت کالیفرنیای آمریکا با جمعیتی حدود ۱۳۵۴۴ نفر وجود دارد؟
آیا میدانستید که : ناصرالدین شاه در سال ۱۲۳۰ اولین تلفن همراه موجود در ایران را داشت، که محصول کارخانه «البیس» زوریخ بود؟
آیا میدانستید که : جمجمه گویس با حدود ۲۰۰٫۰۰۰ تا ۵۰۰٫۰۰۰ سال قدمت، در سال ۲۰۰۶ در اتیوپی کشف شد؟
آیا میدانستید که : هرمزد رسام باستان‌شناس و کاشف الواح گلی حماسه گیلگمش و استوانهٔ مشهور به لوح حقوق بشر کورش در میان‌رودان است؟
آیا میدانستید که : شهر رفح از راه تونل‌های دست‌سازی که بوسیله ساکنین کنده شده‌اند با شهر رفح در کشور مصر ارتباط دارد؟
آیا میدانستید که : زبان‌های بانتو گروهی متشکل از حدود ۵۰۰ زبان هستند که در گستره وسیعی از قاره آفریقا استفاده می‌شوند؟
آیا میدانستید که : سیارک ۸۱۰ آتوسا که به نام آتوسا شهبانو هخامنشی ایران نامگذاری شده، هشتصد و دهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : نشان قلب (♥) را به کمک معادلات ریاضی می‌توان به صورت دوبعدی و سه‌بعدی ترسیم کرد و در فهرست حروف یونیکد دارای کارکتر است؟
آیا میدانستید که : جگر چرب غذایی است که از جگر غاز یا مرغابی خانگی تهیه می‌شود که برای تهیه آن آنقدر به پرنده غذا خورانده می‌شود تا به بیماری کبد چرب مبتلا شود؟
آیا میدانستید که : تشی بزرگترین جونده ایران است؟
آیا میدانستید که : بر اساس نوشته‌های افلاطون، گاو نر مقدس‌ترین حیوان در نزد مردمان قاره افسانه‌ای آتلانتیس بود که مظهر قدرت بشمار می‌رفت؟
آیا میدانستید که : گانگنام استایل تک‌آهنگ پاپ کره‌ای می‌باشد که تا تاریخ ۲۴ نوامبر ۲۰۱۲ بیش از ۸۰۰ میلیون بیننده در یوتیوب داشته است؟
آیا میدانستید که : هَگیس یا چغور پغور خوراک ملی اسکاتلند به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که : در کشور رواندا برای حفظ محیط زیست استفاده از کیسه‌های پلاستیکی ممنوع است؟
آیا میدانستید که : لاله گل ملی کشورهای ایران، افغانستان، ترکیه، هلند، مجارستان و بلژیک به شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که : ماری کوری نخستین زن برندهٔ جایزه نوبل و تنها برندهٔ دو جایزه نوبل در دو زمینهٔ علمی گوناگون است؟
آیا میدانستید که : سیارک ۷۲۰۹ کوروش که به نام کوروش بزرگ نامگذاری شده، هفت هزار و دویست و نهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : جسد چارلی چاپلین یک سال پس از مرگش توسط دو مهاجر بلغاری و لهستانی در سال ۱۹۷۸ از خاک خارج شد و در ازای بازگرداندن جسد از وکیل چاپلین تقاضای دریافت پول کردند؟
آیا میدانستید که : آئین به‌آفریدان از نخستین جنبش‌های ایرانی ضد عرب و ضد اسلام بود که به‌آفرید یک ایرانی خراسانی در زمان ابومسلم خراسانی پایه‌گذاری کرد؟
آیا میدانستید که : در زمان جنبش مشروطه، حزب دموکرات را عامیون، حزب محافظه‌کار را اعتدالیون، و حزب سوسیال دمکرات را اجتماعیون عامیون نامگذاری کرده بودند که معادل عربی-فارسی گرایش هر حزب بود؟
آیا میدانستید که : سیندی نام عملیاتی زنی بود که به عنوان توریست آمریکایی، مردخای وانونو را به بهانه گردش از انگلستان به ایتالیا برد تا مامورین موساد او را دستگیر کنند؟
آیا میدانستید که : تا پیش از تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه برنامه هسته‌ای ایران، بیش از شصت درصد مبادلات بانکی دولت ایران از طریق بانک بریتانیایی اچ‌اس‌بی‌سی انجام می‌گرفت؟
آیا میدانستید که : نسبت طلایی در ریاضیات و هنر هنگامی است که نسبت بخش بزرگتر به بخش کوچکتر، برابر با نسبت کل به بخش بزرگتر باشد؟
آیا میدانستید که : مجموعه نقاشی‌های صادق هدایت را برادرزادهٔ او جهانگیر، با عنوان «آلبوم نقاشی‌های هدایت» منتشر کرده‌است؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۴۷ قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل مقرر کرد شهر اورشلیم برای مدت ده سال در کنترل هیچ کدام از دو منطقه فلسطین و اسرائیل قرار نگیرد و با یک رژیم ویژهٔ بین‌المللی با نظارت سازمان ملل اداره شود که البته این طرح هیچگاه اجرایی نشد؟
آیا میدانستید که : باشگاه فوتبال اینتر میلان تنها باشگاه کشور ایتالیاست که تا کنون از سری آ به دستهٔ پائین تر سقوط نکرده است؟
آیا میدانستید که : مرتضی احمدی، گوینده، خواننده و بازیگر سینما و تلویزیون، تا سال ۱۳۲۵ در باشگاه فوتبال راه‌آهن بازیکن و مربی بود؟
آیا میدانستید که : احسان نراقی (۱۳۰۵- ۱۳۹۱) نویسنده، و جامعه‌شناس ایرانی و تنها فرد ایرانی است که معاون یونسکو بوده‌است؟
آیا میدانستید که : مریخ‌نورد کنجکاوی سنگین‌ترین جسم دست‌ساخت بشر است که با وزن ۹۰۰ کیلوگرم، برای ماموریت تحقیقاتی ۲ ساله در گودال گیل بر سطح مریخ نشست؟
آیا میدانستید که : مو یان، نام مستعار گوان موئه برندهٔ جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۲ است، که معنایش به چینی «سکوت کن» است؟
آیا میدانستید که : اِستِر از شخصیت‌های تنخ یهودی یا عهد عتیق در انجیل و شخصیت محوری کتاب استر است؟ بنا به مندرجات کتاب استر وی همسر و ملکهٔ اخشورش پادشاه ایرانی بود؟
آیا میدانستید که : جنبش ضد تنباکو در آلمان نازی نخستین جنبش بر ضد استعمال تنباکو و مصرف نوشیدنی‌های الکلی در تاریخ معاصر بود؟
آیا میدانستید که : بمباران‌های شیمیایی صدام حسین در مجموع در ۳۷۸ مورد در طول هشت سال جنگ ایران و عراق رخ داد که موجب کشته و زخمی شدن بیش از پنجاه هزار نفر شهروندان ایران و عراق شد؟
آیا میدانستید که : در ونیز امکان حرکت خودرو وجود ندارد و حمل و نقل عمومی به جای اتوبوس و تاکسی‌های معمول، توسط اتوبوس دریایی انجام می‌شود؟
آیا میدانستید که : گرینلند با ۲،۱۷۵،۵۹۰ کیلومتر مربع پهنا، پس از استرالیا دومین جزیره بزرگ جهان و بخشی از کشور دانمارک شمرده می‌شود؟
آیا میدانستید که : نخستین نشانه‌های اهلی‌سازی بز در ایران یافت شده که مربوط به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد است؟
آیا میدانستید که : خوکچه هندی بومی آمریکای جنوبی است و اینکاها این حیوان را دست‌آموز کرده بودند و حتی از گوشت آن خوراکی تهیه می‌کردند و در مراسم مذهبی و طب سنتی از آن استفاده می‌کردند؟
آیا میدانستید که : قلهٔ کوه تاکائو در منطقه تامای توکیو بیشترین تعداد صعود کننده را در بین تمامی کوه‌های جهان داراست و هر سال به طور میانگین بیش از ۲٫۵ میلیون نفر از قلهٔ تاکائو بازدید می‌کنند؟
آیا میدانستید که : اجرام مسیه نام ۱۱۰ جرم غیرستاره‌ای بود که توسط شارل مسیه، ستاره‌شناس اهل فرانسه شناسایی و گردآوری شده‌اند؟
آیا میدانستید که : ریشه نام‌های الگوریتم و علم جبر برگرفته از نام خوارزمی، دانشمند ستاره‌بین، ستاره‌شناس، ریاضیدان بزرگ ایرانی است؟
آیا میدانستید که : دوردست‌ترین‌ها مکان‌هایی در زمین هستند که می‌توان آنها را از نظر جغرافیایی به عنوان مکان‌هایی دوردست‌تر از دیگر مکان‌ها به‌شمار آورد؟
آیا میدانستید که : امیرعباس هویدا با داشتن ۱۳ سال سابقه نخست‌وزیری در دوران محمدرضا پهلوی، طولانی‌ترین زمان خدمت در تاریخ ایران به عنوان رئیس دولت را داراست؟
آیا میدانستید که : ۱۷ نفر از ۲۹ شرکت‌کننده در پنجمین کنفرانس سلوی برندهٔ جایزه نوبل فیزیک بوده یا بعدها این جایزه را دریافت کردند؟
آیا میدانستید که : در سال ۲۰۱۲ ویکی‌پدیای فارسی در میان دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا رتبه هجدهم را داشت و صفحاتش در هر ساعت ۷۱،۳۲۵ بار مشاهده شده‌اند؟
آیا میدانستید که : عبدالقدیر خان پدر انرژی هسته‌ای پاکستان در ژانویه ۲۰۰۴ به دست داشتن در یک شبکه بین‌المللی برای تکثیر غیرقانونی دانش هسته‌ای به کره شمالی، ایران و لیبی اعتراف کرد؟
آیا میدانستید که : نخستین عکس تاریخ بدست ژوزف نیسه‌فور، مخترع اهل فرانسه در سال ۱۸۲۶ میلادی گرفته شد؟
آیا میدانستید که : بزرگترین اثر مجوسی اهوازی، کتاب مَلِکی نام دارد که منظم‌تر و خلاصه‌تر از کتاب الحاوی رازی و کاربردی‌تر از کتاب قانون ابن سینا می‌باشد؟
آیا میدانستید که : لوچو، کشتی پهلوانی و سنتی استان مازندران می‌باشد که بیشتر در ۲۸ تیرماه هر سال برای شناسایی پهلوان منطقه، هم‌زمان با آیینی که به جشن مردگان معروف است برگزار می‌شود؟
آیا میدانستید که : کلمهٔ بایکوت از نام چارلز بایکوت، گرفته شده و استفاده از آن در زبان انگلیسی از زمان نزاع زمین در ایرلند آغاز شد وی در سال ۱۸۸۰ توسط ایرلندی‌ها از لحاظ اجتماعی طرد (بایکوت) شد؟
آیا میدانستید که : شکند گمانیک ویچار کتابی به زبان پارتی از مردان‌فرخ پسر اورمزدداد و از کتاب‌های مهم زرتشتیان است که برای اثبات بنیادهای دین زرتشت و در رد دین‌های یهودی، مسیحیت، مانوی و تا اندازه‌ای اسلام نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که : عنایت‌الله گنجی در روز سوم شهریور ۱۳۲۰ توانست با شلیک چند گلوله، یکی از هواپیمای انگلیسی متفقین که قصد فرود در فرودگاه هفتکل را داشت ساقط کند؟ (در تصویر، آرامگاه گنجی)
آیا میدانستید که : منشور حقوق ایالات متحده آمریکا پس از جنگ استقلال با بریتانیا برای اعطای حقوق اولیه به شهروندان به صورت ۱۰ متمم به قانون اساسی آمریکا تدوین شد و این امکان را به مردم داد تا با ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی برای مقابله با خودکامگی احتمالی زمامداران در این کشور بتوانند عکس‌العمل نشان دهند؟
آیا میدانستید که : انقلاب زمستانی، که منشا بسیاری از جشن‌ها و آئین‌های باستانی در فرهنگ‌ها و تمدن‌های بشری مانند شب یلدا، حنوکا و کریسمس است، لحظه‌ای است که خورشید از دید ناظر زمینی در بیشترین فاصله زاویه‌ای با صفحه استوا در آنسوی نیمکره ناظر قرار دارد و پس از آن طول روزها بلندتر می‌شود؟
آیا میدانستید که : بیست سال پس از گشایش دارالفنون، ناصرالدین‌شاه قاجار پس از مسافرتی به اروپا، دستور داد که در تهران بیمارستانی به سبک اروپایی بسازند؟ این ساختمان قدیمی که در نزدیکی چهارراه حسن‌آباد قرار داشت اکنون با تغییرات و افزودن ساختمان‌های دیگر به آن، بیمارستان سینا نامیده می‌شود؟
آیا میدانستید که : ایناف ایز ایناف یک سازمان ناسودبر در آمریکا است که برای امن کردن اینترنت برای کودکان تلاش می‌کند و در تصویب قوانینی در این زمینه نقش داشته‌است؟
آیا میدانستید که : پس از ساخت شمشیرهای قادسیه، به دستور صدام حسین، کلاهخود ۵۰۰۰ سرباز ایرانی کشته شده در جنگ را در اطراف آن قرار دادند؟ در هر یک از کلاه‌خودها نیز با شلیک یک گلوله، سوراخی ایجاد کردند؟
آیا میدانستید که : عملیات آخوندک حملهٔ نیروی دریایی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران در اواخر جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ است که به تلافی برخورد یک مین دریایی رهاشده از کشتی مین‌گذار ایران اجر به ناوچهٔ آمریکایی ساموئل بی. رابرتز انجام شد؟
آیا میدانستید که : دانشنامه اسلام نخستین دایرةالمعارف به سبک مدرن در موضوع اسلام‌شناسی بود که در سال‌های ۱۹۱۳-۱۹۳۸ اولین نسخهٔ آن توسط خاورشناسان غربی به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی چاپ شد و شروعی بود برای تالیف و ترجمهٔ دانشنامه‌های اسلامی دیگر؟
آیا میدانستید که : زبان انگلیسی با یک میلیارد سخنور (بومی و زبان دوم) رتبه دوم پرکاربردترین زبان دنیا را بعد از زبان ماندرین معیار (چینی استاندارد) دارد؟
آیا میدانستید که : ماکائو از ۲۰ نوامبر ۱۵۵۵ تا ۲۰ دسامبر ۱۹۹۹، مستعمره پرتغال بود؟ ماکائو آخرین نقطه باقیمانده از استعمار اروپا در آسیا بود؟
آیا میدانستید که : ۱۶۲ پیروزی از ۲۷۱ پیروزی هوایی ایران در جنگ ایران و عراق توسط جنگنده‌های اف-۱۴ تام‌کت بدست آمد؟
آیا میدانستید که : آلاسکا بزرگترین و یکی از ثروتمندترین ایالت‌های آمریکا است که در سال ۱۸۶۷ به مبلغ ۷٫۲ میلیون دلار از روسیه خریداری شد؟
آیا میدانستید که : روئال آمونسن جستجوگر نروژی دو قطب شمال و جنوب و نخستین کسی است که به هر دو قطب شمال و جنوب رسید؟
آیا میدانستید که : رودلف هس آخرین بازمانده کابینه هیتلر، در حالی که ۹۳ سال سن داشت در زندانی در غرب برلین درگذشت وی تنها بازمانده نازی‌ها بود که دارای مقبره مشخص بود؟
آیا میدانستید که : ابن سینا، ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته‌است که شمار زیادی از آنها در زمینه پزشکی و فلسفه است؟
آیا میدانستید که : عمارت عالی‌قاپو آستانه‌ای از جنس مرمر داشت که مردم آن زمان برای ابراز ادب و احترام نسبت به شاهان صفوی در آنجا به زمین می‌افتادند و آستانه را می‌بوسیدند؟
آیا میدانستید که : رمان آرزوهای بزرگ در ابتدا یک داستان دنباله‌دار بود که از دسامبر ۱۸۶۰ تا اوت ۱۸۶۱ میلادی در یک هفته‌نامه به چاپ می‌رسید؟
آیا میدانستید که : در دوره حکومت خسرو پرویز در گور، کتابی به زبان پارسی میانه درباره آیین دادرسی ایران بنام مادگان هزار دادستان بوسیله فرخ‌مرد بهرامان نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که : تار در گذشته پنج سیم داشت و بعدها درویش‌خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان با شش سیم به کار می‌رود؟
آیا میدانستید که : استان خراسان جنوبی و شهرستان قائنات تولید ۹۵ درصد از زرشک ایران را در اختیار دارد؟ ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در دنیاست؟
آیا میدانستید که : مرتضی نی‌داوود در سال‌های پس از انقلاب پیش درآمد آواز اصفهان را به شیوه‌ای نو برای ارکستر بزرگ تنظیم نمود که به عنوان موسیقی اصلی سریال هزاردستان انتخاب شد؟
آیا میدانستید که : ناصرالدین‌شاه قاجار پیش از پادشاهی، «ناصرالدین میرزا» و پس از مرگ، «شاه شهید» خوانده می‌شد؟
آیا میدانستید که : لیندا هانت نخستین کسی بود که جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای بازی در نقش شخصیتی مذکر دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : در گاهشماری ایران، پنجمین ماه که مرداد نام دارد از نظر لغوی و معناشناسی در اصل امرداد و به معنای نامیرایی و جاودانگی است؟
آیا میدانستید که : امینم در ترانهٔ خدای رپ ۹۷ واژه را در مدت ۱۵ ثانیه می‌خواند؟
آیا میدانستید که : ابومسلم‌نامه حماسه‌ای برگرفته از زندگی ابومسلم خراسانی است که توسط ابوعبدالله مرزبانی نوشته شد؟
آیا میدانستید که : جاستین بیبر، در سال ۲۰۰۷ با قرار دادن ویدئوهایی از خواندن خود در یوتیوب معروف شد. او یکی از صد شخصیت مشهور سال ۲۰۱۲ بود؟
آیا میدانستید که : کبیسه، در اصطلاح سال کبیسه از ریشه کبس به معنی پرکردن چاه با خاک می‌آید؟
آیا میدانستید که : زرتشت از نخستین شاعران ایران، سرایندهٔ گاتاها، از سرودهای مذهبی ایران باستان بوده‌است؟ (در تصویر، نماد فروهر)
آیا میدانستید که : فیلم دنیای آب از نگاه بازگشت سرمایه و میزان فروش، یک شکست بزرگ بود؟
آیا میدانستید که : صد سال تنهایی یکی از شاهکارهای گابریل گارسیا مارکز دانسته می‌شود؟
آیا میدانستید که : جریان بنگوئلای اقیانوس منجمد جنوبی اندکی اثر ال‌نینیویی دارد؟
آیا میدانستید که : هر بطری شیواس ریگل شمشیر حاوی ویسکی‌های حداقل ۴۵ ساله و تزئین شده با ۲۲ قیراط الماس به قیمت ۲۰۰٬۰۰۰ دلار به فروش می‌رسد؟
آیا میدانستید که : نوروز در سال ۵۳۸ پیش از میلاد توسط کوروش بزرگ به عنوان جشن ملی ایران اعلام‌شد؟
آیا میدانستید که : آلفا قنطورس بی‌بی نزدیک‌ترین سیارهٔ فراخورشیدی به زمین و پروکسیما قنطورس نزدیک‌ترین ستاره به منظومهٔ شمسی است؟
آیا میدانستید که : خسرو پرویز طی ماجرایی با کودتای پسر بزرگش قباد دوم به قتل رسید؟
آیا میدانستید که : قمارخانه‌های ماکائو در سال ۲۰۱۲ درآمدی برابر ۳۸ میلیارد دلار داشتند. این مبلغ در قمارخانه‌های لاس‌وگاس تنها ۶ میلیارد دلار بود؟
آیا میدانستید که : آتلانتیس نام قاره‌ای افسانه‌ای است که بر پایهٔ نوشته‌های افلاطون در زمان‌های قدیم وجود داشته‌است؟
آیا میدانستید که : داستان‌های شاهنامه برگرفته از شاهنامهٔ ابومنصوری است و تنها برخی نبردهای رستم و داستان‌هایی مانند بیژن و منیژه و بیژن و گرازان زادهٔ ذهن فردوسی بوده‌است؟
آیا میدانستید که : کنسرتو پیانو شماره ۵ آخرین و شناخته‌شده‌ترین کنسرتو پیانو بتهوون است که وی آن را در شرایط سخت اشغال وین توسط ناپلئون و سپاهیانش تصنیف کرد؟
آیا میدانستید که : پیشینۀ فوتبال به سدهٔ دوم و سوم پیش از میلاد در چین باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : در فرانسه برای ساخت پل کنکورد از سنگ‌های قلعه معروف باستیل استفاده شده است؟
آیا میدانستید که : شهاب‌سنگ هوبا بزرگترین شهاب‌سنگ شناخته شده بر روی زمین است؟
آیا میدانستید که : مردم نروژ تاکنون در دو همه‌پرسی در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۹۴ میلادی به عضویت این کشور در اتحادیه اروپا رأی مخالف داده‌اند؟
آیا میدانستید که : نورپردازی برج ساختمان مرکزی دانشگاه تگزاس در آستین در مناسبت‌های گوناگون مانند موفقیت‌های علمی و ورزشی دانشجویان دانشگاه، تغییر می‌کند؟
آیا میدانستید که : مغز آلبرت اینشتین پس از مرگ او از سرش خارج گردید تا برای یافتن دلیل نبوغ او مورد مطالعه قرار گیرد؟
آیا میدانستید که : آزتک‌ها، قارچ‌های جادو را «گوشت خدایان» می‌نامیدند و در مراسم تاج‌گذاری موکتزومای دوم در سال ۱۵۰۲ میلادی نیز از این قارچ‌ها استفاده کردند؟
آیا میدانستید که : نام نماد رسمی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، فولکو از ترکیب دو واژهٔ پرتغالی «futebol» (فوتبال) و «ecologia» (بوم‌شناسی) گرفته شده است؟
آیا میدانستید که : ولادیمیر شوخوف، مهندس روس که برای سازه‌های فلزیش شناخته می‌شود، در ۲۴ سالگی به دلیل ناامیدی تصمیم گرفت مهندسی را رها کند و در دانشکده پزشکی ثبت‌نام کرد؟
آیا میدانستید که : کاخ مارینسکی در سن پترزبورگ به دستور نیکلای یکم و به عنوان هدیه ازدواج دخترش، ماریا ساخته شد؟
آیا میدانستید که : در سال شش امپراتور (۲۳۸ میلادی) شش نفر به عنوان امپراتور روم قدرت را در دست داشتند؟
آیا میدانستید که : مارگریت پرت نویسنده و عارف فرانسوی بود که در سال ۱۳۱۰ میلادی توسط دادگاه تفتیش عقاید محکوم و در پاریس سوزانده شد؟
آیا میدانستید که : کا گ ب چندین بار تلاش کرد رودلف نوریف را به شوروی بازگرداند اما هربار ناموفق بود؟
آیا میدانستید که : گرگ کاپیتول تندیسی مفرغی از ماده گرگی در حال شیر دادن به بانیان افسانه‌ای شهر رم، رموس و رمولوس است؟
آیا میدانستید که : بخش‌هایی از ترانهٔ عشق یکسان که توسط مری لمبرت خوانده می‌شود به زندگی واقعی خود او اشاره دارد؟
آیا میدانستید که : پاتریشیا کرنول، نویسندهٔ مشهور داستان‌های جنایی، در جوانی از اختلال خوردن در رنج بوده و مدت کوتاهی نیز در بیمارستان روانی بستری بوده است؟
آیا میدانستید که : تعداد افرادی که در سال ۲۰۱۲ در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به ایدز مبتلا شده‌اند، در مقایسه با سال ۲۰۰۱ بیش از ۵۰٪ افزایش داشته است؟ (در تصویر، روبان سرخ)
آیا میدانستید که : تراژدی دوحه نامی است که طرفداران تیم ملی فوتبال ژاپن به بازی سال ۱۹۹۳ این کشور با عراق داده‌اند که در پی آن ژاپن از راهیابی به جام جهانی فوتبال ۱۹۹۴ بازماند و جای خود را به کره جنوبی داد؟
آیا میدانستید که : پیش از آنکه جیمز دبلیو پترسون وارد مجلس سنای آمریکا شود، چندین سال در کالج دارتموث ریاضیات، اخترشناسی و هواشناسی تدریس می‌کرد؟
آیا میدانستید که : کلیسای افغان در بمبئی برای بزرگداشت کشته‌شدگان جنگ اول افغان و انگلیس ساخته شده است؟
آیا میدانستید که : دانمارک نخستین کشوری بود که قانون اتحاد مدنی همجنس‌گرایان را در سال ۱۹۸۹ تصویب کرد؟
آیا میدانستید که : والری سولاناس نویسنده فمینیست رادیکال آمریکایی بود که پس از تلاشی ناموفق برای قتل اندی وارهول به شهرت رسید؟
آیا میدانستید که : متیو مک‌کانهی و جرد لتو برای بازی در فیلم باشگاه خریداران دالاس هرکدام به ترتیب حدود ۲۳ و ۱۴ کیلوگرم وزن کم کردند؟
آیا میدانستید که : بالاتنه نفرتیتی تندیسی از سنگ آهک و گچ که قدمت آن به حدود سال ۱۳۵۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد، از زمان کشف در سال ۱۹۱۲ به عنوان نمادی از زیبایی زنانه در دوران باستان شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که : در نشان ملی گرینلند نقش خرسی قطبی وجود دارد که پنجه چپش را بالا گرفته است، به این خاطر که بومیان گرینلند معتقدند خرس‌های قطبی چپ‌دست هستند؟
آیا میدانستید که : اچ‌ام‌اس اوشن در تمام مدتی که در نیروی دریایی بریتانیا خدمت می‌کرد، هیچگاه در آب‌های بریتانیا لنگر نینداخت؟
آیا میدانستید که : ستاره‌های کرملین ستاره‌های شیشه‌ای یاقوتی هستند که در دهه ۱۹۳۰ میلادی بر بالای پنج برج از برج‌های کاخ کرملین نصب شدند؟
آیا میدانستید که : محمد بن لادن کارآفرین ثروتمند عرب و پدر بیش از ۵۰ فرزند از جمله اسامه بن لادن بود؟
آیا میدانستید که : هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ مزه است که زنان باردار از آن برای سقط جنین استفاده می‌کرده‌اند؟
آیا میدانستید که : کوین اوهالوران شناگر استرالیایی دارنده یک مدال طلا در المپیک تابستانی ۱۹۵۶، در ۳۹ سالگی با شلیک گلوله‌ای تصادفاً موجب مرگ خود شد؟
آیا میدانستید که : احتمال شکل‌گیری دو بلور برف با ساختار کاملاً یکسان به قدری ناچیز است که حتی در میان تمام دانه‌های بلور ایجاد شده در تاریخ سیاره زمین، وجود دو بلور کاملاً مشابه بسیار نامحتمل است؟
آیا میدانستید که : برقی که مارماهی آمریکای جنوبی تولید می‌کند می‌تواند ده لامپ را روشن کند؟
آیا میدانستید که : گروه چهارتایی کلاین کوچک‌ترین گروه نادوری است؟
آیا میدانستید که : مری اندرسن نخستین برف‌پاک‌کن کارای خودرو را اختراع کرد؟
آیا میدانستید که : محمد میرزا کاشف‌السلطنه نخستین فرد ایرانی است که چای را از هندوستان به ایران آورد و شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد؟
آیا میدانستید که : کشور فنلاند به دلیل داشتن دریاچه‌های زیاد ملقب به کشور هزار دریاچه است؟
آیا میدانستید که : ترنس تائو ریاضیدان استرالیایی در ۱۰ سالگی توانست در المپیاد ریاضی مدال برنز بگیرد. او هنگامی مدال طلا گرفت که هنوز ۱۳ سالش نشده بود؟
آیا میدانستید که : برگ‌های دیفنباخیا، از گیاهان تزیینی که در آپارتمان‌ها نگهداری می‌شود، سمی بوده و چنانچه خورده شوند باعث مسمومیت و گاه مرگ می‌گردند؟
آیا میدانستید که : در فرایند تولید مثل اسب‌های دریایی، جنس نر باردار می‌شود؟
آیا میدانستید که : فرشید مثقالی تصویرگر کتاب‌های کودک و نوجوان تنها برندهٔ ایرانی جایزه هانس کریستین آندرسن است؟
آیا میدانستید که : شطرنج نیشابوری از کهن‌ترین مجموعه‌های موجود شطرنج است که در پژوهش‌های باستان‌شناسی نیشابور یافت شد؟
آیا میدانستید که : نیل با حدود ۶٬۶۵۰ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود جهان است؟
آیا میدانستید که : کاخ فارنیسه از نمونه‌های مهم معماری دوره رنسانس در رم، اکنون مقر سفارت فرانسه در ایتالیا است؟
آیا میدانستید که : ویلیام لورنس براگ جوان‌ترین برنده جایزه نوبل است که در ۲۵ سالگی (۱۹۱۵ میلادی) همراه با پدرش، ویلیام هنری براگ، جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : تک‌چهره یاکوب د گین سوم اثر رامبرانت تاکنون چهار بار ربوده شده و از این نظر در بین تمام تابلوهای نقاشی دارای رکورد است؟
آیا میدانستید که : هیپاتیا بانوی ریاضیدان و فیلسوف یونانی بود که به اتهام جادوگری و توطئه علیه مسیحیت، کشته و سوزانده شد؟
آیا میدانستید که : در دریای سرخ مقادیر زیادی از نوعی جلبک وجود دارد که رنگ دریا را به قهوه‌ای مایل به سرخ تغییر می‌دهند؟
آیا میدانستید که : جیوه تنها فلزی است که در شرایط استاندارد دما و فشار مایع است؟
آیا میدانستید که : فیل‌های مادر وقت زیادی را با خرطوم‌هایشان صرف لمس و نوازش بچه‌هایشان می‌کنند و بچه‌ای که نوازش نشود کمتر از بچه‌ای که تماس زیادی با مادرش داشته رشد می‌کند؟
آیا میدانستید که : اندونزی مجموعه‌ای از حدود ۱۷،۵۰۸ جزیره بزرگ و کوچک در اقیانوس آرام است؟
آیا میدانستید که : مار بوآ با کمک گرفتن از ماهیچه‌های قدرتمندی که دارد شکار را خفه کرده و یکجا می‌بلعد و پس از آن برای هفته‌ها و گاه ماه‌ها بدون غذا به زندگی خود ادامه می‌دهد؟
آیا میدانستید که : ژان-فرانسوا-ترز شالگرین، معمار فرانسوی جنبش نوکلاسیسیسم، پیش از کامل شدن شناخته‌شده‌ترین اثرش، طاق پیروزی درگذشت؟
آیا میدانستید که : کوآلاها زمان زیادی را در خواب بر روی شاخه‌های درخت اوکالیپتوس می‌گذرانند که به ۲۰ ساعت در روز نیز می‌رسد؟
آیا میدانستید که : پاوان رقصی اشرافی است که بیشتر در دوره رنسانس و بسیار کند و با وقار اجرا می‌شده است؟
آیا میدانستید که : کاترین بیگلو نخستین زنی است که برنده جایزه اسکار بهترین کارگردانی شده‌است؟
آیا میدانستید که : ۸۵ تا ۹۰ درصد خانه‌ها در ایسلند از انرژی زمین‌گرمایی برای تأمین آب گرم و گرمایش خود بهره می‌برند؟
آیا میدانستید که : بی‌بی مریم بختیاری از مبارزان علیه استبداد صغیر، جنبش مشروطه و جریان فتح تهران بود؟
آیا میدانستید که : سیارک ۷۲۱۰ داریوش که به نام داریوش بزرگ نامگذاری شده، هفت هزار و دویست و دهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : طاهره قرةالعین از نخستین پیروان سید علی‌محمد باب، برترین شخصیت زن در بابیه و سومین و شناخته‌شده‌ترین شخصیت زن در آئین بهایی است؟
آیا میدانستید که : جنبش نرم‌افزار آزاد جنبشی اجتماعی است که هدف آن تضمین آزادی‌های بنیادی کاربران نرم‌افزار برای استفاده، بررسی و تغییر آن می‌باشد؟ ریچارد استالمن بنیانگذار پروژه گنو، از پیشگامان آن به شمار می‌آید؟ (در تصویر، نشان‌وارهٔ گنو)
آیا میدانستید که : پروتون از دو کوارک بالا و یک کوارک پایین، و نوترون از دو کوارک پایین و یک کوارک بالا ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : زبان برنامه‌نویسی ایدا به افتخار ایدا لاولیس، ریاضیدان، نخستین برنامه‌ساز رایانه و دختر لرد بایرون نامگذاری شده است؟
آیا میدانستید که : آنتیوپ تنها زن عضو قبیلهٔ آمازون‌ها بود که ازدواج کرد؟
آیا میدانستید که : دانشگاه ایالتی کنتاکی با حدود ۲٬۷۰۰ دانشجو، کوچک‌ترین دانشگاه ایالتی در کنتاکی آمریکا است؟
آیا میدانستید که : در فیلم میل مبهم هوس به کارگردانی لوئیس بونوئل، دو نفر در نقش کونچیتا بازی کردند و شخص سومی برای آن نقش گویندگی کرد؟
آیا میدانستید که : جنگ بون‌ای در سال ۱۲۷۴ میلادی، نخستین تلاش قوبلای‌خان، امپراتور مغول برای یورش به ژاپن بود؟
آیا میدانستید که : آزادماهی صورتی نر در هنگام تخم‌ریزی، گوژ بزرگی بر پشت خود درست می‌کند به همین دلیل آن را «آزادماهی گوژپشت» هم می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : ان‌جی‌سی ۳۳۱۴ یک جفت کهکشان مارپیچی است که همپوشانی دارند و این جایگیری به اخترشناسان امکان می‌دهد تا ویژگی‌های غبار میان‌ستاره‌ای را بررسی کنند؟
آیا میدانستید که : تحیه محمدکاظم همسر ایرانی‌تبار جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر بود؟
آیا میدانستید که : نام مریلین منسون ترکیبی از نام‌های مریلین مونرو و چارلز منسون است؟
آیا میدانستید که : مسجدسلیمان نخستین منطقه ایران بود که شرکت نفت دارسی، سرانجام در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی در آنجا به نفت رسید؟
آیا میدانستید که : کتاب آرتامن یا کورش بزرگ با بیش از ۱۳٬۰۰۰ صفحه، بلندترین رمان فرانسه دربارهٔ کوروش بزرگ است که تاکنون نوشته شده؟
آیا میدانستید که : شهری بنام کرمان در ایالت کالیفرنیای آمریکا با جمعیتی حدود ۱۳۵۴۴ نفر وجود دارد؟
آیا میدانستید که : ناصرالدین شاه در سال ۱۲۳۰ اولین تلفن همراه موجود در ایران را داشت، که محصول کارخانه «البیس» زوریخ بود؟
آیا میدانستید که : جمجمه گویس با حدود ۲۰۰٫۰۰۰ تا ۵۰۰٫۰۰۰ سال قدمت، در سال ۲۰۰۶ در اتیوپی کشف شد؟
آیا میدانستید که : هرمزد رسام باستان‌شناس و کاشف الواح گلی حماسه گیلگمش و استوانهٔ مشهور به لوح حقوق بشر کورش در میان‌رودان است؟
آیا میدانستید که : شهر رفح از راه تونل‌های دست‌سازی که بوسیله ساکنین کنده شده‌اند با شهر رفح در کشور مصر ارتباط دارد؟
آیا میدانستید که : زبان‌های بانتو گروهی متشکل از حدود ۵۰۰ زبان هستند که در گستره وسیعی از قاره آفریقا استفاده می‌شوند؟
آیا میدانستید که : سیارک ۸۱۰ آتوسا که به نام آتوسا شهبانو هخامنشی ایران نامگذاری شده، هشتصد و دهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : نشان قلب (♥) را به کمک معادلات ریاضی می‌توان به صورت دوبعدی و سه‌بعدی ترسیم کرد و در فهرست حروف یونیکد دارای کارکتر است؟
آیا میدانستید که : جگر چرب غذایی است که از جگر غاز یا مرغابی خانگی تهیه می‌شود که برای تهیه آن آنقدر به پرنده غذا خورانده می‌شود تا به بیماری کبد چرب مبتلا شود؟
آیا میدانستید که : تشی بزرگترین جونده ایران است؟
آیا میدانستید که : بر اساس نوشته‌های افلاطون، گاو نر مقدس‌ترین حیوان در نزد مردمان قاره افسانه‌ای آتلانتیس بود که مظهر قدرت بشمار می‌رفت؟
آیا میدانستید که : گانگنام استایل تک‌آهنگ پاپ کره‌ای می‌باشد که تا تاریخ ۲۴ نوامبر ۲۰۱۲ بیش از ۸۰۰ میلیون بیننده در یوتیوب داشته است؟
آیا میدانستید که : هَگیس یا چغور پغور خوراک ملی اسکاتلند به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که : در کشور رواندا برای حفظ محیط زیست استفاده از کیسه‌های پلاستیکی ممنوع است؟
آیا میدانستید که : لاله گل ملی کشورهای ایران، افغانستان، ترکیه، هلند، مجارستان و بلژیک به شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که : ماری کوری نخستین زن برندهٔ جایزه نوبل و تنها برندهٔ دو جایزه نوبل در دو زمینهٔ علمی گوناگون است؟
آیا میدانستید که : سیارک ۷۲۰۹ کوروش که به نام کوروش بزرگ نامگذاری شده، هفت هزار و دویست و نهمین سیارک کشف شده‌است؟
آیا میدانستید که : جسد چارلی چاپلین یک سال پس از مرگش توسط دو مهاجر بلغاری و لهستانی در سال ۱۹۷۸ از خاک خارج شد و در ازای بازگرداندن جسد از وکیل چاپلین تقاضای دریافت پول کردند؟
آیا میدانستید که : آئین به‌آفریدان از نخستین جنبش‌های ایرانی ضد عرب و ضد اسلام بود که به‌آفرید یک ایرانی خراسانی در زمان ابومسلم خراسانی پایه‌گذاری کرد؟
آیا میدانستید که : در زمان جنبش مشروطه، حزب دموکرات را عامیون، حزب محافظه‌کار را اعتدالیون، و حزب سوسیال دمکرات را اجتماعیون عامیون نامگذاری کرده بودند که معادل عربی-فارسی گرایش هر حزب بود؟
آیا میدانستید که : سیندی نام عملیاتی زنی بود که به عنوان توریست آمریکایی، مردخای وانونو را به بهانه گردش از انگلستان به ایتالیا برد تا مامورین موساد او را دستگیر کنند؟
آیا میدانستید که : تا پیش از تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه برنامه هسته‌ای ایران، بیش از شصت درصد مبادلات بانکی دولت ایران از طریق بانک بریتانیایی اچ‌اس‌بی‌سی انجام می‌گرفت؟
آیا میدانستید که : نسبت طلایی در ریاضیات و هنر هنگامی است که نسبت بخش بزرگتر به بخش کوچکتر، برابر با نسبت کل به بخش بزرگتر باشد؟
آیا میدانستید که : مجموعه نقاشی‌های صادق هدایت را برادرزادهٔ او جهانگیر، با عنوان «آلبوم نقاشی‌های هدایت» منتشر کرده‌است؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۴۷ قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل مقرر کرد شهر اورشلیم برای مدت ده سال در کنترل هیچ کدام از دو منطقه فلسطین و اسرائیل قرار نگیرد و با یک رژیم ویژهٔ بین‌المللی با نظارت سازمان ملل اداره شود که البته این طرح هیچگاه اجرایی نشد؟
آیا میدانستید که : باشگاه فوتبال اینتر میلان تنها باشگاه کشور ایتالیاست که تا کنون از سری آ به دستهٔ پائین تر سقوط نکرده است؟
آیا میدانستید که : مرتضی احمدی، گوینده، خواننده و بازیگر سینما و تلویزیون، تا سال ۱۳۲۵ در باشگاه فوتبال راه‌آهن بازیکن و مربی بود؟
آیا میدانستید که : احسان نراقی (۱۳۰۵- ۱۳۹۱) نویسنده، و جامعه‌شناس ایرانی و تنها فرد ایرانی است که معاون یونسکو بوده‌است؟
آیا میدانستید که : مریخ‌نورد کنجکاوی سنگین‌ترین جسم دست‌ساخت بشر است که با وزن ۹۰۰ کیلوگرم، برای ماموریت تحقیقاتی ۲ ساله در گودال گیل بر سطح مریخ نشست؟
آیا میدانستید که : مو یان، نام مستعار گوان موئه برندهٔ جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۲ است، که معنایش به چینی «سکوت کن» است؟
آیا میدانستید که : اِستِر از شخصیت‌های تنخ یهودی یا عهد عتیق در انجیل و شخصیت محوری کتاب استر است؟ بنا به مندرجات کتاب استر وی همسر و ملکهٔ اخشورش پادشاه ایرانی بود؟
آیا میدانستید که : جنبش ضد تنباکو در آلمان نازی نخستین جنبش بر ضد استعمال تنباکو و مصرف نوشیدنی‌های الکلی در تاریخ معاصر بود؟
آیا میدانستید که : بمباران‌های شیمیایی صدام حسین در مجموع در ۳۷۸ مورد در طول هشت سال جنگ ایران و عراق رخ داد که موجب کشته و زخمی شدن بیش از پنجاه هزار نفر شهروندان ایران و عراق شد؟
آیا میدانستید که : در ونیز امکان حرکت خودرو وجود ندارد و حمل و نقل عمومی به جای اتوبوس و تاکسی‌های معمول، توسط اتوبوس دریایی انجام می‌شود؟
آیا میدانستید که : گرینلند با ۲،۱۷۵،۵۹۰ کیلومتر مربع پهنا، پس از استرالیا دومین جزیره بزرگ جهان و بخشی از کشور دانمارک شمرده می‌شود؟
آیا میدانستید که : نخستین نشانه‌های اهلی‌سازی بز در ایران یافت شده که مربوط به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد است؟
آیا میدانستید که : خوکچه هندی بومی آمریکای جنوبی است و اینکاها این حیوان را دست‌آموز کرده بودند و حتی از گوشت آن خوراکی تهیه می‌کردند و در مراسم مذهبی و طب سنتی از آن استفاده می‌کردند؟
آیا میدانستید که : قلهٔ کوه تاکائو در منطقه تامای توکیو بیشترین تعداد صعود کننده را در بین تمامی کوه‌های جهان داراست و هر سال به طور میانگین بیش از ۲٫۵ میلیون نفر از قلهٔ تاکائو بازدید می‌کنند؟
آیا میدانستید که : اجرام مسیه نام ۱۱۰ جرم غیرستاره‌ای بود که توسط شارل مسیه، ستاره‌شناس اهل فرانسه شناسایی و گردآوری شده‌اند؟
آیا میدانستید که : ریشه نام‌های الگوریتم و علم جبر برگرفته از نام خوارزمی، دانشمند ستاره‌بین، ستاره‌شناس، ریاضیدان بزرگ ایرانی است؟
آیا میدانستید که : دوردست‌ترین‌ها مکان‌هایی در زمین هستند که می‌توان آنها را از نظر جغرافیایی به عنوان مکان‌هایی دوردست‌تر از دیگر مکان‌ها به‌شمار آورد؟
آیا میدانستید که : امیرعباس هویدا با داشتن ۱۳ سال سابقه نخست‌وزیری در دوران محمدرضا پهلوی، طولانی‌ترین زمان خدمت در تاریخ ایران به عنوان رئیس دولت را داراست؟
آیا میدانستید که : ۱۷ نفر از ۲۹ شرکت‌کننده در پنجمین کنفرانس سلوی برندهٔ جایزه نوبل فیزیک بوده یا بعدها این جایزه را دریافت کردند؟
آیا میدانستید که : در سال ۲۰۱۲ ویکی‌پدیای فارسی در میان دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا رتبه هجدهم را داشت و صفحاتش در هر ساعت ۷۱،۳۲۵ بار مشاهده شده‌اند؟
آیا میدانستید که : عبدالقدیر خان پدر انرژی هسته‌ای پاکستان در ژانویه ۲۰۰۴ به دست داشتن در یک شبکه بین‌المللی برای تکثیر غیرقانونی دانش هسته‌ای به کره شمالی، ایران و لیبی اعتراف کرد؟
آیا میدانستید که : نخستین عکس تاریخ بدست ژوزف نیسه‌فور، مخترع اهل فرانسه در سال ۱۸۲۶ میلادی گرفته شد؟
آیا میدانستید که : بزرگترین اثر مجوسی اهوازی، کتاب مَلِکی نام دارد که منظم‌تر و خلاصه‌تر از کتاب الحاوی رازی و کاربردی‌تر از کتاب قانون ابن سینا می‌باشد؟
آیا میدانستید که : لوچو، کشتی پهلوانی و سنتی استان مازندران می‌باشد که بیشتر در ۲۸ تیرماه هر سال برای شناسایی پهلوان منطقه، هم‌زمان با آیینی که به جشن مردگان معروف است برگزار می‌شود؟
آیا میدانستید که : کلمهٔ بایکوت از نام چارلز بایکوت، گرفته شده و استفاده از آن در زبان انگلیسی از زمان نزاع زمین در ایرلند آغاز شد وی در سال ۱۸۸۰ توسط ایرلندی‌ها از لحاظ اجتماعی طرد (بایکوت) شد؟
آیا میدانستید که : شکند گمانیک ویچار کتابی به زبان پارتی از مردان‌فرخ پسر اورمزدداد و از کتاب‌های مهم زرتشتیان است که برای اثبات بنیادهای دین زرتشت و در رد دین‌های یهودی، مسیحیت، مانوی و تا اندازه‌ای اسلام نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که : عنایت‌الله گنجی در روز سوم شهریور ۱۳۲۰ توانست با شلیک چند گلوله، یکی از هواپیمای انگلیسی متفقین که قصد فرود در فرودگاه هفتکل را داشت ساقط کند؟ (در تصویر، آرامگاه گنجی)
آیا میدانستید که : منشور حقوق ایالات متحده آمریکا پس از جنگ استقلال با بریتانیا برای اعطای حقوق اولیه به شهروندان به صورت ۱۰ متمم به قانون اساسی آمریکا تدوین شد و این امکان را به مردم داد تا با ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی برای مقابله با خودکامگی احتمالی زمامداران در این کشور بتوانند عکس‌العمل نشان دهند؟
آیا میدانستید که : انقلاب زمستانی، که منشا بسیاری از جشن‌ها و آئین‌های باستانی در فرهنگ‌ها و تمدن‌های بشری مانند شب یلدا، حنوکا و کریسمس است، لحظه‌ای است که خورشید از دید ناظر زمینی در بیشترین فاصله زاویه‌ای با صفحه استوا در آنسوی نیمکره ناظر قرار دارد و پس از آن طول روزها بلندتر می‌شود؟
آیا میدانستید که : بیست سال پس از گشایش دارالفنون، ناصرالدین‌شاه قاجار پس از مسافرتی به اروپا، دستور داد که در تهران بیمارستانی به سبک اروپایی بسازند؟ این ساختمان قدیمی که در نزدیکی چهارراه حسن‌آباد قرار داشت اکنون با تغییرات و افزودن ساختمان‌های دیگر به آن، بیمارستان سینا نامیده می‌شود؟
آیا میدانستید که : ایناف ایز ایناف یک سازمان ناسودبر در آمریکا است که برای امن کردن اینترنت برای کودکان تلاش می‌کند و در تصویب قوانینی در این زمینه نقش داشته‌است؟
آیا میدانستید که : پس از ساخت شمشیرهای قادسیه، به دستور صدام حسین، کلاهخود ۵۰۰۰ سرباز ایرانی کشته شده در جنگ را در اطراف آن قرار دادند؟ در هر یک از کلاه‌خودها نیز با شلیک یک گلوله، سوراخی ایجاد کردند؟
آیا میدانستید که : عملیات آخوندک حملهٔ نیروی دریایی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران در اواخر جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ است که به تلافی برخورد یک مین دریایی رهاشده از کشتی مین‌گذار ایران اجر به ناوچهٔ آمریکایی ساموئل بی. رابرتز انجام شد؟
آیا میدانستید که : دانشنامه اسلام نخستین دایرةالمعارف به سبک مدرن در موضوع اسلام‌شناسی بود که در سال‌های ۱۹۱۳-۱۹۳۸ اولین نسخهٔ آن توسط خاورشناسان غربی به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی چاپ شد و شروعی بود برای تالیف و ترجمهٔ دانشنامه‌های اسلامی دیگر؟
آیا میدانستید که : زبان انگلیسی با یک میلیارد سخنور (بومی و زبان دوم) رتبه دوم پرکاربردترین زبان دنیا را بعد از زبان ماندرین معیار (چینی استاندارد) دارد؟
آیا میدانستید که : ماکائو از ۲۰ نوامبر ۱۵۵۵ تا ۲۰ دسامبر ۱۹۹۹، مستعمره پرتغال بود؟ ماکائو آخرین نقطه باقیمانده از استعمار اروپا در آسیا بود؟
آیا میدانستید که : ۱۶۲ پیروزی از ۲۷۱ پیروزی هوایی ایران در جنگ ایران و عراق توسط جنگنده‌های اف-۱۴ تام‌کت بدست آمد؟
آیا میدانستید که : آلاسکا بزرگترین و یکی از ثروتمندترین ایالت‌های آمریکا است که در سال ۱۸۶۷ به مبلغ ۷٫۲ میلیون دلار از روسیه خریداری شد؟
آیا میدانستید که : روئال آمونسن جستجوگر نروژی دو قطب شمال و جنوب و نخستین کسی است که به هر دو قطب شمال و جنوب رسید؟
آیا میدانستید که : رودلف هس آخرین بازمانده کابینه هیتلر، در حالی که ۹۳ سال سن داشت در زندانی در غرب برلین درگذشت وی تنها بازمانده نازی‌ها بود که دارای مقبره مشخص بود؟
آیا میدانستید که : ابن سینا، ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته‌است که شمار زیادی از آنها در زمینه پزشکی و فلسفه است؟
آیا میدانستید که : عمارت عالی‌قاپو آستانه‌ای از جنس مرمر داشت که مردم آن زمان برای ابراز ادب و احترام نسبت به شاهان صفوی در آنجا به زمین می‌افتادند و آستانه را می‌بوسیدند؟
آیا میدانستید که : رمان آرزوهای بزرگ در ابتدا یک داستان دنباله‌دار بود که از دسامبر ۱۸۶۰ تا اوت ۱۸۶۱ میلادی در یک هفته‌نامه به چاپ می‌رسید؟
آیا میدانستید که : در دوره حکومت خسرو پرویز در گور، کتابی به زبان پارسی میانه درباره آیین دادرسی ایران بنام مادگان هزار دادستان بوسیله فرخ‌مرد بهرامان نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که : تار در گذشته پنج سیم داشت و بعدها درویش‌خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان با شش سیم به کار می‌رود؟
آیا میدانستید که : استان خراسان جنوبی و شهرستان قائنات تولید ۹۵ درصد از زرشک ایران را در اختیار دارد؟ ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در دنیاست؟
آیا میدانستید که : مرتضی نی‌داوود در سال‌های پس از انقلاب پیش درآمد آواز اصفهان را به شیوه‌ای نو برای ارکستر بزرگ تنظیم نمود که به عنوان موسیقی اصلی سریال هزاردستان انتخاب شد؟
آیا میدانستید که : ناصرالدین‌شاه قاجار پیش از پادشاهی، «ناصرالدین میرزا» و پس از مرگ، «شاه شهید» خوانده می‌شد؟
آیا میدانستید که : لیندا هانت نخستین کسی بود که جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای بازی در نقش شخصیتی مذکر دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : در گاهشماری ایران، پنجمین ماه که مرداد نام دارد از نظر لغوی و معناشناسی در اصل امرداد و به معنای نامیرایی و جاودانگی است؟
آیا میدانستید که : امینم در ترانهٔ خدای رپ ۹۷ واژه را در مدت ۱۵ ثانیه می‌خواند؟
آیا میدانستید که : ابومسلم‌نامه حماسه‌ای برگرفته از زندگی ابومسلم خراسانی است که توسط ابوعبدالله مرزبانی نوشته شد؟
آیا میدانستید که : جاستین بیبر، در سال ۲۰۰۷ با قرار دادن ویدئوهایی از خواندن خود در یوتیوب معروف شد. او یکی از صد شخصیت مشهور سال ۲۰۱۲ بود؟
آیا میدانستید که : کبیسه، در اصطلاح سال کبیسه از ریشه کبس به معنی پرکردن چاه با خاک می‌آید؟
آیا میدانستید که : زرتشت از نخستین شاعران ایران، سرایندهٔ گاتاها، از سرودهای مذهبی ایران باستان بوده‌است؟ (در تصویر، نماد فروهر)
آیا میدانستید که : فیلم دنیای آب از نگاه بازگشت سرمایه و میزان فروش، یک شکست بزرگ بود؟
آیا میدانستید که : صد سال تنهایی یکی از شاهکارهای گابریل گارسیا مارکز دانسته می‌شود؟
آیا میدانستید که : جریان بنگوئلای اقیانوس منجمد جنوبی اندکی اثر ال‌نینیویی دارد؟
آیا میدانستید که : هر بطری شیواس ریگل شمشیر حاوی ویسکی‌های حداقل ۴۵ ساله و تزئین شده با ۲۲ قیراط الماس به قیمت ۲۰۰٬۰۰۰ دلار به فروش می‌رسد؟
آیا میدانستید که : نوروز در سال ۵۳۸ پیش از میلاد توسط کوروش بزرگ به عنوان جشن ملی ایران اعلام‌شد؟
آیا میدانستید که : آلفا قنطورس بی‌بی نزدیک‌ترین سیارهٔ فراخورشیدی به زمین و پروکسیما قنطورس نزدیک‌ترین ستاره به منظومهٔ شمسی است؟
آیا میدانستید که : خسرو پرویز طی ماجرایی با کودتای پسر بزرگش قباد دوم به قتل رسید؟
آیا میدانستید که : قمارخانه‌های ماکائو در سال ۲۰۱۲ درآمدی برابر ۳۸ میلیارد دلار داشتند. این مبلغ در قمارخانه‌های لاس‌وگاس تنها ۶ میلیارد دلار بود؟
آیا میدانستید که : آتلانتیس نام قاره‌ای افسانه‌ای است که بر پایهٔ نوشته‌های افلاطون در زمان‌های قدیم وجود داشته‌است؟
آیا میدانستید که : داستان‌های شاهنامه برگرفته از شاهنامهٔ ابومنصوری است و تنها برخی نبردهای رستم و داستان‌هایی مانند بیژن و منیژه و بیژن و گرازان زادهٔ ذهن فردوسی بوده‌است؟
آیا میدانستید که : کنسرتو پیانو شماره ۵ آخرین و شناخته‌شده‌ترین کنسرتو پیانو بتهوون است که وی آن را در شرایط سخت اشغال وین توسط ناپلئون و سپاهیانش تصنیف کرد؟
آیا میدانستید که : پیشینۀ فوتبال به سدهٔ دوم و سوم پیش از میلاد در چین باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : در فرانسه برای ساخت پل کنکورد از سنگ‌های قلعه معروف باستیل استفاده شده است؟
آیا میدانستید که : شهاب‌سنگ هوبا بزرگترین شهاب‌سنگ شناخته شده بر روی زمین است؟
آیا میدانستید که : مردم نروژ تاکنون در دو همه‌پرسی در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۹۴ میلادی به عضویت این کشور در اتحادیه اروپا رأی مخالف داده‌اند؟
آیا میدانستید که : نورپردازی برج ساختمان مرکزی دانشگاه تگزاس در آستین در مناسبت‌های گوناگون مانند موفقیت‌های علمی و ورزشی دانشجویان دانشگاه، تغییر می‌کند؟
آیا میدانستید که : مغز آلبرت اینشتین پس از مرگ او از سرش خارج گردید تا برای یافتن دلیل نبوغ او مورد مطالعه قرار گیرد؟
آیا میدانستید که : آزتک‌ها، قارچ‌های جادو را «گوشت خدایان» می‌نامیدند و در مراسم تاج‌گذاری موکتزومای دوم در سال ۱۵۰۲ میلادی نیز از این قارچ‌ها استفاده کردند؟
آیا میدانستید که : نام نماد رسمی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، فولکو از ترکیب دو واژهٔ پرتغالی «futebol» (فوتبال) و «ecologia» (بوم‌شناسی) گرفته شده است؟
آیا میدانستید که : ولادیمیر شوخوف، مهندس روس که برای سازه‌های فلزیش شناخته می‌شود، در ۲۴ سالگی به دلیل ناامیدی تصمیم گرفت مهندسی را رها کند و در دانشکده پزشکی ثبت‌نام کرد؟
آیا میدانستید که : کاخ مارینسکی در سن پترزبورگ به دستور نیکلای یکم و به عنوان هدیه ازدواج دخترش، ماریا ساخته شد؟
آیا میدانستید که : در سال شش امپراتور (۲۳۸ میلادی) شش نفر به عنوان امپراتور روم قدرت را در دست داشتند؟
آیا میدانستید که : مارگریت پرت نویسنده و عارف فرانسوی بود که در سال ۱۳۱۰ میلادی توسط دادگاه تفتیش عقاید محکوم و در پاریس سوزانده شد؟
آیا میدانستید که : کا گ ب چندین بار تلاش کرد رودلف نوریف را به شوروی بازگرداند اما هربار ناموفق بود؟
آیا میدانستید که : گرگ کاپیتول تندیسی مفرغی از ماده گرگی در حال شیر دادن به بانیان افسانه‌ای شهر رم، رموس و رمولوس است؟
آیا میدانستید که : بخش‌هایی از ترانهٔ عشق یکسان که توسط مری لمبرت خوانده می‌شود به زندگی واقعی خود او اشاره دارد؟
آیا میدانستید که : پاتریشیا کرنول، نویسندهٔ مشهور داستان‌های جنایی، در جوانی از اختلال خوردن در رنج بوده و مدت کوتاهی نیز در بیمارستان روانی بستری بوده است؟
آیا میدانستید که : تعداد افرادی که در سال ۲۰۱۲ در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به ایدز مبتلا شده‌اند، در مقایسه با سال ۲۰۰۱ بیش از ۵۰٪ افزایش داشته است؟ (در تصویر، روبان سرخ)
آیا میدانستید که : تراژدی دوحه نامی است که طرفداران تیم ملی فوتبال ژاپن به بازی سال ۱۹۹۳ این کشور با عراق داده‌اند که در پی آن ژاپن از راهیابی به جام جهانی فوتبال ۱۹۹۴ بازماند و جای خود را به کره جنوبی داد؟
آیا میدانستید که : پیش از آنکه جیمز دبلیو پترسون وارد مجلس سنای آمریکا شود، چندین سال در کالج دارتموث ریاضیات، اخترشناسی و هواشناسی تدریس می‌کرد؟
آیا میدانستید که : کلیسای افغان در بمبئی برای بزرگداشت کشته‌شدگان جنگ اول افغان و انگلیس ساخته شده است؟
آیا میدانستید که : دانمارک نخستین کشوری بود که قانون اتحاد مدنی همجنس‌گرایان را در سال ۱۹۸۹ تصویب کرد؟
آیا میدانستید که : والری سولاناس نویسنده فمینیست رادیکال آمریکایی بود که پس از تلاشی ناموفق برای قتل اندی وارهول به شهرت رسید؟
آیا میدانستید که : متیو مک‌کانهی و جرد لتو برای بازی در فیلم باشگاه خریداران دالاس هرکدام به ترتیب حدود ۲۳ و ۱۴ کیلوگرم وزن کم کردند؟
آیا میدانستید که : بالاتنه نفرتیتی تندیسی از سنگ آهک و گچ که قدمت آن به حدود سال ۱۳۵۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد، از زمان کشف در سال ۱۹۱۲ به عنوان نمادی از زیبایی زنانه در دوران باستان شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که : در نشان ملی گرینلند نقش خرسی قطبی وجود دارد که پنجه چپش را بالا گرفته است، به این خاطر که بومیان گرینلند معتقدند خرس‌های قطبی چپ‌دست هستند؟
آیا میدانستید که : اچ‌ام‌اس اوشن در تمام مدتی که در نیروی دریایی بریتانیا خدمت می‌کرد، هیچگاه در آب‌های بریتانیا لنگر نینداخت؟
آیا میدانستید که : ستاره‌های کرملین ستاره‌های شیشه‌ای یاقوتی هستند که در دهه ۱۹۳۰ میلادی بر بالای پنج برج از برج‌های کاخ کرملین نصب شدند؟
آیا میدانستید که : محمد بن لادن کارآفرین ثروتمند عرب و پدر بیش از ۵۰ فرزند از جمله اسامه بن لادن بود؟
آیا میدانستید که : هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ مزه است که زنان باردار از آن برای سقط جنین استفاده می‌کرده‌اند؟
آیا میدانستید که : کوین اوهالوران شناگر استرالیایی دارنده یک مدال طلا در المپیک تابستانی ۱۹۵۶، در ۳۹ سالگی با شلیک گلوله‌ای تصادفاً موجب مرگ خود شد؟
آیا میدانستید که : احتمال شکل‌گیری دو بلور برف با ساختار کاملاً یکسان به قدری ناچیز است که حتی در میان تمام دانه‌های بلور ایجاد شده در تاریخ سیاره زمین، وجود دو بلور کاملاً مشابه بسیار نامحتمل است؟
آیا میدانستید که : برقی که مارماهی آمریکای جنوبی تولید می‌کند می‌تواند ده لامپ را روشن کند؟
آیا میدانستید که : گروه چهارتایی کلاین کوچک‌ترین گروه نادوری است؟
آیا میدانستید که : مری اندرسن نخستین برف‌پاک‌کن کارای خودرو را اختراع کرد؟
آیا میدانستید که : محمد میرزا کاشف‌السلطنه نخستین فرد ایرانی است که چای را از هندوستان به ایران آورد و شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد؟
آیا میدانستید که : کشور فنلاند به دلیل داشتن دریاچه‌های زیاد ملقب به کشور هزار دریاچه است؟
آیا میدانستید که : ترنس تائو ریاضیدان استرالیایی در ۱۰ سالگی توانست در المپیاد ریاضی مدال برنز بگیرد. او هنگامی مدال طلا گرفت که هنوز ۱۳ سالش نشده بود؟
آیا میدانستید که : برگ‌های دیفنباخیا، از گیاهان تزیینی که در آپارتمان‌ها نگهداری می‌شود، سمی بوده و چنانچه خورده شوند باعث مسمومیت و گاه مرگ می‌گردند؟
آیا میدانستید که : در فرایند تولید مثل اسب‌های دریایی، جنس نر باردار می‌شود؟
آیا میدانستید که : فرشید مثقالی تصویرگر کتاب‌های کودک و نوجوان تنها برندهٔ ایرانی جایزه هانس کریستین آندرسن است؟
آیا میدانستید که : شطرنج نیشابوری از کهن‌ترین مجموعه‌های موجود شطرنج است که در پژوهش‌های باستان‌شناسی نیشابور یافت شد؟
آیا میدانستید که : نیل با حدود ۶٬۶۵۰ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود جهان است؟
آیا میدانستید که : کاخ فارنیسه از نمونه‌های مهم معماری دوره رنسانس در رم، اکنون مقر سفارت فرانسه در ایتالیا است؟
آیا میدانستید که : ویلیام لورنس براگ جوان‌ترین برنده جایزه نوبل است که در ۲۵ سالگی (۱۹۱۵ میلادی) همراه با پدرش، ویلیام هنری براگ، جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد؟
آیا میدانستید که : تک‌چهره یاکوب د گین سوم اثر رامبرانت تاکنون چهار بار ربوده شده و از این نظر در بین تمام تابلوهای نقاشی دارای رکورد است؟
آیا میدانستید که : هیپاتیا بانوی ریاضیدان و فیلسوف یونانی بود که به اتهام جادوگری و توطئه علیه مسیحیت، کشته و سوزانده شد؟
آیا میدانستید که : در دریای سرخ مقادیر زیادی از نوعی جلبک وجود دارد که رنگ دریا را به قهوه‌ای مایل به سرخ تغییر می‌دهند؟
آیا میدانستید که : جیوه تنها فلزی است که در شرایط استاندارد دما و فشار مایع است؟
آیا میدانستید که : فیل‌های مادر وقت زیادی را با خرطوم‌هایشان صرف لمس و نوازش بچه‌هایشان می‌کنند و بچه‌ای که نوازش نشود کمتر از بچه‌ای که تماس زیادی با مادرش داشته رشد می‌کند؟
آیا میدانستید که : اندونزی مجموعه‌ای از حدود ۱۷،۵۰۸ جزیره بزرگ و کوچک در اقیانوس آرام است؟
آیا میدانستید که : مار بوآ با کمک گرفتن از ماهیچه‌های قدرتمندی که دارد شکار را خفه کرده و یکجا می‌بلعد و پس از آن برای هفته‌ها و گاه ماه‌ها بدون غذا به زندگی خود ادامه می‌دهد؟
آیا میدانستید که : ژان-فرانسوا-ترز شالگرین، معمار فرانسوی جنبش نوکلاسیسیسم، پیش از کامل شدن شناخته‌شده‌ترین اثرش، طاق پیروزی درگذشت؟
آیا میدانستید که : کوآلاها زمان زیادی را در خواب بر روی شاخه‌های درخت اوکالیپتوس می‌گذرانند که به ۲۰ ساعت در روز نیز می‌رسد؟
آیا میدانستید که : پاوان رقصی اشرافی است که بیشتر در دوره رنسانس و بسیار کند و با وقار اجرا می‌شده است؟
آیا میدانستید که : کاترین بیگلو نخستین زنی است که برنده جایزه اسکار بهترین کارگردانی شده‌است؟
آیا میدانستید که : ۸۵ تا ۹۰ درصد خانه‌ها در ایسلند از انرژی زمین‌گرمایی برای تأمین آب گرم و گرمایش خود بهره می‌برند؟
جهت‌یابی با نشانه‌های طبیعی
هرگونه‌ای از درختان برش‌ها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می‌گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روش‌ها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگل‌های انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روش‌ها کارا نخواهند بود. اگر از علامت‌های طبیعی استفاده می‌کنید، برای تصمیم‌گیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که می‌توانید پیدا کنید.
بسیاری از روش‌های زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
۱- جهت‌یابی با خزه‌ها و گلسنگ‌ها: سمت شمالی درختان و تخته‌سنگ‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های بیشتری دارد؛ چرا که نمناک‌تر و مرطوب‌تر از سمت جنوبی آن‌هاست.
خزه در جایی رشد می‌کند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محل‌های خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزه‌ها معمولاً بیشتر در این سمت می‌رویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمی‌دهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزه‌ها رطوبت مهم‌تر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگل‌ها و بیشه‌های مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همه‌طرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کرده‌است). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزه‌ای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکان‌های سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهت‌یابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمت‌شان شاخ‌وبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب می‌تابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می‌کنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می‌کند. این درخت‌ها در جنوب بیشتر دیده می‌شوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازک‌تر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان می‌دهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخه‌های جنوبی اکثر درختان افقی‌تر و شاخه‌های شمالی عمودی‌ترند.
در کوه‌های سنگی، کاج‌های انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی می‌رویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیب‌های جنوبی تپه‌ها می‌رویند و سراشیب‌های شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سست‌تر و توخالی‌تر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفت‌تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپه‌ها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهت‌یابی با تنهٔ درختان بریده‌شده: اگر مقطع درخت بریده‌شده‌ای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت می‌باشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنه‌اش بتابد، دایره‌های نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیک‌تر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقه‌های سنی درخت به هم نزدیک‌تر باشد سمت شمال را مشخص می‌کند، و سمتی که خطوط حلقه‌های سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان می‌دهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهت‌یابی به کمک گل‌ها و گیاهان: گیاهان، و گل‌های درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهت‌یابی اشتهار یافته‌اند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهت‌گیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطب‌نما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» می‌خوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهت‌یابی استفاده می‌کرده‌اند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهت‌یاب است. این گیاه که در سرزمین‌های گرم و خشک می‌روید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخه‌هایش شرقی-غربی اند.
همان‌طور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را می‌توان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روش‌های دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهت‌یابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که می‌وزند، نامگذاری می‌کنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقه‌ای باد غالب و برجسته‌ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی‌تر بوده و در جهت خاصی می‌وزد. با دانستن جهت بادهای غالب می‌توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیده‌است، نامگذاری می‌کنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب می‌وزد.
برای جهت‌یابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق می‌وزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهت‌های اصلی هم به سادگی یافته می‌شوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقه‌تان را نمی‌دانید، اطلاعات زیر ممکن است کمک‌کار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب می‌وزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق می‌وزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقه‌ای باد غالب ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر می‌کند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برف‌های باد آورنده و در جهت علف‌های بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه‌است. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شده‌اند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیده‌است.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کرده‌است.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخه‌های جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان می‌شود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخه‌های جوان می‌شود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده می‌شود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافته‌های خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابان‌ها، و امواج پستی-بلندی‌های برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان می‌دهند. البته گاه به خاطر آنکه این موج‌ها خیلی کوچک‌اند و از چند سانتی‌متر تجاوز نمی‌کنند، برای یافتن باد غالب نمی‌توانند کمک‌کار باشند، زیرا می‌توانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابان‌ها انواع مختلف تلماسه‌ها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان می‌سازد؛ همچنین در مورد تل‌یخ‌های قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برف‌اند، باد غالب توده‌های برف را می‌راند و آنها را تبدیل به تل‌های برآمده‌ای می‌سازد. این تل‌ها از چند سانتی‌متر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل می‌شوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل می‌کند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوس‌اند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا می‌وزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس می‌شود و از خشکی به سمت دریا می‌وزد. نسیم مشابهی در دره‌ها و کوه‌ها می‌وزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن می‌گیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره می‌وزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهت‌مان است، می‌توانیم جهت‌های اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال می‌آید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب می‌آید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان می‌کنید که بادی که در لحظه می‌وزد باد غالب منطقه‌است، می‌توانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان می‌توانید جهت باد را بفهمید.
می‌توانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ به‌ویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده می‌شوند.
در روی دریا و اقیانوس‌ها بادهای غالب دارای ویژگی‌ها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهت‌یابی به کمک رودخانه‌ها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه می‌ریزد.
۷- جهت‌یابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچه‌ها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق می‌ریزند. مورچه‌ها چنین می‌کنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایه‌بانی برایشان عمل کند، تا راحت‌تر کار خود را انجام دهند.
مورچه‌ها خانه‌های خود(مورتپه‌ها) را بر روی شیب‌های جنوب شرقی می‌سازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمت‌ها می‌تابد. آنها مورتپه‌های خود را نزدیک درختان و صخره‌های جنوبی و جنوب شرقی بنا می‌کنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچه‌ای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح می‌دهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانه‌به‌سر) معمولاً حفره‌هایش را در سمت شرقی درخت حفر می‌کند.
سنجاب‌ها هم معمولاً در سوراخ‌های سمت شرقیِ درختان خانه و لانه می‌گزینند.
۸- جهت‌یابی به کمک خانه‌های شهری: امروزه معمولاً خانه‌ها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب می‌سازند؛ یعنی نسبت به جهت‌های اصلی مورب نمی‌سازند. این می‌تواند در تنظیم صحیح جهت‌ها و تصحیح روش‌های تقریبی بالا کمک‌کار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشده‌است.
قطب مغناطیسی شمال
قطب‌های مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) می‌شوند.
عقربه قطب‌نما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطب‌های مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش می‌گیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (به‌جز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده می‌شود.
قطب‌های مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر می‌کنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بوده‌است. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطب‌های مغناطیسی یک دور کامل می‌زنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابه‌جا می‌شود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبه‌های مغناطیسی موضعی و منطقه‌ای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطب‌نما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربه‌اش از جهت قطب مقداری منحرف می‌شود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می‌تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطب‌نما باید مطمئن شویم که از اشیای انحراف‌دهنده آن، به‌طور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبه‌های مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکان‌هایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطب‌نما نشان می‌دهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم می‌نامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفته‌اند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطب‌نما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسب‌تر می‌دانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاری‌های مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیت‌های مغناطیسی خورشید تغییر می‌کند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده می‌شوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور می‌کند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطب‌نما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده می‌شود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشه‌های توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشه‌ها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط هم‌ارز چاپ شده و یا موجود در وب‌گاه‌ها، که میل مغناطیسی را نشان می‌دهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر می‌کند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکان‌های مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بوده‌است، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یک‌دهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا می‌کند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمی‌رسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویه‌ای ساخته می‌شود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.
هرگونه‌ای از درختان برش‌ها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می‌گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب.
این روش‌ها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگل‌های انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روش‌ها کارا نخواهند بود. اگر از علامت‌های طبیعی استفاده می‌کنید، برای تصمیم‌گیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که می‌توانید پیدا کنید.
بسیاری از روش‌های زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکرهٔ شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
۱- جهت‌یابی با خزه‌ها و گلسنگ‌ها: سمت شمالی درختان و تخته‌سنگ‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های بیشتری دارد؛ چرا که نمناک‌تر و مرطوب‌تر از سمت جنوبی آن‌هاست.
خزه در جایی رشد می‌کند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محل‌های خنک و نمناک. تنهٔ درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزه‌ها معمولاً بیشتر در این سمت می‌رویند.
این روش همیشه نتیجهٔ درست به ما نمی‌دهد. ۱) هرچند سمت شمالی در سایهٔ بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزه‌ها رطوبت مهم‌تر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). ۲) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. ۳) در یک اقلیم بارانی(جنگل‌ها و بیشه‌های مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همه‌طرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کرده‌است). ۴) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. ۵) در مناطق خشک هم که اصلاً خزه‌ای وجود ندارد!
ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکان‌های سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ.
۲- جهت‌یابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمت‌شان شاخ‌وبرگ کمتری دارند.
به دلیل آنکه آفتاب بیشتر از سمت جنوب می‌تابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می‌کنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می‌کند. این درخت‌ها در جنوب بیشتر دیده می‌شوند.
پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازک‌تر است.
پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان می‌دهد؛ سمت پوسیده شمال است.
به خاطر نوع تابش خورشید، شاخه‌های جنوبی اکثر درختان افقی‌تر و شاخه‌های شمالی عمودی‌ترند.
در کوه‌های سنگی، کاج‌های انحناپذیر در شیب جنوبی، و صنوبرهای انگلمان در شیب شمالی می‌رویند.
معمولاً درختان برگ ریز در شیب‌های جنوبی تپه‌ها می‌رویند و سراشیب‌های شمالی همیشه سبز است.
زمینِ اطراف ریشهٔ درختان، به سمت جنوب سست‌تر و توخالی‌تر از قسمت شمالی است. پس زمین به سمت شمال سفت‌تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست.
رشد پوشش گیاهی در سمت جنوبی تپه‌ها بیشتر از سمت شمالی خواهد بود.
۳-جهت‌یابی با تنهٔ درختان بریده‌شده: اگر مقطع درخت بریده‌شده‌ای را نگاه کنید، تعدادی دایرهٔ هم مرکز را مشاهده خواهید کرد، که هر یک از آنها نشان یک سال عمر درخت می‌باشد. درختی که بطور دائم آفتاب به تنه‌اش بتابد، دایره‌های نشاندهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیک‌تر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که فاصله خطوط حلقه‌های سنی درخت به هم نزدیک‌تر باشد سمت شمال را مشخص می‌کند، و سمتی که خطوط حلقه‌های سنی از هم فاصلهٔ بیشتری داشته باشد سمت جنوب را نشان می‌دهد؛ به علت تابش زیاد آفتاب و رشد شدیدتر آن.
۴- جهت‌یابی به کمک گل‌ها و گیاهان: گیاهان، و گل‌های درختان تمایل دارند رو به آفتاب قرار بگیرند؛ یعنی جنوب یا شرق.
برخی گیاهان برای جهت‌یابی اشتهار یافته‌اند. مثلاً در آمریکا گُلی وجود دارد که همیشه جهت‌گیری شمالی-جنوبی دارد (رشد برگهایش به سمت خط شمال- جنوب است) و آن را «گیاه قطب‌نما(یا Compass Plant)» و یا «رُزینوید(Rosinweed)» می‌خوانند. نام علمی آن «سیلفیوم لاکینیاتوم» (Silphium laciniatum) است، و مسافران اولیهٔ این سرزمین از این گیاه برای جهت‌یابی استفاده می‌کرده‌اند.
اکالیپتوس استرالیایی هم گیاهی جهت‌یاب است. این گیاه که در سرزمین‌های گرم و خشک می‌روید، برگهایش رو به شمال یا جنوب است.
همچنین درختی به نام «نخل رهنوردان([ یا Traveler’s Palm])» وجود دارد که محور شاخه‌هایش شرقی-غربی اند.
همان‌طور که گفته شد، این که کدام طرف شرق است و کدام طرف غرب، یا کدام یک از طرفین شمال یا جنوب است را می‌توان با توجه به سمت خورشید و ماه در آسمان یا روش‌های دیگر یافت -ماه و خورشید تقریباً در سمت جنوبی آسمان قرار دارند.
۵- جهت‌یابی به کمک باد غالب: بادها را از جهتی که می‌وزند، نامگذاری می‌کنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقه‌ای باد غالب و برجسته‌ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول حکمفرماست. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی‌تر بوده و در جهت خاصی می‌وزد. با دانستن جهت بادهای غالب می‌توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
معمولاً نام باد را از جهتی که وزیده‌است، نامگذاری می‌کنند. مثلاً باد شمال یعنی بادی که از شمال به سمت جنوب می‌وزد.
برای جهت‌یابی به کمک باد غالب، ۱) ابتدا باید جهت باد غالب منطقه را دانست. ۲) سپس باید در جایی که هستیم جهت باد غالب را تشخیص دهیم. برای نمونه، اگر بدانیم که در منطقهٔ ما باد غالب از شرق می‌وزد، و ضمناً جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم، طرف منشأ باد شرق خواهد بود؛ که با دانستن شرق، دیگر جهت‌های اصلی هم به سادگی یافته می‌شوند.
نکتهٔ اول: اگر جهت باد غالب منطقه‌تان را نمی‌دانید، اطلاعات زیر ممکن است کمک‌کار باشد:
در نواحی معتدل، باد غالب از غرب می‌وزد. (در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی)
در نواحی گرمسیری، باد غالب بین مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان دارد.
در نواحی استوایی، باد غالب معمولاً از سمت شرق می‌وزد.
نکتهٔ دوم: جهت باد غالب منطقه را تشخیص دهیم:
در هر منطقه‌ای باد غالب ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ مثل درجه حرارت، رطوبت و سرعت که در فصول مختلف تغییر می‌کند.
باد غالب بر رشد درختان و گیاهان، جهت جمع شدن برف‌های باد آورنده و در جهت علف‌های بلند تأثیرگذار است. در واقع باد غالب بیشترین تأثیر را بر روی جهت پوشش گیاهی، برف، ماسه یا دیگر اشیای روی سطح زمین دارد.
الف)درختان:
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه‌است. برای نمونه اگر درختان به طرف شمال منحرف و متمایل شده‌اند، باد غالب محتملا از سمت جنوب وزیده‌است.
اثر دیگری که باد غالب بر درختان دارد این است که: در جهتی که از وزش باد در امان است، شاخ و برگ بیشتری رشد کرده‌است.
در واقع باد ممکن است با صدمه زدن یا خشک کردن شاخه‌های جوان، رشد درخت را کند یا متوقف کند. معمولاً وزش باد، باعث کند شدن رشد درختان می‌شود؛ برعکسِ خورشید، که رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند.
در زمستان باد غالب معمولاً با برف و تگرگ همراه است، که باعث شکستن شاخه‌های جوان می‌شود.
درختی که برای تعیین جهت استفاده می‌شود، باید در محلی باز و وسیع باشد. نباید در پناه تپه، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید. مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
از آنجا که درختان تحت تأثیر عوامل زیادی هستند، باید یافته‌های خود را با مشاهدهٔ درختان متعددی در همسایگی یکدیگر تأیید کنید.
ب)ماسه و برف:
امواج ماسه در بیابان‌ها، و امواج پستی-بلندی‌های برف در مناطق قطبی جهت باد را نشان می‌دهند. البته گاه به خاطر آنکه این موج‌ها خیلی کوچک‌اند و از چند سانتی‌متر تجاوز نمی‌کنند، برای یافتن باد غالب نمی‌توانند کمک‌کار باشند، زیرا می‌توانند با هر باد تند موضعی به سرعت تشکیل شوند.
در بیابان‌ها انواع مختلف تلماسه‌ها وجود دارند، که شکل آنها جهت باد غالب را نمایان می‌سازد؛ همچنین در مورد تل‌یخ‌های قطب: در مناطقی که به شدت پوشیده از برف‌اند، باد غالب توده‌های برف را می‌راند و آنها را تبدیل به تل‌های برآمده‌ای می‌سازد. این تل‌ها از چند سانتی‌متر تا یک متر ارتفاع دارند، و موازی باد غالب تشکیل می‌شوند. در واقع برف از لحاظ فیزیکی شبیه ماسه عمل می‌کند.
ج) نسیم: برخی مناطق الگوی حرکت جریان هوایشان نوسان بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد. مثلاً مردم کنار ساحل با نسیم دریا مأنوس‌اند. معمولاً بعدازظهرها نسیم مداومی از طرف دریا می‌وزد. در شب هم معمولاً جهت نسیم برعکس می‌شود و از خشکی به سمت دریا می‌وزد. نسیم مشابهی در دره‌ها و کوه‌ها می‌وزد: در روز نسیمی از دره به سمت بالای کوه وزیدن می‌گیرد؛ و در شب برعکس، نسیم از بالا به سمت دره می‌وزد. اگر -مثلاً به کمک نقشه- بدانیم که دریا یا کوه (یا ساحل یا دره) در کدام جهت‌مان است، می‌توانیم جهت‌های اصلی را بیابیم.
د) هوای گرم و سرد: در نیمکرهٔ شمالی زمین هوایی که از شمال می‌آید معمولاً سردتر از هوایی است که از جنوب می‌آید(بادهای شمالی از بادهای جنوبی سردتر است).
هـ) سایر موارد:
اگر گمان می‌کنید که بادی که در لحظه می‌وزد باد غالب منطقه‌است، می‌توانید به درختان در مسیر باد نگاه کنید. با نگاه به نوک درختان می‌توانید جهت باد را بفهمید.
می‌توانید به تغییر جهت ابرها دقت کنید؛ به‌ویژه ابرهای بلندی که توسط بادهای غالب آورده می‌شوند.
در روی دریا و اقیانوس‌ها بادهای غالب دارای ویژگی‌ها و ابرهای خاص خود هستند.
۶- جهت‌یابی به کمک رودخانه‌ها: بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه می‌ریزد.
۷- جهت‌یابی به کمک حیوانات و حشرات:
مورچه‌ها خاکِ لانهٔ خود را به سمت جنوب یا شرق می‌ریزند. مورچه‌ها چنین می‌کنند تا در هنگام روز خاکریزشان به عنوان سایه‌بانی برایشان عمل کند، تا راحت‌تر کار خود را انجام دهند.
مورچه‌ها خانه‌های خود(مورتپه‌ها) را بر روی شیب‌های جنوب شرقی می‌سازند؛ زیرا خورشید در پاییز و زمستان بیشتر به این قسمت‌ها می‌تابد. آنها مورتپه‌های خود را نزدیک درختان و صخره‌های جنوبی و جنوب شرقی بنا می‌کنند.
اگر شما در کنار برکه یا دریاچه‌ای باشید که پرندگان، ماهیان یا دوزیستان در حال تولیدمثل هستند، در نظر داشته باشید که آنها معمولاً ترجیح می‌دهند در سمت غربی زاد و ولد (تولیدمثل و پرورش) نمایند.
دارکوب(شانه‌به‌سر) معمولاً حفره‌هایش را در سمت شرقی درخت حفر می‌کند.
سنجاب‌ها هم معمولاً در سوراخ‌های سمت شرقیِ درختان خانه و لانه می‌گزینند.
۸- جهت‌یابی به کمک خانه‌های شهری: امروزه معمولاً خانه‌ها را به موازات شمال -جنوب یا شرق-غرب می‌سازند؛ یعنی نسبت به جهت‌های اصلی مورب نمی‌سازند. این می‌تواند در تنظیم صحیح جهت‌ها و تصحیح روش‌های تقریبی بالا کمک‌کار باشد. باید توجه کرد که در بسیاری موارد این اصل رعایت نشده‌است.
قطب مغناطیسی شمال
قطب‌های مغناطیسی یعنی جایی که خطوط میدان مغناطیسی به صورت واگرا از زمین خارج (جنوب مغناطیسی) و یا به صورت همگرا به آن وارد (شمال مغناطیسی) می‌شوند.
عقربه قطب‌نما -به عنوان یک وسیله مغناطیسی (یک آهنربا)- وقتی که آزادانه معلق شود، قطب‌های مغناطیسی را یافته و در جهت آنها آرایش می‌گیرد؛ یعنی جایی که عموماً شمال حقیقی نیست (به‌جز برخی مناطق کره زمین). زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی، «میل مغناطیسی» نامیده می‌شود.
قطب‌های مغناطیسی زمین در طول زمان تغییر می‌کنند. قطب شمال مغناطیسی در سال ۲۰۰۱ در موقعیت ۸۱٫۳ درجه شمالی و ۱۱۰٫۸ درجه غربی، در سال ۲۰۰۵ در موقعیت ۸۳٫۱ درجه شمالی و ۱۱۷٫۸ درجه غربی و در سال ۲۰۰۹ در موقعیت ۸۴٫۹ درجه شمالی و ۱۳۱٫۰ درجه غربی بوده‌است. در سال ۲۰۱۲ قطب مغناطیسی شمال در موقعیت ۸۵٫۹ درجه شمالی و ۱۴۷٫۰ درجه غربی قرار گرفت.
هر ۲۵ هزار سال، قطب‌های مغناطیسی یک دور کامل می‌زنند.
قطب شمال مغناطیسی، سالانه ۷٫۳۴ کیلومتر جابه‌جا می‌شود.
انحراف مغناطیسی
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبه‌های مغناطیسی موضعی و منطقه‌ای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار میل مغناطیسی در نظر گرفته شود. هر گاه قطب‌نما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربه‌اش از جهت قطب مقداری منحرف می‌شود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می‌تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مساله ساز شود. بنابراین، هنگام استفاده از قطب‌نما باید مطمئن شویم که از اشیای انحراف‌دهنده آن، به‌طور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری جاذبه‌های مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکان‌هایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
میل مغناطیسی
انحراف مغناطیسی یا تغییر مغناطیسی یا میل مغناطیسی زاویه بین نصف النهار مغناطیسی و نصف النهار جغرافیایی در هر نقطه از سطح زمین است.
میل مغناطیسی، در هر نقطه از زمین، زاویه بین شمال حقیقی و شمال مغناطیسی در آن نقطه است؛ یعنی زاویهٔ بین سمتی که عقربهٔ قطب‌نما نشان می‌دهد، و سمت شمال جغرافیایی. منابع مختلف میل مغناطیسی را «شیب مغناطیسی» یا «تنزل مغناطیسی» یا «تغییر مغناطیسی» هم می‌نامند. برخی به آن انحراف مغناطیسی هم گفته‌اند، ولی دیگران این واژه را برای انحراف عقربهٔ قطب‌نما در اثر عوامل محیطی (مانند وسایل آهنی و منابع الکتریکی و غیره) مناسب‌تر می‌دانند.
میل مغناطیسی با موقعیت، زمان (سالانه و روزانه)، ناهنجاری‌های مغناطیسی محلی، ارتفاع (جزئی و قابل صرف نظر) و فعالیت‌های مغناطیسی خورشید تغییر می‌کند. میل مغناطیسی در طول خطوطی &mdash؛ که اصطلاحا خطوط هم ارز∗ نامیده می‌شوند &mdash؛ ثابت است. خط فرضی با میل مغناطیسی صفر درجه در حال حاضر از غرب خلیج هودسن، دریاچه سوپریور، دریاچه میشیگان و فلوریدا عبور می‌کند.
تعیین میل مغناطیسی
اگر عقربه قطب‌نما شرق یا غربِ شمال واقعی را به عنوان شمال مشخص نماید، این اختلاف به ترتیب میل مغناطیسی شرقی یا غربی نامیده می‌شود. شمال مغناطیسی هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی به عنوان مرجع میل مغناطیسی است. مقدار زاویهٔ انحراف بستگی با محل آزمایش دارد. برای تعیین میل مغناطیسی در یک منطقه مورد نظر می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
نقشه‌های توپوگرافی چاپ شده: این نقشه ها با اندازه گیری های متعدد میل مغناطیسی در نقاط مختلف کرهٔ زمین تهیه می شوند. در برخی نقشه‌ها میل مغناطیسی منطقه به وسیله زاویه بین دو پیکان شمال مغناطیسی (MN) و شمال حقیقی (GN) نشان داده شده است.
نمودارهای خطوط هم‌ارز چاپ شده و یا موجود در وب‌گاه‌ها، که میل مغناطیسی را نشان می‌دهند.
حسابگر آنلاین برای مشخص نمودن آخرین میل مغناطیسی، برای یک موقعیت مشخص (طول و عرض جغرافیایی) و زمان مشخص.
لازم به ذکر است که در یک محل مقدار زاویهٔ انحراف برحسب زمان اندکی تغییر می‌کند و اندازهٔ آن در نقاط مختلف زمین متفاوت است.
در ایران میل مغناطیسی به سمت شرق است و مقدار زاویه آن در مکان‌های مختلف متفاوت است. برای نمونه در ۱۲ خردادماه سال ۱۳۸۶ میل مغناطیسی تهران &mdash؛ طبق محاسبات &mdash؛ برابر ۴ درجه و چهار دقیقه به سمت شرق بوده‌است، که هر سال نزدیک چهار دقیقه (کمتر از یک‌دهم درجه) به سمت شرق افزایش پیدا می‌کند.
مثال
چنانچه به کمک عقربهٔ مغناطیسی به طرف قطب شمال یا جنوب برویم، به قطب شمال و جنوب واقعی کرهٔ زمین نمی‌رسیم. علت این است که قطب شمال و جنوب جغرافیایی و مغناطیسی کرهٔ زمین، با هم یکی نیست؛ یعنی اینکه قطب شمال مغناطیسی زمین، درست روی قطب شمال جغرافیایی زمین قرار ندارد و اگر دو قطب جغرافیایی و مغناطیسی زمین را توسط خطی فرضی به به نام محور به هم وصل کنیم، بین دو محور مغناطیسی و محور جغرافیایی زمین، زاویه‌ای ساخته می‌شود که به آن، زاویهٔ میل مغناطیسی گویند.